1. Maggie’s Farm – Take 1 Bringing It All Back Home
2. On The Road Again – Take 1 remake Complete. The Cutting Edge
3. On The Road Again – Takes 2-6 remake False starts/complete.
4. On The Road Again – Take 7 remake Complete. The Cutting Edge
5. On The Road Again – Takes 8-9 remake False starts.
6. On The Road Again – Take 11 remake False start.
7. On The Road Again – Take 12 remake False start.
8. On The Road Again – Take 13 remake Bringing It All Back Home
9. It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding) – Take 1 False start. The Cutting Edge
10. It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding) – Take 2 Bringing It All Back Home
11. Gates Of Eden – Take 1 Bringing It All Back Home
12. Mr. Tambourine Man – Takes 1-2 False starts. The Cutting Edge
13. Mr. Tambourine Man – Take 3 Breakdown. The Cutting Edge
14. Mr. Tambourine Man – Takes 4-5 Breakdown.
15. Mr. Tambourine Man – Take 6 Bringing It All Back Home
16. It’s All Over Now, Baby Blue – Take 1 remake Bringing It All Back Home
17. If You Gotta Go, Go Now – Take 1 Complete. single
18. If You Gotta Go, Go Now – Take 2 Complete. The Cutting Edge
19. If You Gotta Go, Go Now – Take 3 Complete.
20. If You Gotta Go, Go Now – Take 4 The Bootleg Series, Vol. 1-3
Kijkend naar de drie sessies voor Bringing It All Back Home valt op hoeveel nummers in relatief weinig takes op band werden gezet. Het lijkt er op dat Bob Dylan met een afgewerkt plan voor bijna iedere compositie de studio instapte. Ook de composities waar Bob Dylan meerdere takes van opnam laten wel een ontwikkeling zien van eerste naar definitieve take, maar vaak is in die eerste takes al de definitieve versie te horen. Dat geldt zeker voor bijvoorbeeld “Love Minus Zero / No Limit” en “She Belongs to Me”, maar ook voor “Mr. Tambourine Man”, een nummer dat Bob Dylan eerst met band speelde alvorens over te stappen op een spaarzame begeleiding. Die band-versies van “Mr. Tambourine Man” lijken al erg veel op de definitieve versie van “Mr. Tambourine Man” die op Bringing It All Back Home te vinden is.
De twee uitzonderingen hierop zijn “Outlaw Blues” en “On The Road Again”. Tijdens het opnemen van deze twee composities leek Dylan zoekende naar de juiste melodie, de juiste toon, de juiste begeleiding.
De definitieve versie van “Outlaw Blues” werd op 14 januari opgenomen, de definitieve versie van “On The Road Again” een dag later, tijdens de derde en laatste sessie voor Bringing It All Back Home.
Tijdens deze derde en laatste sessie voor Bringing It All Back Home werden maar liefst zes van de elf nummers voor dit album opgenomen. Van de overgebleven opnamen die tijdens deze derde sessie werden gemaakt zijn er zes op The Cutting Edge Deluxe Edition te horen. Daarnaast werd één opname van deze sessie op single uitgebracht en is één opname te vinden op The Bootleg Series volumes 1 – 3 [rare & unreleased] 1961 – 1991.
1. Maggie’s Farm – Take 1
Slechts één take was nodig om “Maggie’s Farm” voor Bringing It All Back Home op band te zetten. Zouden Bob Dylan en de muzikanten het nummer eerst een aantal malen hebben doorgenomen voor de opnameapparatuur werd aangezet of was het echt, spontaan, in één keer raak?
Bij de singles die in de Collector’s Edition van The Cutting Edge zitten ontbreken er twee: “If You Gotta Go, Go Now” en “Maggie’s Farm”.
2. On The Road Again – Take 1 remake Complete.
Deze versie begint met Dylans piano, waarna de muzikanten invallen. De muzikanten worden voortgeduwd door de drums. Bob Dylan en de muzikanten zijn duidelijk nog zoekende.
3. On The Road Again – Takes 2-6 remake False starts/complete.
Vijf takes samengevoegd tot één track. Dit staat alleen op de Collector’s Edition.
4. On The Road Again – Take 7 remake Complete.
Begint met een intro op de mondharmonica. Deze take ligt dicht bij de versie zoals die te horen is op Bringing It All Back Home. Dit is een iets minder chaotische versie met een mooie, structurerende partij op de slaggitaar.
5. On The Road Again – Takes 8-9 remake False starts.
6. On The Road Again – Take 11 remake False start.
7. On The Road Again – Take 12 remake False start.
Nog een serie valse starten van “On The Road Again” die alleen op de Collector’s Edition te horen zijn.
8. On The Road Again – Take 13 remake
De laatste en definitieve versie van “On The Road Again”, de versie van Bringing It All Back Home.
9. It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding) – Take 1 False start.
De muzikanten die net zo hard gewerkt hebben om “On The Road Again” vast te leggen krijgen even pauze. Bob Dylan gaat solo verder voor het op band krijgen van “It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding)” en “Gates Of Eden”. Allereerst is er een valse start van misschien wel Dylans sterkste song. Deze valse start begint wat vreemd voor wie naar de cd luistert met de tracklist in de hand. Producer Tom Wilson kondigt namelijk “Gates Of Eden” aan waarop Dylan zegt “It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding)” te willen opnemen. Na één couplet stopt Dylan (helaas) al. Na dat ene couplet is nog wat geklets tussen Tom Wilson en Bob Dylan te horen, waarbij Dylan klaagt dat het zo’n lang nummer is.
10. It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding) – Take 2
Daar is ‘ie dan, de opname die mij bijna vijfentwintig jaar geleden, toen ik ‘m voor het eerst hoorde, bij mijn lurven greep en dagen niet meer los liet. In die dagen leefde ik op brood en koffie terwijl ik niets anders dan “It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding)” draaide, van het moment dat ik wakker werd tot het moment waarop ik weer mijn bed in kroop.
Net als een aantal andere songs van de opnamesessies voor Bringing It All Back Home speelde Bob Dylan dit al tijdens concerten aan het eind van 1964. Dit is de versie van Bringing It All Back Home.
11. Gates Of Eden – Take 1
Net als bij “Maggie’s Farm” had Bob Dylan slechts één take nodig om “Gates Of Eden” voor Bringing It All Back Home op te nemen. Het grote verschil is dat Bob Dylan “Gates Of Eden” – in tegenstelling tot “Maggie’s Farm” – solo speelt en dat hij “Gates Of Eden” wel en “Maggie’s Farm” ten tijde van deze opnamesessie nog niet tijdens concerten had gespeeld.
Dit is de opname die op Bringing It All Back Home te vinden is.
12. Mr. Tambourine Man – Takes 1-2 False starts.
Take 1 en 2 van een van de grote verrassingen van The Cutting Edge: “Mr. Tambourine Man” met band! Take 1 is overigens voorbij voor je met je ogen hebt kunnen knipperen.
Niet alleen speelde Bob Dylan “Mr. Tambourine Man” voor deze opnamesessie al tijdens concerten, ook probeerde hij het al eerder in de studio vast te leggen. Dit gebeurde in juni 1964 tijdens de opnamesessie voor Another Side Of Bob Dylan. Er werden tijdens deze sessie twee takes van “Mr. Tambourine Man” opgenomen met een tweede stem van Ramblin’ Jack Elliott. De incomplete eerste take van die opnamesessie uit juni 1964 verscheen in december 2014 op 50th Anniversary Collection 1964, take 2 verscheen in 2005 op The Bootleg Series, vol. 7 – No Direction Home: The Soundtrack.
Tijdens concerten en in de studio (in juni 1964) had Bob Dylan “Mr. Tambourine Man” altijd akoestisch gebracht, maar tijdens zijn eerste pogingen om dit nummer voor Bringing It All Back Home vast te leggen laat hij zich begeleiden door een band.
13. Mr. Tambourine Man – Take 3 Breakdown.
Het werkt simpelweg niet: “Mr. Tambourine Man” met band. Het blijft allemaal te tam. Bob Dylan realiseert zich dit ook en breekt de opname af.
Bringing It All Back Home is een elpee met twee kanten: de eerste kant bevat nummers met band-begeleiding, de tweede kant vier akoestische nummers. Dat leren de boeken ons. “Mr. Tambourine Man” is één van die vier akoestisch gespeelde nummers. Wanneer besloot Bob Dylan om voor de tracklist van Bringing It All Back Home gebruik te maken van de noodzaak voor de luisteraar om de elpee halverwege om te draaien? Vooral de wetenschap dat Bob Dylan “Mr. Tambourine Man” aanvankelijk met band wilde opnemen maakt het dat deze vraag mij blijft achtervolgen. Logischerwijze werd de indeling in twee helften zoals we die kennen van Bringing It All Back Home pas gemaakt nadat Dylan had besloten “Mr. Tambourine Man” zonder band op te nemen. Of… Zou Bob Dylan aanvankelijk van plan zijn geweest om kant 2 van Bringing It All Back Home te openen met een band-versie van “Mr. Tambourine Man”? Is de indeling van Bringing It All Back Home in een band-kant en een solo-kant puur toeval?
Heeft Bob Dylan misschien zelfs wel overwogen om de solo-versies van “Outlaw Blues” en “Bob Dylan’s 115th Dream” op de b-kant en een band-versie van “Mr. Tambourine Man” op de a-kant van Bringing It All Back Home te zetten? Ik betwijfel het. Tijdens het opnemen van de band-versies van “Mr. Tambourine Man” stonden de definitieve versies – met band - van “Outlaw Blues” en “Bob Dylan’s 115th Dream” al op tape.
Deze take staat ook op The Best Of The Cutting Edge.
14. Mr. Tambourine Man – Takes 4-5 Breakdown.
De band speelt niet meer mee op deze takes. Vanaf take 4 probeert Bob Dylan “Mr. Tambourine Man” op te nemen zoals we het van Bringing It All Back Home kennen. Deze opname is alleen te horen op de Collector’s Edition van The Cutting Edge.
15. Mr. Tambourine Man – Take 6
Dit is de take zoals die te horen is op Bringing It All Back Home. Na pogingen in juni 1964 en pogingen tijdens deze laatste sessie voor Bringing It All Back Home om “Mr. Tambourine Man” goed op tape te krijgen lukt dat eindelijk bij take 6.
16. It’s All Over Now, Baby Blue – Take 1 remake
De laatst opgenomen track van de vier akoestische nummers op de b-kant van Bringing It All Back Home. Er gaat al jaren een mythe rond dat Bob Dylan de vier nummers van de b-kant van Bringing It All Back Home achter elkaar opnam tijdens deze sessie. Die mythe klopt dus.
Het feit dat Bob Dylan achter elkaar “It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding)”, “Gates of Eden”, “Mr. Tambourine Man" en “It’s All Over Now, Baby Blue” opnam, geeft de opnamesessie van 15 januari 1965 haast legendarische proporties. Deze vier nummers vormen ten slotte te samen de b-kant van Bringing It All Back Home en die b-kant behoort tot de sterkste elpeekanten uit de muziekgeschiedenis van de twintigste eeuw.
Deze take van “It’s All Over Now, Baby Blue” is de opname die Bringing It All Back Home afsluit.
17. If You Gotta Go, Go Now – Take 1 Complete.
Hoewel dit niet wordt vermeld in de tracklists die ik gezien heb van de Collector’s Edition van The Cutting Edge ben ik er van overtuigd dat deze take gebruikt werd voor de in 1967 in Nederland uitgebrachte single van “If You Gotta Go, Go Now”. De vier versies van “If You Gotta Go, Go Now” lijken op het eerste gehoor sterk op elkaar, maar wie let op de volgorde waarin Bob Dylan de coupletten zingt en wanneer Dylan de harmonicasolo’s speelt, dan zijn de vier versies (redelijk) goed van elkaar te onderscheiden (de nummers van de coupletten zijn zoals ze te vinden zijn in Writings And Drawings). Bij take 1 en 2 speelt Dylan geen harmonica tussen de coupletten. Bij take 3 en 4 speelt hij wel harmonica tussen de coupletten. Bij alle takes zingt Dylan de coupletten 1, 2, 3 en 5, echter, bij take 2 zijn de coupletten 2 en 3 omgedraaid.
Volgens Michael Krogsgaard in zijn Bob Dylan: The Recording Sessions vond op 21 mei 1965 een overdubsessie plaats. Tijdens deze sessie, zo werd tot nog toe door velen aangenomen, werden de achtergrond vocalen bij “If You Gotta Go, Go Now” opgenomen. Bob Dylan was bij deze sessie niet aanwezig. Tot nog toe was het ook nooit helemaal duidelijk wie die achtergrondvocalen verzorgde, soms werd de groep The Poppies genoemd. Volgens het boekwerk bij The Cutting Edge werden die achtergrondvocalen echter ingezongen door Angeline Butler van The Pilgrims. Deze achtergrondvocalen werden ingezongen in aanwezigheid van Bob Dylan. In het boekwerk van The Cutting Edge staat een schitterende foto van Bob Dylan en Angeline Butler in de studio.
Wat voor overdubs werden er dan tijdens de sessie van 21 mei 1965 aan “If You Gotta Go, Go Now” toegevoegd en waarom wordt deze overdubsessie niet vermeld in het boek bij The Cutting Edge?
Vond de overdubsessie van 21 mei 1965 wel plaats? Met de nieuw gevonden informatie over Angeline Butler en de foto van Butler en Dylan in de studio in het boekwerk bij The Cutting Edge begin ik in ieder geval te twijfelen over de waarschijnlijkheid van het plaatsvinden van die overdubsessie.
18. If You Gotta Go, Go Now – Take 2 Complete.
Deze tweede take van “If You Gotta Go, Go Now” – die sterk lijkt op de eerste take – is ook te horen op The Best Of The Cutting Edge.
19. If You Gotta Go, Go Now – Take 3 Complete.
Deze take van “If You Gotta Go, Go Now” is alleen te horen op de Collector’s Edition van The Cutting Edge.
20. If You Gotta Go, Go Now – Take 4
Deze take van “If You Gotta Go, Go Now” werd in 1991 uitgebracht op The Bootleg Series, Volumes 1-3 [rare & unreleased] 1961 – 1991.
Vier takes van “If You Gotta Go, Go Now” werden er tijdens deze laatste sessie voor Bringing It All Back Home opgenomen. Doordat “If You Gotta Go, Go Now” jarenlang alleen officieel verkrijgbaar was op een alleen in Nederland geperst singletje, werd dit singletje een waar collector’s item. Nu, ruim vijftig jaar na deze opnamesessie, zijn alle vier de takes van 15 januari 1965 van “If You Gotta Go, Go Now” uitgebracht, waarvan twee takes relatief makkelijk te verkrijgen zijn: take 2 op The Best Of The Cutting Edge en take 4 op de allereerste aflevering van The Bootleg Series.
Tot zover de sessies voor Bringing It All Back Home. In deel vier van deze serie gaan we naar juni 1965, naar de eerste opnamesessie voor Highway 61 Revisited.
Eerdere delen in deze serie staan hier: deel 1, deel 2.
4 opmerkingen:
Ge-wel-dige beschrijvingen, Tom. Genieten ! Ik zit al de hele dag te luisteren naar The Cutting Edge en de eerdere uitgaven, boeken van Heylin erbij, Björner's website en jouw beschrijvingen om mijn Dylan "tracklist" te controleren en completeren. Het echte nerd werk ;-) Ik kijk uit naar de rest van je bevindingen. Bedankt !
Dank Gerbrand!
En geniet vooral van The Cutting Edge! (doe ik ook).
Tom
De sessie op 21 mei 1965 was een zgn. "composite" sessie, d.w. van de vocal tracks (1/4 van de multitrack) van de 4 takes werd de beste vocal track (of gedeelten van de vocal
Dit gebeurde in 1965 nog analoog, door overdubbing van de tracks op een nieuwe multitrack, en misschien door splicing van de gewenste gedeelten.
(Jaren zou Daniel Lanois eindeloos spelen met Dylan's vocal tracks op Oh Mercy, maar hij kon en deed dat natuurlijk allemaal digitaal).
Niet duielijk is waarom Tom Wilson dit allemaal deed. Misschien dat in die tijd even overwogen is om "If you gotta go, go now" alsnog op single uit te brengen. Mogelijk is het resultaat nog aan Dylan voorgelegd, maar afgewezen omdat hij al bezig was met het schrijven van "Like a rolling stone" en daar de voorkeur aan gaf als eerstvolgende nieuwe single.
Volgens Krogsgaard zijn beide "composites" wel gebruikt, composite 1 voor de single en composite 2 voor de versie op The Bootleg Series Vol. 1-3.
The Poppies hebben overigens wel bestaan, dus waren geen fictie. Ze waren gecontracteerd op het Epic label, een sublabel (dochter) van Columbia Records, en brachten in de jaren '60 singles uit.
Rob
Dank Rob, voor de aanvulling. Ik ben er ook altijd vanuit gegaan dat die "composites" zijn gebruikt voor de single BS 1 - 3. Het gekke is dat de tracklist van The Cutting Edge bij een take aangeeft dat die van BS 1- 3 komt, maar er wordt geen melding gemaakt van "composite". Dit blijft intrigeren. Iets om nog eens goed in te duiken...
groet,
Tom
Een reactie posten