15 juni 1965 Studio A, Columbia Recording Studio New York City
1. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Take 1 Complete. The Cutting Edge
2. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Takes 2-3 Fragments.
3. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Take 4 Breakdown.
4. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Takes 5 False start.
5. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Takes 6 Breakdown.
6. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Take 7 Insert.
7. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Take 8 Complete. The Cutting Edge
8. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Take 9 The Bootleg Series, Vol. 7
9. Sitting On A Barbed-Wire Fence – Take 1 Rehearsal and breakdown.
10. Sitting On A Barbed-Wire Fence – Take 2 Complete. The Cutting Edge
11. Sitting On A Barbed-Wire Fence – Take 3 The Bootleg Series, Vol. 1-3
12. Sitting On A Barbed-Wire Fence – Take 2 Edited version. Complete.
13. It Takes A Lot to Laugh, It Takes A Train To Cry – Take 1 remake The Bootleg Series, Vol. 1-3
14. Sitting On A Barbed-Wire Fence – Takes 4-5 False starts.
15. Sitting On A Barbed-Wire Fence – Take 6 Complete.
16. Like A Rolling Stone – Takes 1-3 Rehearsal. The Cutting Edge
17. Like A Rolling Stone – Take 4 Rehearsal. Partially released on The Bootleg Series Vol. 1-3, The Cutting Edge
18. Like A Rolling Stone – Take 5 Breakdown. The Cutting Edge
Niet lang nadat ik Bob Dylans muziek ontdekte kreeg ik de behoefte om meer te begrijpen van wat ik hoorde en dus kocht ik mijn eerste boek uit de omvangrijke Dylan-bibliotheek. Dat eerste boek was niet alleen een openbaring, maar ook een trigger om meer te willen weten, om meer te lezen. Die behoefte om te lezen over Dylans muziek is nooit meer verdwenen.
In een van de eerste Dylan-boeken die ik las – vraag me niet welk boek het was, ik weet het niet meer – las ik dat de opnamesessies van 15 en 16 juni volledig in het teken stonden van “Like A Rolling Stone”. Dat was het nummer, aldus de schrijver van dat boek, dat opgenomen moest worden. De nummers die op 15 juni werden opgenomen alvorens Dylan en band aan “Like A Rolling Stone” begonnen moeten gezien worden als opwarmertje voor waar het echt om draaide: “Like A Rolling Stone”.
Ondanks alle boeken uit de Dylan-bibliotheek die ik daarna nog heb gelezen is dat beeld mij altijd bijgebleven, het stond in mijn gedachten gegrift als een onomstotelijk feit. Starend naar de tracklist van de opnamesessie van 15 juni 1965 zoals die te vinden is op de Collector’s Edition van The Cutting Edge ontstaat er een heel ander beeld. Natuurlijk, de opnamesessie van 16 juni stond volledig in het teken van “Like A Rolling Stone”, maar als het om de opnamesessie van een dag eerder gaat, dan verdient dat beeld – op z’n zachtst gezegd – enige nuancering.
Aan slechts twee composities werd gewerkt tijdens die sessie van 15 juni voor Bob Dylan en band aan de opname van “Like A Rolling Stone” begonnen, maar aan het opnemen van deze twee composities werd dusdanig uitvoerig gewerkt dat er geen sprake van kan zijn dat de pogingen om “It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry” en “Sitting On A Barbed-Wire Fence” op te nemen slechts gezien moeten worden als opwarmertje voor het ‘echte’ werk: “Like A Rolling Stone”.
Als The Cutting Edge ons iets leert, dan is het dat de opnamen van “It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry” en “Sitting On Barbed-Wire Fence” van 15 juni 1965 onze aandacht verdienen.
Net schreef ik dat de tracklist van de Collector’s Edition van The Cutting Edge ons leert dat de focus tijdens de opnamesessie van 15 juni 1965 niet volledig op “Like A Rolling Stone” lag, maar de tracklist van de Deluxe Edition van The Cutting Edge lijkt juist het ‘oude’ beeld te bevestigen: de opname sessies van 15 en 16 juni 1965 draaiden om “Like A Rolling Stone”. Kijk maar mee: alle pogingen die op 15 en 16 juni werden ondernomen om “Like A Rolling Stone” op band te krijgen zijn te horen op The Cutting Edge: Deluxe Edition (in totaal twintig takes + een ‘rehearsal remake’), terwijl van de sessie van 15 juni slechts twee takes van “It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry” en één take van “Sitting On A Barbed-Wire Fence” op The Cutting Edge: Deluxe Edition te vinden zijn.
Wanneer je kijkt naar de tracklist van de opnamesessie van 15 juni 1965 en deze vergelijkt met de tracklist van The Cutting Edge: Deluxe Edition, dan zie je dat deze zes cd’s tellende boxset een incompleet beeld geeft van deze eerste opnamesessie voor Highway 61 Revisited.
Het belang dat Bob Dylan op 15 juni 1965 hechtte aan het opnemen van “It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry” en “Sitting On A Barbed-Wire Fence” wordt al jaren ondergesneeuwd door de (terechte) status van “Like A Rolling Stone”.
Van deze eerste opnamesessie voor Highway 61 Revisited kwam uiteindelijk niks terecht op dit album. Van de opnamesessie van 16 juni werd één opname gebruikt voor Highway 61 Revisited: “Like A Rolling Stone”. Dit feit versterkt natuurlijk alleen maar het ‘oude’ beeld dat de eerste twee sessies voor Highway 61 Revisited draaiden om “Like A Rolling Stone”.
Dit ‘oude’ beeld draagt het risico in zich dat het de luisteraar doof maakt voor de schoonheid van “It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry” en “Sitting On A Barbed-Wire Fence”. Ik wens niet doof gemaakt te worden.
Genoeg over verwachtingspatronen, ‘oude’ beelden en mythes, het is tijd om te gaan luisteren.
1. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Take 1 Complete
Producer Tom Wilson kondigt deze take aan met “Phantom Engineer Number Cloudy, take 1”. Een voortstuwende, bluesy versie met piano, gitaar, bas, harmonica, orgel en vanaf het tweede couplet drums. Een complete take, een van de weinige complete takes van “It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry” die op 15 juni 1965 werden opgenomen.
2. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Takes 2-3 Fragments
3. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Take 4 Breakdown
4. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Takes 5 False start
5. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Takes 6 Breakdown
6. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Take 7 Insert
Maar liefst zes takes van “It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry” die alleen op de Collector’s Edition van The Cutting Edge te horen zijn. Starend naar bovenstaande lijst lijkt het of de koper die genoegen heeft genomen met de 6 cd’s tellende The Cutting Edge: Deluxe Edition erg veel moet missen in vergelijking met degene die wel de Collector’s Edition heeft aangeschaft. Schijn bedriegt. Alle zes takes die alleen op de Collector’s Edition staan zijn incompleet, soms zelfs extreem kort. De tracktijden van deze zes takes geven een aardig beeld van wat de eigenaar van de Deluxe Edition mist:
Takes 2 – 3: 18 seconden
Take 4: 1 minuut 52 seconden
Take 5: 16 seconden
Take 6: 1 minuut 46 seconden
Take 7: 56 seconden
Dat neemt echter niet weg dat het beluisteren van deze fragmenten een goed beeld geeft van de ontstaansgeschiedenis van “It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry”.
7. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Take 8 Complete
Uptempo, dit is een versie om te koesteren. Strak. Mooi gitaarwerk, nog mooier spel op het orgel. Dat orgel zweeft ergens tussen ritme- en solo-instrument. Bob Dylan laat zich in zijn zang hoorbaar voortstuwen door de muziek.
Deze opname is ook te vinden op The Best Of The Cutting Edge.
8. It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry – Take 9
Ook bij take 9 is “It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry” nog een uptempo nummer (zoals Dylan het in juli 1965 tijdens het Newport Folk Festival speelde, maar niet zoals het uiteindelijk op Highway 61 Revisited terecht zou komen.)
Deze versie verscheen (in een iets ingekorte versie) in 2005 op het zevende deel van The Bootleg Series.
9. Sitting On A Barbed-Wire Fence – Take 1 Rehearsal and breakdown
Deze incomplete take is alleen te vinden op de Collector’s Edition van The Cutting Edge.
10. Sitting On A Barbed-Wire Fence – Take 2 Complete
“Sitting On A Barbed-Wire Fence” is muzikaal het broertje van de vroege (uptempo) versie van “It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry”. Stomende versie met harmonica aan het begin. Aan het eind van het nummer zegt Dylan: “Fade it out”.
Gedachtensprong: Dylans vriend, de dichter Allen Ginsberg begon zijn gedicht “America” als volgt:
America, I’ve given you al land now I’m nothing.
America two dollars and twentyseven cents January 17, 1956.
De kracht van deze openingszinnen is dat Ginsberg heel specifiek vermeldt hoeveel geld hij op een bepaalde datum op zak had. Volgens mij had voor Ginsberg nog nooit een dichter dit gedaan. Ik moet vaak denken aan deze openingsregels van “America” wanneer ik “Sitting On A Barbed-Wire Fence” hoor. In de openingsregels van “Sitting On A Barbed-Wire Fence” gooit Bob Dylan, net als Allen Ginsberg in “America”, er ook een geldbedrag tegenaan. Het grote verschil met Ginsberg is dat Dylan in de eerste plaats met groot geld gooit en in de tweede plaats juist het tegenovergestelde van specifiek lijkt te zijn. De hoogte van het door Dylan genoemde bedrag verandert namelijk per take.
Deze take heeft coupletten over Houston en Los Angeles. In het Houston-couplet zingt Dylans: “She’s a hungry woman and she really makes a mess outta you”. Die regel komt later in iets bewerkte versie terug in “Just Like Tom Thumb’s Blues”.
Deze opname is ook te horen op The Best Of The Cutting Edge.
11. Sitting On A Barbed-Wire Fence – Take 3
Een iets minder chaotische (of noem het ‘bravere’) take dan take 2. Deze take werd in 1991 uitgebracht op The Bootleg Series volumes 1 – 3 [rare & unreleased] 1961 – 1991, maar… de versie die in 1991 werd uitgebracht duurt slechts 3:54 minuten terwijl de versie op de Collector’s Edition van The Cutting Edge maar liefst 5:28 minuten duurt. Die anderhalve minuut extra op de Collector’s Edition zit vooral in de aanloop naar het daadwerkelijke nummer. Er wordt geprobeerd, vooral op piano, bas en gitaar, voor producer Tom Wilson zegt: “Okay, stand by… This will be… Take 3” waarna het nummer zoals we het kennen van The Bootleg Series volumes 1 – 3 te horen is.
12. Sitting On A Barbed-Wire Fence – Take 2 Edited version. Complete
Waarschijnlijk sla ik mezelf over een tijdje over mijn onwetendheid voor mijn kop, maar waarom deze opname op de Collector’s Edition van The Cutting Edge is verschenen is voor mij een compleet raadsel. In mijn oren is dit precies dezelfde opname als “Sitting On A Barbed-Wire Fence” take 2 (nummer 10 op deze lijst), met als enige verschil dat deze versie 5 seconden korter is.
Deze opname is alleen te horen op de Collector’s Edition van The Cutting Edge.
13. It Takes A Lot to Laugh, It Takes A Train To Cry – Take 1 remake
Uptempo, strak. Een repeterende gitaarriff. De partij op het orgel geeft ritme. Is dit de snelste versie van “It Takes A Lot To Laugh, It Takes A Train To Cry”? Een heel iets kortere versie van deze opname verscheen in 1991 op The Bootleg Series volumes 1 – 3 [rare & unreleased] 1961 – 1991.
14. Sitting On A Barbed-Wire Fence – Takes 4-5 False starts
15. Sitting On A Barbed-Wire Fence – Take 6 Complete
De takes 4, 5 en 6 van “Sitting On A Barbed-Wire Fence” zijn alleen te horen op de Collector’s Edition van The Cutting Edge.
De track met takes 4 en 5 duurt nog geen minuut. Producer Tom Wilson kondigt de vierde take aan met: “Okay, stand by. This CO 86444 Over The Cliff, take 4”. De songtitel “Over The Cliff” is volgens Michael Krogsgaard in zijn Bob Dylan: The Recording Sessions ook te vinden op de recording sheets.
Take 6 van “Sitting On A Barbed-Wire Fence” is de enige complete take die op 15 juni 1965 werd opgenomen die niet is verschenen op The Cutting Edge: Deluxe Edition of een eerdere aflevering van The Bootleg Series.
16. Like A Rolling Stone – Takes 1-3 Rehearsal
Alle opnamen van “Like A Rolling Stone” van 15 en 16 juni 1965 zijn te horen op The Cutting Edge: Deluxe Edition. Een groot aantal, maar lang niet alle, takes van “Like A Rolling Stone” zijn te vinden op de CD-ROM Highway 61 Interactive (1995).
Deze eerste drie takes zijn instrumentaal. In driekwartsmaat (zoals alle versies van “Like A Rolling Stone” die op 15 juni werden opgenomen). Tussen de verschillende takes krijgt de luisteraar veel overleg tussen de muzikanten te horen.
Het uitbrengen van alle, maar dan ook echt alle takes van “Like A Rolling Stone” op The Cutting Edge: Deluxe Edition is vooral van historisch belang. Dat neemt niet weg dat Bob Dylan en muzikanten een klassieker horen scheppen een aangename luisterervaring is, veel aangenamer dan ik van te voren had kunnen bedenken.
17. Like A Rolling Stone – Take 4 Rehearsal
De eerste gezongen versie van “Like A Rolling Stone” (nog steeds in driekwartsmaat). Dylan begint alleen: piano en zang. Tijdens het refrein vallen gitaar en orgel in.
Een deel van deze opname werd in 1991 op The Bootleg Series volumes 1 – 3 [rare & unreleased] 1961 – 1991 uitgebracht. Ter vergelijking: de opname van The Bootleg Series volumes 1 – 3 duurt 1:35 minuten, terwijl de opname op The Cutting Edge 2:56 duurt.
Wat de luisteraar van The Cutting Edge als extra krijgt is veel gepraat, onder andere over ritme, het doornemen van een gitaarloopje en Bob Dylan die zegt slechts één couplet te willen proberen.
18. Like A Rolling Stone – Take 5 Breakdown
Driekwartsmaat. Piano, bas, harmonica. De take breekt snel af waarna nogmaals wordt afgeteld en begonnen (is dat dan niet take 6?) Tussendoor zegt Dylan: “I just wanna play the introduction, man.”
Wederom wordt “Like A Rolling Stone” afgebroken.
Deze opname is ook te vinden op The Best Of The Cutting Edge.
Tijdens deze sessie wisten Bob Dylan en band geen enkele complete take van “Like A Rolling Stone” vast te leggen. Er werd tijdens deze sessie wat aan het nummer geroken, zo lijkt het. Het was even proberen voor ze een dag later “Like A Rolling Stone” daadwerkelijk bij de kladden zouden grijpen.
1 opmerking:
Like A Rolling Stone sessies 15 en 16 juni 1965
N.a.v. je tip over Isis (niet de meest gelukkige naam tegenwoordig) heb ik de "Anthology 2 - 20 years of Isis" aangeschaft. Daarin een interessant artikel uit 2005 over de Like A Rolling Stone sessies. Met name interessant t.a.v. wie wat speelde.
Samengevat:
- Al Kooper volkomen onbetrouwbaar als het om zijn herinneringen gaat.
- Dylan speelt op 15 juni de hele dag piano, Frank Owens orgel, Al Kooper gitaar, Al Gorgoni rhythm gitaar
- Eén van de bewijzen is de foto op p.19 in het boekje van TBS Vol.4 Live 1966
- Op 16 juni zijn Owens en Gorgoni niet aanwezig.
- Paul Griffin, uitgenodigd om orgel te spelen, doet dat alleen bij de eerste rehearsal. Dylan gaat rhythm gitaar spelen ter vervanging van Gorgoni. Griffin neemt achter de piano plaats en Kooper (ongevraagd) achter het orgel.
Dit klinkt allemaal aannemelijk. Waar of niet waar, het boek bij The Cutting Edge heldert de zaak niet echt op. Sterker nog, het is her en der aantoonbaar fout.
15 juni - It Takes A Lot To Laugh
Volgens CE Dylan een take 1 op piano en Owens op take 8. Kooper op beide orgel.
Jij beschrijft zelf het mooie orgelspel (Take 8 Complete, D2-T06), dat kan Kooper niet zijn. Sowieso bewijst "What are you doing there?" vlak voor take 1 van Like A RS op 16 juni (D3-T04) dat Kooper dan pas voor het eerst achter het orgel zit.
15 juni - Sitting on a Barbed Wire Fence
Volgens CE Owens op piano, Kooper op orgel. Kan dus niet.
15 juni - Like A Rolling Stone
Volgens CE Owens op piano, Griffin op orgel ! Niet onmogelijk maar zeer onwaarschijnlijk.
16 juni - Like A Rolling Stone
Volgens CE Griffin op orgel bij eerste rehearsal, daarna op piano. Kooper na rehearsal op orgel. Dylan op gitaar.
Dit klopt gezien bovengenoemde opmerking van Tom Wilson richting Al Kooper en de opmerking van Bob na take 6 (D3-T09) "Is my guitar too loud?"
Een reactie posten