Open brief aan Frits Tromp #8

Beste Frits,

Ik heb zoveel te melden, dat ik niet meer weet waar te beginnen. Sterker, de hoeveelheid te melden zaken heeft een bijna verlammende werking waardoor alleen het gevoel veel te hebben te vertellen achterblijft, en de inhoud van wat er verteld moet worden, is weggezonken.
Ik begin gewoon ergens, in een poging de inhoud weer boven te halen.

Eerste gedachte: gezien het open karakter van onze briefwisseling, vraag ik me af in hoeverre bezoekers van jouw en mijn blog de brieven lezen. Of ze de brieven al dan niet waarderen.

Als tweede moet ik wat rechtzetten. Je schrijft over de recensies van het concert in de Heineken Music Hall in 2003: Ik miste in de recensies iets over Girl of the north country. Een mooie uitvoering, maar geen verwijzing dat het een eerbetoon zou kunnen zijn aan Johnny Cash, die een paar weken voor dit optreden was gestorven. In de recensie van Menno Pot in de Volkskrant van 12 november 2003. Hij schrijft: Amsterdam trof het met It's All Over Now Baby Blue, een ingekorte versie van Desolation Row en Girl From The North Country, dat Dylan opnam met wijlen Johnny Cash en dus als een bescheiden hommage kon worden opgevat.
Het is inderdaad opvallend dat Dylan voor de dood van Johnny Cash op 12 september 2003 tijdens de 65 concerten die hij in Australië / Nieuw Zeeland en Amerika speelde tussen februari en augustus 2003 slechts twee keer Girl from the North country op de setlist stond, terwijl tijdens de Europese tournee van oktober en november 2003 - dus ná de dood van Johnny Cash - Girl from the North country zeven keer op de setlist stond tijdens 33 concerten.
Maar of dit moet worden opgevat als een eerbetoon aan wijlen Johnny Cash, heb ik zo mijn twijfels over. Ik denk eerder toeval, een toeval waar concertgangers betekenis aan hebben gegeven.
Als Dylan werkelijk en onomstotelijk had willen duidelijk maken dat hij een eerbetoon aan Johnny Cash bracht, had hij wel een nummer van Cash gespeeld. Hij had inmiddels genoeg nummers van Cash op zijn repertoire staan om een gepast eerbetoon te geven.

In mijn laatste open brief schreef ik over Bindervoet & Henkes en ook jij schrijft weer over de 'meestervertalers' (ahum), haast afsluitend, en terecht. Het onderwerp is behandeld, klaar. Bindervoet & Henkes hebben genoeg aandacht gehad, ware het niet dat ik gisteren - o toeval - op de Hitweek van 31 mei 1968 stuitte, met daarin vertalingen van vier songteksten van Dylan, gemaakt door Felix Herzka. Ik zal niet gelijk beweren dat deze vertalingen beter zijn dan het werk van Bindervoet & Henkes, zeker niet.
Ik ga er nog induiken, ik kom er nog op terug, waarschijnlijk in een stuk op de blog. Er zit een verhaal achter deze vertalingen, ook te vinden in deze Hitweek.
Steeds meer vertalingen naar het Nederlands van songteksten van Dylan - gemaakt vóór Bindervoet & Henkes - duiken op. Fascinerend, echt waar.

Al schrijvende over vertalingen, begint het oude dilemma tegen de wanden van mijn schedel te kloppen. Dylan is niet te vertalen, vertalen is per definitie een (essentieel) deel van het originele werk verliezen.
Daarom wil ik Rimbauds gedichten lezen in de taal waarin ze zijn geschreven, maar mijn Frans beperkt zich tot slechts een handvol woorden en dus kan ik alleen Rimbaud lezen in vertaling, al lezende weten dat ik een (essentieel) deel van het origineel moet missen.
Om dat gemis wat op te vangen, streef ik er naar meerdere vertalingen te lezen, maar het gemis blijft.

Dylan moet Rimbaud ook in vertaling hebben gelezen, aldus Dave van Ronk: I did come on to Bob about François Villon. I also told him about Rimbaud and Apollinaire. I once asked Bobby: 'Have you ever heard about Rimbaud?' He said: 'Who?' I repeated: 'Rimbaud - R-I-M-B-A-U-D. He's a French poet. You really ought to read him,' I said. Bobby kind of twitched a little; he seemed to be thinking about it. He just said: 'Yeah, yeah.' I raised Rimbaud with him a couple of times after than. Much later, I was up at his place. I always look at people's books. On his shelf I discovered a book of translations of French symbolist poets that had obviously been thumbed through over a period of years! I think he probably knew Rimbaud backward and forward before I even mentioned him. (Robert Shelton - No direction home).
Wat ik nou echt betreur, is dat Van Ronk niet noemt welke vertaling in Dylans boekenkast stond. Ik wil die vertaling lezen, mijn ogen gooien in een boek waar Dylan zijn ogen in heeft gehad. En ergens heb ik gelezen om welke vertaling het ging, zo beweert het geheugen, maar ik kan me niet meer herinneren waar ik het heb gelezen.
Ik blader door biografieën en naslagwerken, zonder succes.
Ik kom er nog wel op.
Ergens denk ik dat het het boek French symbolist poetry van Carlyle Ferren MacIntyre geweest moet zijn, dit boek verscheen voor het eerst in 1958. Drie jaar geleden is het opnieuw gedrukt. Ik ga het nog kopen, maar niet deze maand, ik heb al te veel geld uitgegeven.

Ook ik vind het heerlijk (en soms herkenbaar) om te lezen over Dylan. ik lees dagelijks, kijk zelden tv & houd daarom voldoende tijd over in de avonduren om veel te lezen. Het meeste wat ik lees, zeker de laatste paar jaren, zijn boeken, artikelen en fanzines over Dylan. Dagelijks lezen, luisteren en schrijven, dat is het devies.

Tot zover de poging om het een en ander weer boven te halen. Er was meer, maar die gedachten zijn voorlopig weggezonken.
Ze komen wel weer bovendrijven, ooit.

Als altijd,
Met vriendelijke groet,

Tom

Geen opmerkingen: