Geef de anarchist een sigaret

Op 24 april kondigde ik de aanstaande uitgave van Geef de anarchist een sigaret; de Bob Dylan aantekeningen 2015 - 2016 hier aan. Dat boek had inmiddels al lang in de winkel moeten liggen. Door een 'technisch foutje' ergens in de tijd tussen proefdruk en publicatie werd de datum waarop Geef de anarchist een sigaret daadwerkelijk te koop zou worden aangeboden maar opgeschoven. Gisteren vroeg een mede Dylan-liefhebber nog "wanneer komt je sigaretten-boek nou eens uit?" Ik kon hem toen geen antwoord geven. Vandaag kan ik dat wel: vanaf nu is Geef de anarchist een sigaret overal te koop.

Geef de anarchist een sigaret; de Bob Dylan aantekeningen 2015 - 2016 is het vijfde deel van de Bob Dylan aantekeningen. De aantekeningen in dit boek beslaan de periode februari 2015 – april 2016. In deze aantekeningen komen de grote Dylan-momenten uit deze periode, zoals het uitkomen van The Cutting Edge en Bob Dylans concerten in Carré, Amsterdam in november 2015, voorbij, maar er is uiteraard ook aandacht voor de kleine momenten, de persoonlijke momenten, zoals het luisteren naar een teruggevonden concertopname uit 2002 of de twijfel over de aanschaf van de zoveelste persing van Planet Waves. Met humor, oog voor detail en een kritische blik weet Tom Willems in zijn aantekeningen de lezer mee te nemen in het leven van een liefhebber van Bob Dylans muziek. Geef de anarchist een sigaret is een feest van herkenning voor iedere Dylan-liefhebber.

Geef de anarchist een sigaret (325 pagina's, ISBN: 9789402148886) is gepubliceerd via het selfpublishingplatform Brave New Books. Prijs: €23,95


Over Tom Willems: Tom Willems (1973) hoorde in de jaren tachtig Bob Dylans "Blowin’ In The Wind" op de radio. Vanaf die dag heeft Willems alleen maar meer muziek van Bob Dylan zijn huis ingedragen. Sinds februari 2008 is Tom Willems de man achter de weblog Bob Dylan in (het) Nederland(s). Van Tom Willems verschenen eerder onder andere Bob Dylan in Nederland 1965 - 1978 en vier delen van de Bob Dylan aantekeningen.

twee aantekeningen uit Geef de anarchist een sigaret:

06/12: De eerste keer dat ik “She’s Your Lover Now” hoorde moet in 1991 geweest zijn, vlak na de aanschaf van The Bootleg Series volumes 1 – 3 [rare & unreleased] 1961 – 1991, al kan ik me niet herinneren dat dat nummer toen indruk maakte. Dat kwam later. Later, het moet ergens rond 1994 geweest zijn, kocht ik op een kleine platenbeurs van een uit zijn mond stinkende handelaar de bootleg Thin Wild Mercury Music. Op die bootleg staan twee versies van een nummer waar ik nog nooit van gehoord had: “Just A Little Glass Of Water”. Bij thuiskomst bleek achter deze vreemde titel “She’s Your Lover Now” schuil te gaan. Een van de twee versies van “She’s Your Lover Now” op Thin Wild Mercury Music bracht me bij de eerste luisterbeurt volledig van mijn stuk: de versie met alleen piano en zang. Bovendien opende deze piano-versie mijn oren voor de schoonheid van de band-versie op The Bootleg Series volumes 1 – 3 [rare & unreleased] 1961 – 1991. Ik raakte volledig in de ban van “She’s Your Lover Now”, een nummer dat nooit het album haalde waar het voor werd opgenomen – Blonde On Blonde – simpelweg omdat Bob Dylan het niet lukte een take waar hij tevreden over was op te nemen. Samen met “Blind Willie McTell”, “Farewell Angelina” en “I’ll Keep It With Mine” behoort “She’s Your Lover Now” tot de grote verloren songs.
Verder herinner ik me de woede van Clinton Heylin over de liner-notes van The Bootleg Series volumes 1 – 3 [rare & unreleased] 1961 – 1991 omdat daar ten onrechte in staat dat de take van “She’s Your Lover Now” compleet is. Dat is niet zo, de opname breekt – frustrerend genoeg – voortijdig af.
Het is december 2015, over iets meer dan een maand is het precies vijftig jaar geleden dat Bob Dylan een hele opnamesessie aan niets anders werkte dan aan het vastleggen van “She’s Your Lover Now”. Die opnamesessie was op 21 januari 1966, ik heb ‘m vanavond van begin tot eind gehoord. Hoe lang duurt die hele sessie? Een half uur? Een uur? Ik weet het niet meer.

Volgens de tracklist van The Cutting Edge 1965 – 1966: Collector’s Edition werden er tijdens die sessie zestien takes, plus een rehearsal-take van “She’s Your Lover Now” opgenomen, maar terwijl ik naar de sessie luister hoor ik Bob Dylan misschien wel vijftig keer het nummer opnieuw instarten. Neem bijvoorbeeld track 22 op cd 10 van The Cutting Edge 1965 – 1966: Collector’s Edition. Volgens de tracklist zijn dit de takes 10 en 11. In de ruim elf minuten die de luisteraar krijgt voorgeschoteld wordt “She’s Your Lover Now” vele malen meer dan twee keer ingestart.
Vergeet de overzichten, de tracklist, de lijsten. Deze opnamesessie is chaos. Een heerlijke, soms tot tranen toe roerende chaos. “She’s Your Lover Now” wordt in meerdere tempo’s geprobeerd, maar het lukt niet. Ergens halverwege de sessie neemt Dylan plaats achter de piano, start voor de zoveelste maal het nummer in terwijl de muzikanten proberen te volgen. Dylan zingt de longen uit zijn lijf.
Tijdens al die pogingen om “She’s Your Lover Now” vast te leggen hoor je het zoeken, de worsteling om de essentie van de song te vinden en naarmate de sessie vordert de frustratie over het uitblijven van succes.
Helemaal aan het eind van de sessie zit Bob Dylan achter de piano, alleen. De muzikanten lijkt hij naar huis geschopt te hebben. Al spelende zoekt hij. Alle frustraties, twijfels en teleurstellingen komen er uit in die ene take, de piano-take. Op magistrale wijze spint Dylan het nummer uit. Het blijft maar doorgaan. Tussendoor brengt hij met zijn pianospel, zijn stem de compositie naar een muzikaal hoogtepunt om het vervolgens weer af te zwakken om opnieuw te kunnen bouwen. Het is een vloed van tonen. Een komen en gaan van pijn, overwinning, verdriet en berusting.
Die berusting komt tegen het eind van het nummer. De zekerheid dat hij het gaat halen tot het eind van het nummer is te horen in Dylans stem. De zekerheid dat het goed is zo.
Het lijkt haast of hij tegen de muzikanten die de hele opnamesessie geworsteld hebben wil zeggen: “kijk, zo doe je dat.” Niet arrogant, eerder een overwinning met een glimlach. Het klinkt alsof hij zichzelf heeft overwonnen en met het overwinnen van zichzelf gelijk de vloek die al de hele sessie leek te rusten op “She’s Your Lover Now” te grazen heeft genomen.
Alsof hij één keer wilde laten horen hoe je zingt vanuit je donder.
En na die ene geslaagde take was het genoeg. Na het vastleggen van die ene take heeft Bob Dylan de compositie “She’s Your Lover Now” nooit meer aangeraakt.
Die ene keer was genoeg. De piano, de stem en de fuck you-houding waren de enige ingrediënten die nodig waren om “She’s Your Lover Now” voor altijd vast te leggen.

En nu mogen wij het, met dank aan The Cutting Edge, voor altijd blijven horen.

05/02: De soundtrack van Dylans film Masked And Anonymous draai ik zelden en als ik ‘m draai dan eigenlijk nooit van begin tot eind. Ik zap altijd wat door de nummers, hier een paar seconden, daar een fragment van een nummer en dan weer verder.
Het enige echt interessante aan de soundtrack van Masked And Anonymous zijn de vier Dylan-tracks. Oké, toegegeven, er staan ook wel een of twee aardige covers van Dylan-nummers op, maar als het om covers gaat ben ik nou eenmaal eigenwijs: laat maar.
Die vier Dylan-tracks zijn speciaal voor de film Masked And Anonymous opgenomen. Dat is goed te horen aan het begin van “Diamond Joe”. Het is waarschijnlijk regisseur Larry Charles die je helemaal aan het begin van die track op de achtergrond kunt horen roepen “aaaaand, action!”
Natuurlijk doe ik de soundtrack van Masked And Anonymous te kort door al die covers van het stempel “oninteressant” te voorzien en in één veeg van tafel te schuiven. “It All Over Now, Baby Blue” door the Grateful Dead is zeker aardig, “Most Of The Time” van Sophie Zelmani krijgt van dochterlief het oordeel “gevoelig” (en ze heeft gelijk) en “Señor ( Tales Of Yankee Power)” door Jerry Garcia is gewoon goed.
Maar niets op Masked And Anonymous kan tippen aan de vier door Bob Dylan en band gespeelde songs: “Down In The Flood”, “Diamond Joe”, “Dixie” en “Cold Irons Bound”.
Hoe lang is het geleden dat ik de film Masked And Anonymous heb gezien? Te lang, dat is zeker. Wat blijft er van een soundtrack over wanneer de bijbehorende filmbeelden ontbreken? In veel gevallen maar weinig. Masked And Anonymous is geen uitzondering. Veel van de nummers op deze soundtrack werken beter wanneer je de bijbehorende filmbeelden ziet. Alan Light over de film in de liner notes van de soundtrack: “In many ways, in fact, Masked And Anonymous feels like nothing so much as a longform, cinematic version of a Bob Dylan song – episodic, layered, veering in and out of surrealism, grounded in questions of history and integrity, like a 90-minute ‘Desolation Row’ or ‘Things Have Changed.’”
En net als bij een Dylan-song is het ondoenlijk om Masked And Anonymous na één keer ondergaan te duiden, te doorgronden.
Veel Dylan-songs zijn niet na één keer luisteren te duiden. Sterker nog: zijn grootste songs blijven ook na een kwart eeuw luisteren nog mysteries in een enigma.
En nu komt de contradictie: het zijn geen onbegrijpelijke raadsels. Koeterwaals kan immers de aandacht niet vasthouden. In die Dylan-songs krijgt de luisteraar net genoeg strohalmen toegeworpen om geïntrigeerd te raken. Om vast te bijten in, te zoeken naar het antwoord. Bij iedere keer luisteren krijgt die luisteraar iets meer grip, maar hoe lang men ook luistert, volledig doorgronden lukt nooit.
Gelukkig maar. Ik moet er niet aan denken ooit “Desolation Row” volledig te doorgronden. Op het moment dat “Desolation Row” – om maar bij hetzelfde voorbeeld te blijven – al haar geheimen heeft prijsgegeven verliest de song haar aantrekkingskracht.

Luisteren naar Dylan is als het wentelen in mogelijke antwoorden op de vraag waar geen antwoord voor bestaat. De vraag moet gesteld worden, het antwoord moet gezocht worden, maar dat antwoord mag nooit gevonden worden. Het is die paradox die het luisteren naar Dylans muziek zo aangenaam maakt.

Meer over de foto op de cover van dit boek, zie hier.

Voor meer over de titel, zie hier.