Bob Dylans Rolling Thunder Revue - een heruitvinding van hoe het echt gegaan is #5

Stel je voor, het is november 1975. Je woont in Cambridge, MA, een stad waar nooit wat gebeurt en als er al wat gebeurt is het of voor de ouwe lullen van de stad, of je hoort het te laat. Je sleept je zeventienjarige lijf dagelijks naar de school waar je "voor de toekomst" geacht wordt nutteloze kennis in je hersenpan op te slaan. Het is een toekomst waar je ouders het over hebben, je ooms en tantes tijdens feesten en partijen. Een toekomst die zij voor zich zien, maar waarvan jij je met de beste wil van de wereld geen voorstelling kan maken.
De toekomst dat is iets dat ver voorbij morgen, voorbij volgende week ligt. 
En morgen spelen Bob Dylan, Joan Baez, Roger McGuinn en nog vele anderen in het Harvard Square Theater. Bob Dylan! In Cambridge! In de stad waar nooit wat gebeurt en als het gebeurt gaat het langs je heen. Voor een keertje zit het mee, iemand drukte je een flyer in handen om je te wijzen op dat concert. Je hebt gelijk een kaartje gekocht. Duur was het niet. $8,50.
Morgen ga je Dylan zien. Eindelijk gebeurt er iets goeds in Cambridge.

Het tweede concert waarvan het Dylan-deel integraal is opgenomen in The Rolling Thunder Revue; The 1975 Live Recordings is het concert van 20 november 1975 in Cambridge, MA.
Ik probeer me voor te stellen hoe het geweest moet zijn om dat concert bij te wonen.
Het overgrote deel van de songs is voor de Dylan-liefhebber anno 2019 bekend, maar in november 1975 was dat wel anders. Het album Desire was nog niet verschenen. Mogelijk had de concertbezoeker "Hurricane" al wel op de radio gehoord voor hij het Bob Dylan in november hoorde spelen, maar dat geldt niet voor "Romance In Durango", "Isis", "Oh Sister", "One More Cup Of Coffee (Valley Below)" en "Sara".
Voeg daarbij de covers die er die avond gespeeld werden, zoals "Wild Mountain Thyme", "Dark As A Dungeon" en "This Land Is Your Land" en de Dylan-klassiekers die voor deze concerten een nieuw, een Rolling Thunder-jasje kregen, zoals "It Ain't Me, Babe", "The Lonesome Death Of Hattie Carroll" en  "Mama, You Been On My Mind" of een nieuwe tekst ("Simple Twiste Of Fate", "Knockin' On Heaven's Door").
Bob Dylan vroeg veel, héél veel van zijn luisteraars tijdens Rolling Thunder Revue. Hij bood niet tot nauwelijks punten van herkenning. Hij verwachtte alerte luisteraars.
De bezoeker moet na een Rolling Thunder-concert wel haast helemaal afgedraaid zijn geweest door de overvloed aan nieuwe indrukken.

Vijf van de negentien songs op cd 6 en 7 van The Rolling Thunder Revue; The 1975 Live Recordings zijn in 2002 uitgebracht op Live 1975, het vijfde deel van The Bootleg Series: "It Ain't Me, Babe", "Romance In Durango", "Mama, You Been On My Mind", "Simple Twist Of Fate" en "Knockin' On Heaven's Door".
En net als in de vorige aflevering van "Bob Dylans Rolling Thunder Revue - een heruitvinding van hoe het echt gegaan is", toen het draaide om de opnamen van het concert in Worchester, draait het bij het beluisteren van deze opnamen al snel uit op vergelijken. Vergelijken met wat eerder gehoord of beter gezegd met wat het geheugen denkt eerder gehoord te hebben.
Opener "When I Paint My Masterpiece" wordt (bijna) solo door Bob Dylan gezongen, waar is partner in crime Bob Neuwirth? De Cambridge-"Blowin' In The Wind" is eigenlijk de eerste echte misser op de boxset. Dylan en Baez lopen te klooien met het tempo van de song waardoor het de mist in gaat. Had Sony dit nummer dan van de box moeten laten? Nee natuurlijk niet! Dit hoort bij het totaalbeeld, bij het grotere geheel.
"Dark As A Dungeon" is in Cambridge beter dan in Worchester. Waarom ik dat vind weet ik niet goed. Ik vind het en soms is dat genoeg. Het is een uitzondering, ik vind het concert in Worchester beter dan in Cambridge. Terwijl ik dit denk baal ik van mezelf, van mijn oordeel. Niet omdat het oordeel niet zou kloppen, maar omdat het oordeel de oren doof maakt voor Cambridge. Terwijl ik dit hoor moet ik het staartje van Cambridge nog horen. Het staartje heeft nog een paar verrassingen.
Is Rivera's viool lager in de mix dan op de opnamen van Worchester?
De "Oh Sister" is erg mooi, al stoort het "vegende geluid" mij na een tijdje. Wat is dit?
Er zit een opgaande lijn in de vier Desire-songs in het tweede deel van het concert: een goede "Oh Sister", een zeer goede, bewogen "Hurricane", een schitterende "One More Cup Of Coffee (Valley Below)" en een hemeltergende "Sara". Deze vier songs, uitmondend in "Sara" vormen voor mij het hoogtepunt van het concert in Cambridge.

Hoe luisterde de jongen van zeventien uit Cambridge naar deze vier songs? Voor hem zijn het vier nieuwe songs. Oké, "Hurricane" heeft hij een of twee keer op de radio gehoord. De andere drie songs heeft hij nog nooit gehoord, hij heeft geen vergelijkingsmateriaal. Hij wordt opgeslokt door de nieuwe muziek die over hem heen spoelt.
Niet alleen de composities zijn nieuw, maar ook de manier van spelen.
Naast Dylan een tweede stem, een viool. Het is allemaal nieuw. Om nog maar te zwijgen over hoe Bob Dylan "One More Cup Of Coffee" zingt, zo heeft hij nog nooit gezongen!
Als de zaallichten aangaan vraagt hij zich af of het goed was. Hij weet het niet. Hij denkt het wel.
Het was mooi, is dat de enige maatstaf voor een oordeel? Misschien wel.
Hij baalt dat het al weer voorbij is, al zijn er vele uren verstreken, realiseert hij zich wanneer hij op zijn horloge kijkt. Misschien zegt dat genoeg.

Wat gaat hij tegen zijn vrienden vertellen over dit concert? Hij moet het hebben over dat gekke doek, het leek haast wel onderdeel van een circus. En dan de hoed die Dylan droeg. En had Dylan zijn gezicht nou wit gemaakt? Hij kon het niet goed zien vanaf zijn plek in de zaal. Maar vooral moet hij het hebben over de muziek. Over "It Ain't Me, Babe" dat in geen velden of wegen meer leek op het nummer van Another Side Of Bob Dylan. Hij moet vertellen over "Simple Twist Of Fate", Bob Dylan alleen op het podium, over "Just Like A Woman" en over al die nummers waarvan hij geen flauw idee heeft hoe ze heten, nummers die hij nooit eerder heeft gehoord.
Een nummer over koffie dat Dylan nogal vreemd zong en een nummer over ene "Sara". Er waren er nog veel meer die hij niet kende. Nummers die door een viool werden voortgedreven. Inderdaad een viool tijdens een Dylan-concert, dáár moet hij over vertellen.

Dylan kort #1260

Setlists: 26 juni, 28 juni. Nieuw op deze setlists zijn "Can't Wait" en "Girl From The North Country". Om plek te maken voor deze twee songs zijn "Cry A While" en "Don't Think Twice, It's All Right" van de setlist verdwenen.
Ik heb vanochtend de recente "Girl From The North Country" gehoord. Als je de kans krijgt om ook te luisteren, grijp die kans dan. Het is werkelijk een schitterende versie.
Muziektijdschrift Lust For Life heeft deze maand Bob Dylan op de cover. Zie hier. [met dank aan Hans]
Algemeen Dagblad heeft een goed geïllustreerd artikel van vier pagina's over Rolling Thunder Revue geschreven door Thomas Heerma van Voss. [met dank aan Jurgen]
Boek: in oktober verschijnt How Does It Feel; Leven met Bob Dylan van Harm Peter Smilde, zie hier.
Filmbekeken over Rolling Thunder Revue, zie hier.
Cover: Peter Devilee zingt "Simple Twist Of Fate", luister hier.
Cover 2: Jerry Garcia Band speelt "Simple Twist Of Fate", luister hier.
Zaterdag 16 juni, Nashville Skyline op de draaitafel, zie hier.
"Tangled Up In Blue" (live, 1975), kijk hier.




Jits Bakker #2

Eerder deze maand plaatste ik op deze blog een stukje over een beeld van Jits Bakker. Het gaat om een beeld van Bob Dylan.
Na het plaatsen van dat bericht stuurde ik een e-mail naar Stichting Jits Bakker Collectie. Vandaag ontving ik van deze stichting uitstekende foto's van het beeld.
Ik heb begrepen dat het beeld te bewonderen is in het atelier van Jits Bakker in De Bilt. Op 6 en 7 juli zijn het atelier en de aangrenzende beeldentuin open voor publiek. Kijk voor meer informatie op de website van Stichting Jits Bakker Collectie.




Foto's (c) Stichting Jits Bakker Collectie.

Bob Dylans Rolling Thunder Revue - een heruitvinding van hoe het echt gegaan is #4

The 1975 Live Recordings - cd 4 & 5
De veertien cd's tellende boxset The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings bevat op vijf dubbel cd's opnamen van de Rolling Thunder-concerten in Worchester, Cambridge, Boston (2x) en Quebec. De eerste stop: Memorial Auditorium, Worcester, MA – 19 november 1975.
In 2002 bracht platenmaatschappij Sony Live 1975 als deel 5 van The Bootleg Series op de markt. Die dubbel cd bevat opnamen van The Rolling Thunder Revue. Het meest gehoorde commentaar op die release is het feit dat het een bloemlezing is uit Rolling Thunder Revue-concerten, een verzamelaar en niet één concert.
Met de uitgave van The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings krijgen we alle van Bob Dylan bewaard gebleven opnamen van vijf verschillende concerten in chronologische volgorde. De ergernis die menig Dylan-liefhebber voelt bij Live 1975 is op The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings niet van toepassing.
Ik moet bekennen dat ik nooit zo'n last heb gehad van het bezwaar dat Live 1975 geen historisch accurate weergave is van een Rolling Thunder Revue-concert. Live 1975 is een prima album, net zoals bijvoorbeeld Hard Rain en uitstekend album is, maar verre van een historisch accurate weergave van één concert. Idem Before The Flood, At Budokan, Dylan & The Dead... Enfin, punt gemaakt.
Tegelijk met het verschijnen van The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings heeft Sony The Bootleg Series vol. 5 - Live 1975 opnieuw op vinyl uitgebracht. Een prima idee om dit album opnieuw op vinyl uit te brengen, maar wat ik echt een kapitale misser vind is dat Live 1975 de enige vinyl-uitgave tijdens de huidige Rolling Thunder Revue-bonanza is die Sony op de markt brengt. Sony had er veel verstandiger aan gedaan ook een nieuwe Rolling Thunder Revue vinyl-uitgave te persen. En natuurlijk is het niet reëel om alle muziek op The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings op vinyl uit te brengen, maar een bloemlezing of - nog beter - één geheel concert mogelijk aangevuld met het beste van de rehearsal-opnamen moet toch mogelijk zijn.

The Bootleg Series vol. 5 - Live 1975
Misschien ligt het aan mijn dikke vingers, maar de cd's halen uit de dubbele hoesjes van The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings is bijna niet te doen zonder gebruik te maken van een mes, een kurkentrekker of een schoenlepel. Ik hoop dat Sony bij het ontwerpen van aanstaande boxsets de openingen van de cd-hoesjes weer aan de buitenzijde, niet aan de binnenzijde plaatst.
Genoeg geklaagd, tijd voor Worchester.
Ik draai inmiddels voor de zoveelste keer de opnamen die gemaakt zijn van het concert in Worchester op 19 november 1975. De opnamen niet vergelijken met Live 1975 is bijna onmogelijk. Pas na enkele keren luisteren begint de muziek op The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings zich los te zingen van de muziek van Live 1975 zoals die ligt opgeslagen in het achterhoofd.
Volgens het boekwerkje bij The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings is de versie van "Hurricane" van 19 november ook te vinden op Live 1975. Dit is de enige songs van cd 4 en 5 die ook op dat vijfde deel van The Bootleg Series is te vinden.
Nogmaals: niet vergelijken is onmogelijk. Dit wordt nog eens versterkt doordat de foto op de voorzijde van hoesje van het Worchester-concert identiek is aan de foto op de achterzijde van de jewel case van Live 1975. Dit stuk over Worcester zal deels bestaan uit vergelijkingen met de opnamen op Live 1975.

De opname begint met "When I Paint My Masterpiece", een song die niet te vinden is op Live 1975. Toch heb ik de tracklist van Live 1975 een aantal malen moeten nakijken om mezelf er van te overtuigen dat dit klopt. Dit klinkt zo bekend dat het moeilijk voor te stellen is dat dit nieuw is.
Dat komt natuurlijk (mede) door Renaldo and Clara en de Scorsese-film waar een Rolling Thunder "Masterpiece" in te horen is.
Deze "When I Paint My Masterpiece" begint wat rommelig, wat slordig lijkt het, maar al snel komen Dylan & co in een heerlijke, wat lome flow.
Dat lome gevoel blijft naar mijn gevoel de hele Worchester-show aanwezig. De songs lijken net allemaal in een net iets trager tempo gespeeld te zijn dan op Live 1975. In "It Ain't Me, Babe" is dat bijvoorbeeld erg goed te horen.
Ik ben wel gecharmeerd van de mix van Worchester, moet ik zeggen. Hij lijkt een stuk minder scherp, minder hard te zijn dan de mix van Live 1975 waarbij aangetekend moet worden dat met name de viool van Scarlet Rivera erg goed klinkt in deze mix.
Bij het horen van "It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry" moet ik mezelf er aan herinneren dat dit in november is opgenomen. Dit klinkt eerder als muziek voor de eerste zonnige dag van het voorjaar dan iets wat in november is opgenomen. Het is weer dat lome, dat heerlijk traag stuwende dat ook in "Train" zit wat mij dat idee geeft.
Moet kunnen, deze Rolling Thunder-opnamen verplaatsen naar het voorjaar. Als de Scorsese-film over deze tour mij iets geleerd heeft dan is het wel de acceptatie van een alternatieve werkelijkheid tot inzicht en genot kan leiden.
Ik val in herhaling: idem "Isis". Net iets trager en daardoor zó aangenaam.... Is deze "Isis" dan beter dan de "Isis" op Live 1975? Met een simpel ja of nee als antwoord worden de oren dichtgestopt voor de schoonheid van een van de twee, voor een alternatief voor een ander moment.
Ik wil niet kiezen, ik wil blijven luisteren naar beide versies.
De eerste grote verrassing komt met "Wild Mountain Thyme", een duet met Joan Baez, een nummer natuurlijk al bekend van Bob Dylans optreden op Isle of Wight in 1969 en de opname hier van op de luxe editie van Another Self Portrait, maar deze Rolling Thunder "Mountain Thyme" is nieuw voor mij.
Ik ben niet dol op de stem van Baez, maar dit doet ze erg goed. Na "Mama, You Been On My Mind" volgt een tweede compositie die niet te vinden is op Live 1975: "Dark As A Dungeon".

De tweede cd begint met "Tangled Up In Blue", de enige song op deze Worchester-cd's die door Bob Dylan solo wordt gebracht. Afgaande op Live 1975 zou je kunnen denken dat er enkele Dylan-solo-opnamen ontbreken op deze cd, maar dat is niet zo. Zoals tijdens meer Rolling Thunder-concerten speelde Dylan in Worchester slechts één song solo.
De "Oh Sister" die volgt op "Tangled" is een homerun. Dat geldt ook voor "One More Cup Of Coffee (Valley Below)" - "This song comes from the underground … hope you like it", zegt Dylan voor hij aan de song begint. Luister hoe Dylan dit zingt. Hij haalt de woorden van ver. En dan het kat en muis spel dat hij speelt met Scarlet Rivera: de stem en de viool jagen op elkaar. Wie de jager is en wie de beoogde prooi wisselt om de haverklap.
De versies van "Sara" en "Just Like A Woman" die volgen zijn prima, maar nergens groots naar mijn smaak. Gewoon goed, niet meer, niet minder.
Na "Just Like A Woman" komen de twee songs die het concert moeten afsluiten, de songs die in de concertzaal op die 19de november 1975 prima op hun plaats geweest zullen zijn, maar ruim veertig jaar later in een huiskamer ergens in het oosten van Nederland wat minder goed tot hun recht komen: "Knockin' On Heaven's Door" en de Guthrie-klassieker "This Land Is Your Land".
Mogelijk komt het dat velen een stukje mogen zingen. Het zal leuk geweest zijn voor de concertbezoeker, maar op cd werkt het  niet.

Worchester bevalt me wel. ik heb deze warme dag nog niks anders gedraaid. Steeds na het wegsterven van de laatste noten van "This Land Is Your Land" haal ik cd 5 uit de speler en schuif ik cd 4 er weer in zodat ik opnieuw kan beginnen.
Het is goed vertoeven in Worchester.

Volgende keer in "Bob Dylans Rolling Thunder Revue - een heruitvinding van hoe het echt gegaan is" Cambridge, 20 november. Het is maar een nachtje slapen van wat ik vandaag hoor...

The Wicked Messenger - door Jochen Markhorst


The Wicked Messenger (1967)

Het was heel vroeg in de morgen, de straten schoon en leeg, ik ging naar het station. Toen ik een torenklok met mijn horloge vergeleek, zag ik dat het al veel later was dan ik had gedacht, ik moest me erg haasten, ik schrok zo van deze ontdekking dat ik begon te twijfelen over de weg, ik kende deze stad nog niet zo goed, gelukkig was er een politieagent in de buurt, ik liep naar hem toe en buiten adem vroeg ik hem naar de weg. Hij glimlachte en zei: “Van mij wil je de weg weten?” “Ja,” zei ik, “want zelf kan ik hem niet vinden.” “Geef het op, geef het op!,” zei hij en hij draaide zich met een grote zwaai om, zoals mensen doen die met hun lachen alleen willen zijn.
(Franz Kafka, Geef het op! 1922)

Als op John Wesley Harding de Bijbel das Ich is, zoals Freud zou zeggen, dan is Kafka das Es, de motor die wordt aangedreven door een complex van onbewuste verlangens, emoties en driften. Het bepaalt de unheimische, vervreemde, droomachtige sfeer van hoogtepunten als “All Along The Watchtower”, “Drifter’s Escape” en dit “The Wicked Messenger”, een ongemakkelijke beklemming die zo meesterlijk wordt verwoord in Kafka’s verhalen, zoals in het bovenstaande “Gib’s auf!”.

Dylan noemt Kafka niet vaak en hij lijkt slechts een oppervlakkige kennis van diens werk te hebben. John Cohen, die hem in 1968 interviewt, vraagt specifiek naar Kafka’s parabels en paradoxen, waarop Dylan dan nauwelijks ingaat. Maar tijdens een persconferentie in Rome, juli 2001, stelt Dylan, waarderend bedoeld: “Er zijn geen schrijvers meer zoals Kafka, die gewoon ging zitten schrijven zonder de wens om gelezen te worden.”
Daaruit blijkt dan in ieder geval biografische kennis; Kafka wilde inderdaad niet dat zijn werk werd gelezen, gaf gedurende zijn leven op aandringen van bewonderende vrienden tegenstribbelend slechts een fractie van zijn werk vrij ter publicatie en vroeg op zijn sterfbed in het sanatorium aan zijn vriend Max Brod om alle schrijfsels in zijn werkkamer thuis te vernietigen (Brod heeft dat genegeerd en alles ontcijferd, geordend en gepubliceerd - inclusief meesterwerken als Der Prozeß en vele parabels zoals het bovenstaande Gib’s auf!).
Hoe Dylan tot zijn stelling komt is overigens raadselachtig; schrijvers die hun werk niet publiceren omdat ze niet willen dat ze gelezen worden, zijn per definitie onbekend, immers.

Desondanks, ondanks die vermoedelijk oppervlakkige kennis van Kafka’s werk, zijn de parallellen niet te negeren. Voor de hand liggend is dan dat beide Joodse schrijvers hun vergelijkbare, superieure talent op een vergelijkbare manier demonstreren omdat er toevallig een zielsverwantschap is. Dylans grootouders behoren, net als Kafka, tot een Joodse minderheid in het Slavische deel van Europa in het begin van de twintigste eeuw (Dylans grootouders ontvluchten de pogroms in Odessa in 1905, Kafka woont dan in Praag). Die beklemming, het buitenstaander-zijn, de verhalen, de parabels en het taalgebruik uit de Thora… het is culturele bagage die gedeeld wordt door Kafka en Dylan, en verklaart misschien beider ontvankelijkheid voor heldere, maar ondoordringbare vertelkunst.

In datzelfde vraaggesprek met John Cohen (samen met Happy Traum, gepubliceerd in de Sing Out van oktober ’68) reflecteert Dylan dan ook op zijn liedteksten voor John Wesley Harding, en dan met name op “All Along The Watchtower” en “The Wicked Messenger”. Cohen wil weten wat Dylan van traditionele ballades vindt, en of hij een song als “The Wicked Messenger” ook als een ballade zou beschouwen. Dylans antwoord lijkt serieus, hij kiest eenvoudig idioom en spreekt in korte, heldere zinnen en het geheel is onbegrijpelijk - Kafka had het niet verbeterd:

“In zekere zin, maar de balladevorm is er niet. Ja, de diepgang is er wel, maar in een meer gecomprimeerde zin. Er wordt wel een ruimte geopend, alleen door een paar kleine trucjes. Ik weet waarom het opengaat, maar in een ballade in de ware zin zou het niet op die manier opengaan. Het haalt de diepgang die ik bedoelde niet.”

Een ballade, zo leert Dylan in datzelfde interview, is eigenlijk de antieke variant van een speelfilm; een balladeer vertelt lange, uitgesponnen verhalen met een echte plot en hoofdpersonen die handelingen verrichten waarover het publiek een mening vormt. De plot en de handelingen worden allemaal gewoon verteld, daaraan hoeft de luisteraar geen eigen invulling te geven, daarover hoeft de luisteraar verder niet na te denken - er staat wat er staat.
Dat klopt ook wel met de literatuurtheorie; daar wordt de literaire ballade gedefinieerd als een verhalend gedicht.
In die zin, vervolgt Dylan, zijn de ballades op John Wesley Harding geen echte ballades:

“Die liedjes op het John Wesley Harding album ontberen het traditionele gevoel voor tijd. Neem het derde couplet van The Wicked Messenger, dat het opent, en dan maakt het tijdschema een sprong en algauw wordt het lied wijder. Je realiseert je dat wel op het moment dat je het hoort, maar misschien moet je je eraan aanpassen. Maar we horen niets dat er niet is; alles wat we ons kunnen voorstellen is er ook echt. Hetzelfde geldt voor het nummer All Along The Watchtower, dat op een iets andere manier wordt geopend, op een vreemde manier, want hier hebben we de cyclus van gebeurtenissen die in een nogal omgekeerde volgorde werken.”

Wederom Kafka: heldere onduidelijkheid. Of kletskoek, dat kan natuurlijk ook. De ‘time schedule takes a jump’ in het derde couplet? De vertelstructuur van het derde compleet is identiek aan die van de eerste twee coupletten, de verhaallijn van couplet 1 naar couplet 2 is precies hetzelfde als die van couplet 2 naar 3.
Elk couplet opent met een wide shot; een alwetende verteller schetst in de eerste helft van het betreffende couplet achtereenvolgens de hoofdpersoon, zijn leefomstandigheden en het decor. Elk couplet vertelt in regel vier tot en met zes een anekdote, elke vijfde regel verwoordt een interactie van de hoofdpersoon met zijn omgeving en elke zesde regel is een Bijbelparafrase:
For his tongue it could not speak, but only flatter kan op meerdere passages zijn geïnspireerd; flattery wordt op zo’n twintig plekken in de Bijbel verdoemd. Vanwege de nabijheid van het word wickedness (‘verderving’ of ‘goddeloosheid’) lag Dylans King James vermoedelijk open bij Psalm 5, vers 9: “hun binnenste is enkel verderving, hun keel is een open graf, met hun tong vleien zij.”
“The soles of my feet, I swear they’re burning” parafraseert een andere Bijbelpassage waarin ook weer de wicked aangepakt worden; Maleachi 4:3 “En gij zult de goddelozen vertreden; want zij zullen as worden onder de zolen uwer voeten.”
En de slotregel “If ye cannot bring good news, then don’t bring any” lijkt ingegeven door het verhaal van de profeet Micha, de enige van vierhonderd profeten die voorspelt dat het koning Achab slecht zal vergaan als hij tegen de Syriërs ten strijde trekt - alle andere profeten voorspellen een klinkende overwinning (1Koningen 22). Helemaal sluitend is het niet; Micha brengt geen news, maar voorspelt, en doet dat bovendien op uitdrukkelijk verzoek. Achab wéét van te voren al dat Micha nooit iets goeds voorspelt (“Ik haat hem, omdat hij over mij niets goeds profeteert, maar kwaad.”- 1Kon 22:8).

Overigens: gerespecteerde Dylanologen als Andy Gill en Derek Barker die zich in bochten wringen om de profeet Eli in te passen (de wicked messenger komt immers from Eli), lijken te negeren dat Eli ook ‘mijn God’ betekent, Gods roepnaam is (zoals Jezus aan het kruis Hem ook aanroept: Eli, Eli, lama sabachtani - Mijn God, waarom hebt U mij verlaten?). Bij alle meerduidigheid en vaagheid is het binnen “The Wicked Messenger” toch aannemelijker dat de goddeloze bode (Spreuken 13:17) van God komt, en niet van de profeet Eli. Als men hem vraagt wie hem gezonden heeft, antwoordt hij immers slechts ‘met zijn duim’, omdat zijn tong alleen maar met ‘vleierij’ zou kunnen antwoorden. Vreemd, maar binnen de oudtestamentische cultuur en de Joodse traditie, waarin men de naam van God niet mag uitspreken, nog wel navolgbaar.

De vorm heeft, zoals alle liedteksten op John Wesley Harding, een klassieke, elegante eenvoud, maar is toch onderscheidend. Bijna alle songs (acht van de twaalf) bestaan uit achtregelige coupletten met het rijmschema abcbdefe; een klassieke balladevorm, inderdaad.
Maar “The Wicked Messenger” heeft zesregelige coupletten en een tamelijk uniek, ‘open’ rijmschema: abcdbc. Die vierde, verrassenderwijs niet-rijmende regel draagt bij aan het open karakter, waarop Dylan wellicht doelt als hij het heeft over ‘kleine trucjes’ om de ballade te ‘openen’.
Ongebruikelijk, maar niet helemaal uniek. Misschien heeft Dylan het afgekeken van “For Once In My Life”, tot dan eigenlijk het enige lied met dit rijmschema. Die hartenbreker uit 1965, volgens autoriteit Ella Fitzgerald a beautiful tune, dringt pas door tot de canon nadat Stevie Wonder een enorme hit ermee scoort (oktober ’68), maar in deze nazomer van 1967 kent de wandelende jukebox Dylan misschien de versie van Tony Bennet, van de Four Tops of van The Temptations, die allemaal in ‘67 een klein hitje ermee hebben.

Meer aanwijzingen zijn er dat Dylan de dichter de bijzondere rijmvorm bij W.H. Auden heeft aangetroffen. Dylan heeft immers al voor ditzelfde album “As I Went Out One Morning” geschreven, waarvan vorm, rijmschema, het rare metrum en titel zijn gekopieerd van Audens “As I Walked Out One Evening”. Een vergelijkbare indruk maakt zo te zien “In Schrafft’s”. Daarvan leent Dylan de structuur (de op dit album afwijkende drie zesregelige coupletten) en vooral het afwijkende rijmschema abcdbc voor “The Wicked Messenger”:

Having finished the Blue-plate Special
And reached the coffee stage,
Stirring her cup she sat,
A somewhat shapeless figure
of indeterminate age
In an undistinguished hat.
 


Het duurt lang voordat Dylan zelf de bijzondere schoonheid van het lied onderkent. De onvrede die hij in dat interview met John Cohen uitspreekt (“It does not reach the proportions I had intended for it”) is geen valse bescheidenheid: het duurt maar liefst twintig jaar voordat de song op zijn setlist opduikt, en dan is het nog aan de overredingskracht van de mannen van Grateful Dead te danken dát hij het überhaupt speelt. Jerry Garcia is nogal dol op het lied, vandaar - in 1975 speelt hij het tien keer met zijn hobbyproject Legion Of Mary, bijvoorbeeld.
De versie met Dylan, 12 juli 1987 in New York, is een stuwende, dynamische en enthousiaste uitvoering, maar Dylan passeert de opname voor Dylan & The Dead
(misschien omdat hij zich een keertje vergist in de tekst), speelt het nog twee keer (beide keren in Italië) en legt het lied dan weer in de la.

Maar in de eenentwintigste eeuw herontdekt hij het dan toch weer en speelt hij “The Wicked Messenger” meer dan honderd keer. Gemeen rockende, scherpe versies die weinig heel laten van de bedrieglijke huiselijkheid van het origineel uit 1967, maar niet minder aantrekkelijk.
Dylan is opeens zelfs dermate gecharmeerd, dat hij de song selecteert voor zijn film Masked And Anonymous (2003). In het oorspronkelijke script staat het lied inclusief complete tekst helemaal uitgetikt, maar uiteindelijk komt op die plek in de film een charmante live-uitvoering van “Diamond Joe”, de traditional die hij ook al op Good As I Been To You (1992) speelt. Het is onbekend waarom Dylan deze ingreep pleegt (zoals ook “All Along The Watchtower”, “Trying To Get To Heaven” en “Standing In The Doorway” wel het script, maar niet de uiteindelijke verfilming halen), maar voor de hand liggend is dat de filmmaker Dylan geen interferentie wil; de meerduidigheid van “The Wicked Messenger” duwt de filminterpretatie wat al te opzichtig naar messiaanse verten, vermoedelijk. Naar verten die met een “Diamond Joe” uit zicht blijven, in elk geval.

Het lied is redelijk populair bij de collega’s en dat levert genoeg prachtige covers op. Terecht geroemd is de soulvolle bewerking door Rod Stewart met zijn Faces, het openingsnummer van hun debuut First Step (1970).
Patti Smith kiest voor een onheilspellende, gedragen en langzaam ontsporende aanpak, waarmee ze het lied in een totaal andere richting duwt - die de song goed kan hebben (Gone Again, 1996). Qua sfeer vergelijkbaar met de garagesound die de Black Keys eroverheen storten, op de succesvolle I’m Not There Soundtrack (2007).

Dylan (niet zo) kort #1259

Setlists: 21 juni, 24 juni.
de Volkskrant van 13 juni heeft een uitvoerig artikel over het 100 sterren hotel Chateau Marmont. in dit artikel is één zin voor Bob Dylan: "Bob Dylan liet zijn kamer achter als een puinhoop." [met dank aan Hans en Herman]
Studio Ibiza bevat iets van Bob Dylan, wat weet ik niet. De video kan alleen bekeken worden wanneer je in België woont. Zie hier. [met dank aan Dirk]
plaatwaarde: Blonde on Blonde op de website van Max, zie hier. Het bijbehorende radiofragment dat hier bij hoort staat hier.
Infidels en Under The Red Sky verschijnen op 6 september opnieuw op vinyl. Dat is goed nieuw voor vinylliefhebbers. [met dank aan Hans]
Mania nr. 358 - het gratis recensietijdschrift van platenketen Plato / Concerto - bevat veel Bob Dylan, Hans heeft het op een rijtje gezet:

- op pagina 13 staat een erg korte recensie van het nieuwe album van de groep Hollis Brown, die de naam ontleenden aan de bekende ballade. Dylans naam wordt niet genoemd en ook de verwijzing naar het nummer blijft achterwege, maar toch moet ik er dan aan denken.
- op pagina 19 staat een iets langere recensie van Stillwater het nieuwe, tweede album van Frankie Lee (what's in a name). In een verwijzing naar zijn eerste album staat: Bob Dylan, Bruce Springsteen en Ryan Adams vormden belangrijke referentiepunten, ...
- op pagina 23 een recensie van het Morrissey album California Sun met een verwijzing naar: ... "Only A Pawn In Their Game" van Bob Dylan ...
- op dezelfde pagina wordt over Lukas Nelsen & Promise Of The Real vermeld dat ze soms ook doen denken aan The Travelling Wilburys
- op pagina 32/33 wordt over The Tallest Man On Earth gezegd dat: Met zijn wat ruwe, breekbare stem en songs die het midden houden tussen de vroege Bob Dylan en Nick Drake ...
- op pagina 57 wordt het live album Bridges to Bremen van The Rolling Stones besproken. Dat 'Like A Rolling Stone' erop staat wordt in de tekst gemeld.
Pagina 48 en 49 zijn dan in zijn geheel gereserveerd voor Dylan zelf, met name de box-set.

En dan ga ik nog geheel voorbij aan Dylan Leblanc, die behalve de naam niets met onze Bob van doen heeft, Duke Robillard die na een eindeloze solo door Dylan de laan werd uitgestuurd, en Mavis Staples, ooit de beoogde bruid van Dylan. Al deze lieden hebben nieuwe albums uit die kort besproken worden. Maar in 'hun' stukjes valt nergens de naam van onze bard.
[met dank aan Hans]
Last Days: in de eerste aflevering van deze serie - uitzending 9 juni, NPO 2 - is Bob Dylans "Duquesne Whistle" te horen. Het programma kan hier bekeken worden, maar alleen door mensen met een NPO Start Plus Account. [met dank aan Hans]
Morrissey: de website Indie Style schrijft over dit album onder andere: "sommige nummers zijn regelrechte draken. ‘Wedding bell blues’ (met de hulp van godbetert Green Days Billie Joe Armstrong) is vreselijk kitscherig. Okee, eigenlijk gewoon vreselijk. Dylans ‘Only a pawn in their game’ had nooit een reguliere Morrissey-plaat mogen halen." zie hier.
Trouw van 20 juni bevat onder de titel "de vele alternatieve feiten en maskers van Bob Dylan" een door Belinda van de Graaf geschreven recensie van de Scorsese-film. Diezelfde recensie staat onder een nieuwe titel hier online. [met dank aan Hans]
Blues Magazine: een RTR-recensie, zie hier.
Bloody Sunday: ergens in de afgelopen week keek ik naar deze film op dvd. Ergens helemaal aan het begin van de film is hooguit 2, 3 seconden te horen van Bob Dylans "Master Of War". Daarna is het nummer in de hele film niet meer te horen. Waarom zitten deze 2, 3 seconden in de film? Maar vooral ook: welk nut heeft zo'n kort fragment? Is dit een foutje? Misschien dat de makers het nummer voor de film wilden gebruiken, maar geen toestemming krijgen en bij het verwijderen van de muziek per ongeluk een paar seconden vergaten te verwijderen? Ik weet het werkelijk niet.
Elliot Roberts is overleden, zie hier.
Dagblad van het Noorden van 25 juni [met dank aan Hans]:
Autoweek Classic (nr. 6, juni 2019) bevat een zeven pagina's tellend artikel over Woodstock, het festival dat deze zomer 50 jaar geleden plaatsvond. Bij het artikel een stuk over wat artiesten die op Woodstock optraden daar voor kregen. Bob Dylan krijgt in dit stuk een flinke schop. Zo schrijft Autoweek Classic dat Bob Dylan per optreden zo'n anderhalf à twee ton vangt en dat hij "een miljoen van het Nobelcomité in zijn zak [stak]". Accuraat? Ik vraag het me af. [met dank aan Hans en Wim]
Rick de Gier schrijft in VPRO Gids (nr. 26, 29 juni) over Rolling Thunder Revue. [met dank aan Hans en Herman]

30 juni, Haarlem: Geert Buelens in de bibliotheek. "Natuurlijk gaat het over de vernieuwing die The Beatles, Bob Dylan, Provo en de pil met zich meebrachten." Zie hier.
Dont Look Back in de Melkweg, 25 juli, zie hier.
Opzij: "Nu kijken: Bob Dylan, Joan Baez. En Hattie Carroll.....", zie hier.
Filmofiel: Rolling Thunder Revue, zie hier.
Wikipedia: in middels heeft Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story by Martin Scorsese een eigen wikipedia-pagina, zie hier.
Enola: Rolling Thunder Revue, zie hier.
René Leverink: "Dylan op z'n best", zie hier.
de Afspraak van 18 juni met Marc Didden over Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story by Martin Scorsese (kort), kijk hier.
Bert Natter over Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story by Martin Scorsese, zie hier. [in zijn boek Goldberg wordt Dylan zijdelings genoemd, maar dit terzijde.]
12 september: lezing over Bob Dylan in Lyceum Zandvliet (Volksuniversiteit Den Haag), zie hier.
"Gitaren van historisch hout", zie hier.

Dylan vinden waar hij niet of nauwelijks is #93

In de recente nieuwsbrief van platenzaak Variaworld staat onderstaande foto. [met dank aan Hans]


Dylan vinden waar hij niet of nauwelijks is #92


Hoi Tom,

Dit is mijn houtkachel, gemaakt door mijn broer omdat hij van mij 2 kaarten kreeg van Bob Dylan in Carré (3e rij!). Dit is de enige exemplaar van de "Zimmerman"!

Met groet,
Henk

The Comic Book And Me #71

Well, the comic book and me, just us, we caught the bus
The poor little chauffeur, though, she was back in bed
On the very next day, with a nose full of pus
Yea! Heavy and a bottle of bread
Bob Dylan - "Yea! Heavy And A Bottle Of Bread"

Het Suske en Wiske-album De Microkomiek:



[met dank aan Henk]

Dylan vinden waar hij niet of nauwelijks is #91



[met dank aan Simon]

Dylan vinden waar hij niet of nauwelijks is #90


Denk Rolling Thunder Revue-hoed.
[met dank aan Dirk]

Dylan vinden waar hij niet of nauwelijks is #89

Marnix stuurde onderstaande:
In het nummer "Lake Of Fire" op het Unplugged-album van Nirvana zitten de volgende regels:

I knew a lady who came from Duluth
She got bit by a dog with a rabid tooth
She went to her grave just a little too soon
Flew away howling on the yellow moon

[met dank aan Marnix]

boeken

In een vorige aflevering van "boeken" citeerde ik uit Back To The Machinegun; Manuscripts volume 2 1975 - 1977 van Charles Bukowski een paar regels. In hetzelfde boek ben ik nogmaals Bob Dylan tegengekomen. Het gedicht "Venice, California, November 1977":

(...) the natives now huckster
baggage and small items from vans while their stereo
sets no longer play Bob Dylan; they have become minor 
capitalists, nothing werying, just a type

~ * ~ * ~ * ~

In "Dylan kort #1255" is de recensie uit de Volkskrant van Oorlogsvrede van Jeroen Wielaert opgenomen. Die recensie is vrij negatief, vond ik. 
Ik heb Oorlogsvrede gekocht in de hoop dat ik het beter zou vinden dan de recensent van de Volkskrant, maar helaas moet ik bekennen dat ik het geen sterk boek vind.
Bob Dylan komt acht maal in dit boek voorbij. Het motto voor in het boek is een citaat uit Dylans "I Threw It All Away".
Bladzijde 125:

"We moeten maar eens naar de kelder. Of wil je naar Hotel Smits?"
"Waar is dat?"
"Op het Vredenburg, tegenover het Muziekcentrum. Het hotel van Bob Dylan."
"Ik dacht van niet, ook al is Bob er."

~ * ~ * ~ * ~

Het boekje Small walks 1 - 49 van Elly Stolwijk bevat 49 foto's (of combinaties van foto's) met een korte tekst. Twee van die korte teksten bestaan (deels) uit een citaat van Bob Dylan.


[met dank aan Alja]

~ * ~ * ~ * ~

Het boek Klaar van F. Starik heeft twee motto's waaronder een Dylan-citaat: 

Any day now. Any day now. I shall be released

[met dank aan Herman]

~ * ~ * ~ * ~

Onderstaande foto is van de Willem Wilmink-biografie In de man zit nog een jongen van Elsbeth Etty.


[met dank aan Alja]

~ * ~ * ~ * ~

Ja, mompelde ik somber, - zoals de grote bard zong: The Times They Are A-Changin'. Dàt stemt me misschien wel een beetje treurig, maar 't kan ook gewoon lentemoeheid zijn.

Peter Andriesse - Gezelligheid troef

~ * ~ * ~ * ~

In het boek Jack Kerouac van Karel Wasch komt Bob Dylan een aantal malen (kort) voorbij. Een voorbeeld: "Bob Dylan zou verklaren dat zijn leven na het lezen (van) On the Road nooit meer hetzelfde zou zijn."

~ * ~ * ~ * ~

Ik verwacht niet ooit nog een kleiner boek te vinden waar Bob Dylan in te vinden is: Guns 'n Roses (deel 1) bevat de songtekst van "Knockin' On Heaven's Door".


~ * ~ *  ~ * ~

Ik heb het hier al vaker geschreven en ik schrijf het nog maar eens: de boeken van Thomas Verbogt behoren tot het beste wat de Nederlandse literatuur te bieden heeft. Zijn nieuwste boek, Olifant van zeep, is werkelijk schitterend. In deze verhalenbundel komt Bob Dylan drie keer voorbij.
Bladzijde 66:

Ik ging net de deur uit toen hij op een blauwe bakfiets arriveerde. In de bak stond onder meer een zeer gehavende leren fauteuil. Op de zitting ervan lag een stapel elpees, bovenop New Morning van Bob Dylan. Bernard stapte van zijn fiets en kwam naar me toe. We gaven elkaar een hand. Hij keek om zich heen, spreidde zijn armen en zei: 'Een dag om optimistisch van te worden.'

~ * ~ * ~ * ~

Er zijn niet veel boek van Kinky Friedman waar Bob Dylan niet in te vinden is.
Armadillos & Old Lace:

I got out of the car, performed a few square-dance maneuvers around the headstones and, following the directions of an old Bob Dylan song, 'walked ten thousand miles in the miles [sic] of a graveyard.'


~ * ~ * ~ * ~


Bob Dylans Rolling Thunder Revue - een heruitvinding van hoe het echt gegaan is #3

De film Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese zorgt voor veel ophef, niet alleen in de Dylan-wereld, maar ook daar buiten. Dat is niet zo gek, het is een opmerkelijke film. Een film die speelt met de scheidingslijn tussen feit en fictie. Ondanks dat fictie - of beter gezegd: een nieuwe waarheid - een essentieel deel van Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese is, weet de film de kijker te informeren over een belangrijke en zeer creatieve periode in Bob Dylans carrière: het najaar van 1975.

Ik heb in twee eerdere stukken geschreven over die film, een eerste aanzet om die film te duiden. Nu is het tijd om me te richten op The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings, de boxset vol Rolling Thunder-muziek.
The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings beschouwen als de soundtrack van Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese lijkt logisch, maar is niet accuraat. De 14 cd's in deze box bevatten veel meer muziek dan in Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese te horen is.

Voor Bob Dylan en entourage op 30 oktober 1975 het eerste concert van Rolling Thunder Revue in Plymouth, Massachusetts gaven, doken ze Studio Intstrumental Rentals (S.I.R.) in New York in om te oefenen. Van deze oefensessies zijn in Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese enkele flitsen te zien, frustrerend kort, helaas. De eerste twee cd's van The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings bevatten opnamen van deze oefensessies. Een derde cd bevat opnamen van de oefensessie in het Seacrest Motel in Falmouth, Massachusetts, een dag voor het eerste concert.
In dit stuk zal ik me concentreren op deze oefensessies. De opnamen van de oefensesies zijn in mono.

De eerste cd van The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings bevat 17 songs van de oefensessies van 19 oktober in S.I.R., New York. Het is zoeken tijdens deze sessies. Een groot deel van de songs worden slechts deels gespeeld. Bob Dylan speelt tijdens een deel van de oefensessies piano. Het is zoeken naar de songs, er worden soms akkoorden geroepen ("Joey") zodat de verschillende muzikanten mee kunnen spelen. Er wordt gein gemaakt, teksten worden geïmproviseerd, zoals in "She Belongs To Me".
Eigen composities worden afgewisseld met covers, zoals de schitterend rammelende opener "Rake And Ramblin' Boy". Het zijn met name de eerste paar opnamen waar het speelplezier, de adrenaline vanaf spat. Luister bijvoorbeeld naar "Rita May".
Het zoeken naar de groove, naar de juiste Rolling Thunder-toon voor de verschillende songs tijdens deze oefensessie is mooi te horen in "Isis". Deze piano-versie staat nog erg ver van de "Isis" zoals Bob Dylan en band die tijdens de verschillende Rolling Thunder-concerten speelden en toch hoor je in deze vroege versie al de blauwdruk voor wat later door de concertzalen zal schallen.
De cd geeft je als luisteraar het gevoel dat je hebt mogen aanschuiven, dat je er bij was die 19de oktober. Die illusie wordt vooral veroorzaakt door het ongedwongen karakter van de muziek, de "bijgeluiden", het plezier dat van het musiceren afspat.
Toch wordt er ook serieus gewerkt aan de songs en dat harde werken levert enkele pareltjes op, zoals een door piano gedreven "Tonight I'll Be Staying Here With You", afsluiter "Dark As A Dungeon", het eerder genoemde "Isis" en bovenal het eerder op 4 Songs Form Renaldo And Clara uitgebrachte "People Get Ready". Ik heb het vaker gezegd en ik zeg het nog maar eens: deze "People Get Ready" behoort tot het beste wat er van Bob Dylan ooit op band is vastgelegd.

De tweede cd bevat dertien songs van de oefensessies van twee dagen later in S.I.R.: 21 oktober 1975.
Het eerste dat opvalt in vergelijking met de oefensessie van twee dagen eerder, is dat er veel serieuzer gewerkt lijkt te worden. Als we op de informatie op het hoesje van de cd afgaan, zijn slechts twee songs incompleet ("Lily, Rosemary And The Jack Of Hearts" en "Gwenevere"), maar al luisterend komt men er achter dat veel meer songs niet compleet zijn.
De opnamen beginnen met een bluesy "She Belongs To Me" om te vervolgen met een "A Hard Rain's A-Gonna Fall" waar de latere concertversie al in te horen is, maar die in deze oefenversie een stuk ingetogener is dan de uiteindelijke concertversie.
Na deze "Hard Rain" volgen de twee hoogtepunten van deze oefensessie: een slepende "Isis" en een bijna een kwartier durende medley van "This Wheel's On Fire", "Hurricane" en "All Along The Watchtower" (een fragment). Het is met name de iets tragere versie van "Hurricane" waar ik even stil van word. Door dat iets lagere tempo krijgt Dylan de ruimte om zich op de woorden, op de inhoud van het verhaal te concentreren. Luister vooral ook naar het werkelijk schitterende vioolspel van Scarlet Rivera.
Het is opvallend hoeveel Bob Dylan in deze periode de teksten van zijn songs aan het herschrijven was, neem de tekst van "If You See Her, Say Hello" zoals hij het zingt op deze 21ste oktober 1975. Grote stukken zijn nieuw. Fascinerend.
Muzikaal springt "One More Cup Of Coffee (Valley Below)" er tijdens deze oefensessies uit, dat zit grotendeels in de manier waarop Dylan dit zingt.
Hoeveel van de tijdens deze sessies doorgenomen songs zijn uiteindelijk niet tijdens een van de concerten in het najaar van 1975 gespeeld? Het voelt haast als een misser dat "One Too Many Mornings" in 1975 niet verder kwam dan de oefenruimte.
Tijdens deze tweede oefensessie speelt Dylan een stuk minder covers dan tijdens de eerste oefensessie. Slechts 1.
"Patty's Gone To Laredo" verdient ieders aandacht. Heerlijke song. Niet meer dan piano, drums en viool.
Deze tweede cd sluit af met een fragment van een redelijke "It's Alright, Ma (I'm Only Bleeding)".

De derde cd bevat, zoals eerder gezegd, opnamen van de oefensessie van 29 oktober, een dag voor het eerste concert van The Rolling Thunder Revue. Acht songs bevat deze cd en voor het eerst horen we Dylan en band op volle Rolling Thunder-sterkte, inclusief enkele duetten met Joan Baez.
De cd begint met een verrassing: "Tears Of Rage", bij mijn weten is dit nooit tijdens een van de Rolling Thunder-concerten gespeeld. Dat is jammer. Dit klinkt erg goed.
"I Shall Be Released" klinkt zoals het tijdens vele Rolling Thunder-concerten klonk. Geen verrassing.
De echt grote verrassing van deze derde cd met opnamen van oefensessies is "Easy And Slow", door Bob Dylan solo gespeeld en gezongen. Er zijn vele redenen om The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings te kopen, "Easy And Slow" is een van de voornaamste redenen om dat te doen.
"Ballad Of A Thin Man" komt minder goed uit de verf tijdens deze sessie. De song verdwijnt dan ook in de ijskast en wordt tijdens The Rolling Thunder Revue niet gespeeld.
In de laatste vier tracks van deze cd zijn duidelijk de latere concertversies van de songs al te horen. Achtereenvolgens spelen Dylan en band "Hurricane", "One More Cup Of Coffee (Valley Below)", "Just Like A Woman" en "Knockin' On Heaven's Door" (inclusief nieuwe songtekst).
Speciale aandacht verdient de versie van "One More Cup Of Coffee" tijdens deze oefensessie. Misschien is dit wel de mooiste versie van dit nummer.

De opnamen van de oefensessies op eerste drie cd's van The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings laten duidelijk een ontwikkeling horen van een zoekende Dylan op de eerste cd naar een Dylan en band die blauwdrukken voor de concerten van The Rolling Thunder Revue spelen op de derde cd. Ze trappen lol, ze proberen al zoekende of zoekende al proberend en wij als luisteraars mogen op een krukje in de hoek zitten en meeluisteren. Als we maar stil zijn, als we Dylan en band maar hun gang laten gaan.
Deze oefensessies bevatten een aantal verrassende en bijzonder geslaagde opnamen, zoals "Easy And Slow", "Tonight I'll Be Staying Here With You", "One More Cup Of Coffee", "One Too Many Mornings" en natuurlijk  "People Get Ready", opnamen waarvan het overgrote deel nooit eerder is uitgebracht of circuleerde onder verzamelaars.
Mede dankzij deze oefensessies is The Rolling Thunder Revue - The 1975 Live Recordings een noodzakelijke aanschaf voor iedere muziekliefhebber.

The Rolling Thunder Revue: One More Cup Of Coffee (Valley Below)

The Bootleg Series vol. 15

Sinds gisteren meldt tijdschrift Rolling Stone op de website in een artikel van Andy Greene dat een medewerker van Bob Dylan heeft gelekt dat The Bootleg Series vol. 15 mogelijk gevuld zal zijn met songs uit de periode 1967 - 1969. Het gaat dan om in Nashville opgenomen songs, outtakes van de sessies voor John Wesley Harding en Nashville Skyline, inclusief de duetten met Johnny Cash die Bob Dylan begin 1969 opnam.
Voor wie logisch nadenkt is het geen verrassing dat met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid nog dit kalenderjaar de Dylan-Cash-sessies officieel worden uitgebracht. Vanaf 1 januari 2020 kan iedere nitwit op zoek naar een snelle verdienste die sessies op de markt brengen omdat het copyright vervalt, tenzij Sony het voor die datum zelf uitbrengt. De Dylan-Cash-sessies circuleren al jaren en dus is het vrij eenvoudig om die opnamen op een grijze uitgave op de markt te gooien als Sony niet voor 1 januari dat zelf doet. Logischerwijze raakt Sony die copyrights liever niet kwijt en dus is het te verwachten dat ze het enige doen om die copyrights te behouden: de muziek uitbrengen. Allemaal vrij logisch.
Wat nieuw is, is dat er meer songs zijn opgenomen tijdens de Dylan-Cash-sessies dan de songs die nu circuleren, waaronder het door Dylan geschreven "Wanted Man".
De tweede verrassing van deze geruchten over de nieuwe Bootleg Series is dat er ook outtakes van John Wesley Harding op verschijnen. Dat is, naar mijn smaak, iets om echt naar uit te kijken. John Wesley Harding is een vaak vergeten pareltje in het oeuvre van Bob Dylan.

Verder gaat het artikel over mogelijke toekomstige projecten, zoals afleveringen van The Bootleg Series rond Time Out Of Mind (in 2022, waarschijnlijk), en Infidels en Empire Burlesque. Verder wordt er geschreven over afleveringen rond opnamen uit de pre-Columbia tijd, een box met outtakes uit Dylans hele carrière en het einde van The Bootleg Series.

Dylan kort #1258; meer RTR

"Bob Dylan tourfilm Rolling Thunder Revue is meesterlijke reconstructie" door Harry Prenger. Een uitstekend stuk met een aantal nieuwe inzichten. Zie hier.
Nieuwsweekend van 15 juni besteedt aandacht aan de Scorsese-film, luister hier. [met dank aan Hans]
VPRO Cinema, zie hier.
Televizier, zie hier.
Wij kijken Netflix, zie hier.
De Filmkrant, zie hier.

Rolling Thunder Revue - door Rutger Otto

Tien jaar geleden zag ik Bob Dylan voor het eerst live. Het was een regenachtige dag in april en het onweerde. Binnen waren het Bob Dylan and His Band die als een donderwolk door de Heineken Music Hall bulderden.

Dylan droeg een zwarte hoed, door de schaduw van het licht was zijn gezicht nauwelijks zichtbaar. Een enkele keer schoof hij naar het midden van het podium om gitaar te spelen, om daarna snel weer terug te keren achter zijn keyboard aan de zijkant.

Hij lijkt niet langer het middelpunt van de aandacht te willen zijn. Hij houdt er niet van om gefotografeerd te worden als hij optreedt. De laatste keer dat ik hem zag, stonden er bewakers met zaklampen voor het podium om mensen te verblinden als ze probeerden een foto te maken.

Ik dacht aan wat schrijver Martin Bril ooit zei: "Hij werd geboren als Robert Zimmerman. Toen hij muziek begon te maken als Bob Dylan, probeerde hij Robert Zimmerman uit te wissen. Daarna begon hij Bob Dylan uit te wissen."

Hier dacht ik weer aan toen ik Rolling Thunder Revue keek, waarin waarheid en fictie elkaar constant kruisen. "Als iemand een masker draagt, vertelt hij de waarheid. Als iemand geen masker draagt, doet hij dat waarschijnlijk niet", zegt Bob Dylan in de film - zonder masker.

Het draait allemaal om maskers in Rolling Thunder Revue. De film neemt je mee met Dylan en zijn vrienden. Een groep musici en dichters (zoals Joan Baez, Allen Ginsberg en Joni Mitchell) treden halverwege de jaren '70 op in kleine zaaltjes in Amerika en Canada. Na de act pakken ze in en gaan ze naar de volgende stad. Als een rijdend circus.

De film zelf biedt prachtig helder beeld van deze optredens, met bovendien geweldig geluid. Het is genieten om te zien hoe Dylan destijds op het podium stond: geanimeerd, vurig en bijdehand als altijd. Geen schaduwen, geen bewakers met zaklampen. "Bob Dylan for president!", schreeuwt iemand in het publiek. We zien Dylan lachen terwijl hij over de bühne loopt en aan zijn bandleden vraagt: "President van wat?"

Veel van de archiefbeelden schijnen uit de film Renaldo and Clara afkomstig, geregisseerd door Dylan zelf. Nooit gezien. De film wordt ook nooit genoemd in Rolling Thunder Revue. Dat geldt eveneens voor zijn ex-vrouw Sara, met wie hij de film destijds maakte. Er is nauwelijks kritiek op het circus of op Dylan. We zien niets van het druggebruik, er zijn geen confrontaties onderling.

Wat maakt het uit? Niets. Er ontbreekt nogal wat, maar er is ook veel aangevuld. Niet zomaar draagt de film de slimme ondertitel 'A Bob Dylan Story'. Zo had het kunnen gaan, als het aan Dylan had gelegen. Hij weet het zelf ook niet meer. Terugkijkend op de tour zegt hij: "Het gebeurde zo lang geleden dat ik nog niet eens geboren was."

Zoals dat gaat bij herinneringen, veranderen ze na een lange tijd en kan een compleet andere versie ontstaan van wat je daadwerkelijk hebt meegemaakt. Nee, er was destijds helemaal geen filmmaker genaamd Stefan van Dorp (een "Nederlander" die Nederlandse woorden net te gemankeerd uitspreekt). En nee, Sharon Stone was er helemaal niet bij. Maar in de film waren ze er wel bij. En wie zal het zeggen, zo had het kúnnen gaan.

Er wordt Dylan gevraagd wat er na al die tijd van de Rolling Thunder Revue is overgebleven. "Niks", zegt hij. "Helemaal niks. As."

Bob Dylan wist zichzelf met deze film andermaal uit. Alleen de mythe blijft over.

Bob Dylans Rolling Thunder Revue - een heruitvinding van hoe het echt gegaan is #2

Afgelopen woensdag om negen uur in de ochtend ging Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese op Netflix in première. Om twee minuten over negen drukte ik op mijn afstandsbediening op afspelen.
Direct na het kijken schreef ik mijn stuk "Bob Dylans Rolling Thunder Revue - een heruitvinding van hoe het echt gegaan is #1". Na het publiceren van mijn stuk begon ik met het lezen van de recensies die ik online tegenkwam. Al lezende kwam ik er achter dat ik weliswaar de "hoax" rond filmer Stefan van Dorp had gespot, maar een aantal andere verdraaiingen van de waarheid over het hoofd had gezien.
Tijd om Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese een tweede maal te bekijken.
Op de website van Rolling Stone staat een overzicht van wat nep is - om de term van Rolling Stone te gebruiken - aan Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese. De site noemt vijf zaken:

1. Sharon Stone maakte geen deel uit van Rolling Thunder Revue
2. Bob Dylan zag geen concert van Kiss in Queens in 1973
3. Stefan van Dorp is niet verantwoordelijk voor de filmbeelden van Rolling Thunder Revue
4. politicus Jack Tanner bestaat alleen in de "mockumentary" Tanner '88, niet in het echte leven
5. Jim Gianopulos is niet de promoter van Rolling Thunder Revue

Met dit in mijn achterhoofd keek ik voor een tweede keer naar Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese en terwijl ik keek vroeg ik me steeds af of ik me bedrogen moet voelen. Het antwoord is: nee.
Waarom ik me niet bedrogen voel, maar eerder geamuseerd, kom ik zo nog op. Eerst dit:
Kijkend naar de film met in het achterhoofd de wetenschap dat niet alles gebaseerd is op feiten zorgt er voor dat er zaken gaan opvallen.
Allereerst is er natuurlijk de verhandeling van Bob Dylan over dat mensen die een masker dragen de waarheid spreken. En op een ander moment in de film horen we Larry "Ratso" Sloman zeggen dat "Rolling Thunder" volgens indianen de waarheid spreken betekent.
Wat is de waarheid? Bestaat de waarheid uitsluitend uit feiten of kan de waarheid ook een verhaal zijn? De titel van de film is niet voor niks Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese waarbij de nadruk na het ontdekken van de verhalen van onder andere Van Dorp, Tanner en Gianopulos begint te liggen op A Bob Dylan Story.

Voor de tweede keer kijkend naar Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese blijven mijn ogen plakken aan de foto die ik al vaak heb gezien, maar de foto zoals getoond in de film, daar is iets mee. Het gaat om dit beeld in de film:


Op deze foto staan links Bob Dylan, rechts Sam Shepard en in het midden Stefan van Dorp. Dat kan niet kloppen. De foto is in 1975 gemaakt en Van Dorp is een uitvinding van de eenentwintigste eeuw. Na wat zoeken op het internet vind ik de originele foto met in het midden Louie Kemp:



Er zijn meer foto's voor Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese aangepast om het verhaal te kunnen vertellen.
Niet alleen zijn er foto's aangepast, maar ook film. Zo hoor je op een aantal  momenten in de film de cameraman Stefan van Dorp praten tegen de mensen die bij filmt. De stem van de acteur die Stefan van Dorp speelt is toegevoegd aan de 1975-beelden.
Om het verhaal aan de sceptische kijker te verkopen laat Scorsese de 1975-Bob Dylan praten tegen Stefan van Dorp:


Een schitterende truc die mij als kijker het verhaal van Van Dorp voor even doet geloven en daar gaat het natuurlijk om: een geloofwaardig verhaal vertellen. Een verhaal waar de kijker in kan verdrinken.
Bovenstaande zijn slechts een paar voorbeelden van hoe de filmmakers de waarheid hebben veranderd om een verhaal te kunnen vertellen.

Een klein zijsprongetje voor ik verder ga, ik zit nog met dat Kiss-verhaal in mijn hoofd. Bob Dylan beweert dat hij in 1973 Kiss zag optreden. Verder suggereert hij dat het idee om zijn gezicht wit te verven tijdens Rolling Thunder Revue zijn oorsprong vindt in dat optreden van Kiss.
Ook dit is een verhaal. De vraag waar dat verhaal vandaan komt bleef door mijn hoofd spoken. En ineens wist ik welk verhaal daarover vertelt zou kunnen worden: het idee om de oorsprong van de witte make-up bij Kiss te leggen ontstond in 2012, kijk maar naar de videoclip voor "Duquesne Whistle":


De film Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese vertelt een verhaal. Een verhaal dat hier en daar afwijkt van de geschiedenis zoals wij die kennen, maar daarom is het nog geen slecht verhaal. Praten over wat nep is in de film, zoals bijvoorbeeld Rolling Stone doet, is volgens mij niet de juiste manier om de film te benaderen. Alles wat in Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese te zien is, is echt. Het is deel van het verhaal. Een verhaal dat bestaat uit feiten en fictie die bij elkaar gehouden worden door de muziek.
In feite is Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese daarmee niet anders dan een nieuwe Renaldo And Clara, die film is gebouwd met dezelfde bouwstenen: feiten, fictie en muziek.
Het is goed, zelfs aangenaam om de fictie in Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese te ontdekken en te benoemen, maar we moeten ons er niet op blindstaren. Als we dat doen zien we het verhaal niet meer en het verhaal dat in Rolling Thunder Revue; A Bob Dylan Story by Martin Scorsese wordt vertelt is een schitterend verhaal.
Dus kijk die film, laat je meezuigen in het verhaal dat Martin Scorsese vertelt. Maak je niet druk om de waarheid, de waarheid is oud nieuws.


Dylan kort #1257 RTR

The Rolling Thunder Revue; a Bob Dylan Story by Martin Scorsese: Herman Schouwenburg zag de film in Tuchinski, zie zijn verslag hieronder.
De Volkskrant: zie hier. Dit artikel staat in de papieren editie van de Volkskrant van 13 juni.[met dank aan Hans, Peter]
NRC Handelsblad: zie hier. Dit artikel staat in de papieren editie van NRC Handelsblad van 14 juni. [met dank aan Herman]
HP De Tijd: zie hier. [met dank aan Hans]
De Morgen: zie hier. [met dank aan Dirk]
Trouw: zie hier. Dit artikel staat in de papieren editie van Trouw van 14 juni. [met dank aan Hans]
Het Parool: eerder plaatste ik een scan van deze recensie, hierbij de webversie, zie hier.
De Standaard: zie hier.
OOR: zie hier.
Humo: zie hier.
de Lagarde: zie hier.
Lust For Life: zie hier.
Filmtotaal: zie hier.
Man Man: zie hier.
Veronica: zie hier.