Deze Deluxe Edition wil ik bespreken, maar gezien de overweldigende hoeveelheid muziek op deze uitgave is het (bijna) onmogelijk deze gehele box in één keer te bespreken, tenzij ik me beperk tot het noemen van hoogtepunten. Het alleen bespreken van hoogtepunten heeft zeker een functie, maar dit is niet mijn manier van werken. Liever bespreek ik de gehele Deluxe Edition wat uitvoeriger. Om dit zowel voor mij als de lezer behapbaar te houden zal deze bespreking in stukken uiteenvallen. Ik heb niet voor gekozen om The Cutting Edge Deluxe Edition per cd te bespreken, maar heb er voor gekozen om dit per opnamesessie te doen. In de eerste plaats geeft dit een beter overzicht van het proces dat Bob Dylan en muzikanten hebben doorgemaakt voor de albums Bringing It All Back Home, Highway 61 Revisited en Blonde On Blonde in de winkel lagen. Daarnaast geeft het mij de mogelijkheid om iets breder te kijken, voorbij de horizon van wat nu al door velen de beste aflevering van The Bootleg Series genoemd is: The Cutting Edge.
Veel Dylan-schrijvers hebben de opnamesessies van Bob Dylan in het verleden op een rijtje gezet. Ik denk bijvoorbeeld aan Michael Krogsgaard, Clinton Heylin, Glenn Dundas en Olof Björner. Hoe prijzenswaardig en nuttig het door deze vier mannen verrichtte monnikenwerk ook is, voor de bespreking van The Cutting Edge Deluxe Edition per opnamesessie gebruik ik de tracklist van The Cutting Edge Collector’s Edition zoals die in de aanloop naar de uitgave van dit twaalfde deel van The Bootleg Series op Bob Dylans officiële website is gepubliceerd. Ik heb daar twee redenen voor:
1. The Cutting Edge Collector’s Edition bevat werkelijk iedere opname in een studio van Bob Dylan uit de jaren 1965, 1966. Op deze tracklist staan dus ook takes vermeld waarvan Krogsgaard, Heylin, Dundas en Björner het bestaan niet wisten. (En ja, de tracklist van The Cutting Edge Collector’s Edition bevat enkele foutjes en / of onduidelijkheden, maar met een beetje geluk weet ik die er al schrijvende uit te filteren.)
2. Door de tracklist van The Cutting Edge Collector’s Edition als referentiepunt te gebruiken krijgt de lezer niet alleen een beeld van wat hij niet te horen krijgt met de aanschaf van de Deluxe Edition, maar ook een overzicht van de opnamen die op andere uitgaven eerder zijn uitgebracht.
Genoeg ter inleiding. Tijd om te beginnen. En dat begin is de opnamesessie van 13 januari 1965.
13 januari 1965 Studio A, Columbia Recording Studio New York City
1. Love Minus Zero/No Limit – Take 1 Breakdown. The Cutting Edge
2. Love Minus Zero/No Limit – Take 2 Complete. The Cutting Edge
3. I’ll Keep It With Mine – Take 1 Biograph, The Cutting Edge
4. It’s All Over Now, Baby Blue – Take 1 The Bootleg Series, Vol. 7, 2005. The Cutting Edge
5. Bob Dylan’s 115th Dream – Take 1 Fragment. Bringing It All Back Home. The Cutting Edge
6. Bob Dylan’s 115th Dream – Take 2 Complete. The Cutting Edge
7. She Belongs To Me – Take 1 Complete. The Cutting Edge
8. Subterranean Homesick Blues – Take 1 The Bootleg Series, Vol. 1-3, 1991. The Cutting Edge
9. Outlaw Blues – Take 1 Complete. The Cutting Edge
10. On The Road Again – Take 1 Complete. The Cutting Edge
11. Farewell Angelina – Take 1 Bootleg Series, Vol. 1-3, 1991. The Cutting Edge
12. If You Gotta Go, Go Now – Take 1 Complete. The Cutting Edge
13. You Don’t Have to Do That – Take 1 Incomplete. The Cutting Edge
14. California – Take 1 Complete. The Cutting Edge
15. Love Minus Zero/No Limit – Take 3 remake Complete. The Cutting Edge
16. She Belongs To Me – Take 2 remake Complete. The Bootleg Series, vol. 7. The Cutting Edge
17. Outlaw Blues – Take 1 remake False start.
18. Outlaw Blues – Take 2 remake Complete. The Cutting Edge
Volgens de tracklist van The Cutting Edge Collector’s Edition bestond de eerste sessie voor Bringing It All Back Home uit achttien opnamen. Van deze achttien opnamen verscheen er slechts één op Bringing It All Back Home en slechts één andere opname is uitsluitend te horen op The Cutting Edge Collector’s Edition.
De oude mythe vertelt dat de opnamesessie van 13 januari 1965 ‘slechts’ bestond uit het door Bob Dylan opnemen van takes die als ‘gids’ moesten dienen tijdens de latere opnamesessies voor Bringing It All Back Home. Daarnaast zouden – aldus de mythe – tijdens de opnamesessie van 13 januari er geen andere muzikanten dan Bob Dylan in de studio aanwezig zijn geweest. Het kunnen beluisteren van alle – op de valse start van “Outlaw Blues” na – opnamen van deze sessie na aanschaf van The Cutting Edge Deluxe Edition geeft een ander beeld.
1. Love Minus Zero/No Limit – Take 1 Breakdown
Een mooie ingetogen versie van “Love Minus Zero / No Limit” dat dan nog, volgens producer Tom Wilson, de titel “Dime Store” draagt. Naast Dylans akoestische gitaar is de door John Sebastian bespeelde basgitaar te horen. In het fotoboek Bob Dylan van Daniel Kramer staat op bladzijde 101 een foto van Bob Dylan en John Sebastian in de studio. Zou die foto tijdens deze sessie gemaakt zijn?
Daniel Kramer in hetzelfde fotoboek: “The first time I attended a Dylan recording session was in January of 1965 at Studio A in the Columbia Records building at 799 Seventh Avenue in New York City. Bob had retired to Woodstock to write new material for an album, and when he walked into the session two weeks later he brought eighteen new songs with him. The record was eventually titled Bringing It All Back Home.”
Wat mij altijd geïntrigeerd heeft is het door Kramer genoemde aantal van achttien songs. Bringing It All Back Home bevat 11 songs. Naast deze elf songs nam Bob Dylan tijdens de sessies voor dit album nog vijf andere nummers op: “I’ll Keep It With Mine”, “”Farewell Angelina”, “If You Gotta Go, Go Now”, “You Don’t Have To Do That” en “California”. Dat zijn zestien (en geen achttien) nummers. Kon Daniel Kramer niet tellen of heeft Bob Dylan nog twee nummers geschreven, maar niet opgenomen? Er is in ieder geval één Dylan-compositie uit deze tijd die Bob Dylan zelf nooit heeft opgenomen: “Love Is Just A Four-Letter Word”.
Terug naar “Love Minus Zero / No Limit”. Tijdens deze take 1 struikelt Bob Dylan over de tekst en wordt het nummer afgebroken. Gelijk na het afbreken zegt Bob Dylan, waarschijnlijk tegen producer Tom Wilson, het nummer nog één keer te willen proberen.
2. Love Minus Zero/No Limit – Take 2 Complete
Dat nog één keer willen proberen op te nemen van “Love Minus Zero / No Limit” is deze tweede take. Deze werkelijk schitterende, ingetogen tweede take staat ook op de 2 cd’s tellende The Best Of The Cutting Edge.
3. I’ll Keep It With Mine – Take 1
Slechts één take wordt er opgenomen van “I’ll Keep It With Mine” tijdens de sessies voor Bringing It All Back Home. Deze ene take is dan ook gelijk perfect. Dylan achter de piano. In 1985 werd deze opname al op Biograph uitgebracht, maar de opname op The Cutting Edge is langer dan op Biograph. Zo horen we op The Cutting Edge voor Bob Dylan begint te spelen Tom Wilson dit nummer aankondigen onder de titel “Alcatraz To The 9th Power” waarop Dylan reageert met de mededeling dat hij de titel inmiddels heeft veranderd in “Bank Account Blues”.
4. It’s All Over Now, Baby Blue – Take 1
Zang, gitaar, harmonica en een bijtende tekst. Luister naar hoe Dylan de regel “Strike another match” zingt. Deze opname werd eerder op The Bootleg Series vol. 7 uitgebracht.
5. Bob Dylan’s 115th Dream – Take 1 Fragment
Een van de grote verrassingen van The Cutting Edge is dit fragment van “Bob Dylan’s 115th Dream” en de slappe lach van Tom Wilson. Dit fragment staat op Bringing It All Back Home en iedereen ging er altijd van uit dat het lachsalvo van Wilson te maken had met het niet invallen van de muzikanten. Niet dus. Dit fragment wordt gevolgd door een akoestisch gespeelde versie van “Bob Dylan’s 115th Dream”.
Op The Cutting Edge is een net iets langer fragment dan op Bringing It All Back Home te horen.
6. Bob Dylan’s 115th Dream – Take 2 Complete
Een volledig akoestische versie van dit werkelijk hilarische nummer. Deze opname is ook te vinden op The Best Of The Cutting Edge. Dylan zingt dit, op één moment na, met een uitgestreken gezicht.
7. She Belongs To Me – Take 1 Complete
Bob Dylan op gitaar en mondharmonica. Een ingetogen versie. Kippenvel. Dylan zingt “turn the daytime black”. Deze take staat ook op The Best Of The Cutting Edge.
8. Subterranean Homesick Blues – Take 1
De akoestische versie van het ritmische “Subterranean Homesick Blues” werd voor het eerst uitgebracht op The Bootleg Series volumes 1 – 3 in 1991. Ik heb de indruk dat de versie op The Cutting Edge net iets langer is dan op The Bootleg Series volumes 1 – 3.
9. Outlaw Blues – Take 1 Complete
Een akoestische versie van “Outlaw Blues”. Heerlijk. De verschillende versies van “Outlaw Blues” zijn wat mij betreft een van de grote ontdekkingen van The Cutting Edge. Deze take was in 2005 te koop in de iTunes Store als een van de drie tracks op Exclusive Out-takes From The Bootleg Series Vol. 7: No Direction Home - The Soundtrack. De opname op The Cutting Edge is duidelijk van een betere geluidskwaliteit dan de opname zoals die te vinden was op Exclusive Out-takes From The Bootleg Series Vol. 7: No Direction Home - The Soundtrack.
10. On The Road Again – Take 1 Complete
Aan het begin van de opname is te horen hoe producer Tom Wilson vanuit de control room de aandacht van Bob Dylan vraagt. Dylan hoort het niet – of doet net alsof hij het niet hoort – en speelt verder op de piano. Wanneer Tom Wilson eindelijk Dylans aandacht heeft vraagt hij naar de titel van het nummer. Ter plekke lijkt Dylan de titel te bedenken: “On The Road Again”.
Vervolgens krijgen we “On The Road Again” te horen, Dylan solo. Een gedreven, snelle versie met heerlijk pianospel.
11. Farewell Angelina – Take 1
Er zijn dagen dat ik “Farewell Angelina” tot een van de drie mooiste opnamen ooit reken. Die dagen zijn talrijk. Deze opname werd in 1991 voor het eerst uitgebracht op The Bootleg Series volumes 1 – 3. Dylan in topvorm. Deze opname staat ook op The Best Of The Cutting Edge.
12. If You Gotta Go, Go Now – Take 1 Complete
“If You Gotta Go, Go Now” is een van de vier nummers die Bob Dylan tijdens de sessies voor Bringing It All Back Home opnam, maar ook al speelde tijdens zijn concert op 31 oktober 1964 in de Philharmonic Hall (zie The Bootleg Series volume 6). “If You Gotta Go, Go Now” is het enige van deze vier nummers dat niet op Bringing It All Back Home terecht zou komen.
Deze versie bevat, in vergelijking met de op single uitgebrachte versie en de versie op The Bootleg Series volumes 1 – 3, een extra couplet. Dat extra couplet speelde Dylan ook tijdens het concert op 31 oktober 1964.
En net als tijdens dat concert speelt Dylan het hier alleen, zonder band. Het is een beetje een rommelige, maar aangename versie. Eén keer schiet Dylan in de lach, maar hij weet zich voldoende te herpakken om de opname tot een goed eind te brengen.
13. You Don’t Have to Do That – Take 1 Incomplete
Een fragment van een heerlijk dat nummer dat Bob Dylan nooit helemaal afmaakte. Aan het eind van de opname zegt Dylan dat hij piano wil spelen. Dit fragment staat ook op The Best Of The Cutting Edge.
14. California – Take 1 Complete
En Dylan speelt inderdaad vervolgens piano. Het swingende “California”. Deze opname werd eerder uitgebracht op de soundtrack van NCIS.
Volgens Writing And Drawings is “California” een vroege versie van “Outlaw Blues”. Een vergelijking van de tekst van “California” met de tekst van “Outlaw Blues” lijkt dit te bevestigen. Er van uitgaande dat de nummers zoals gegeven op de tracklist van The Cutting Edge Collector’s Edition in chronologische volgorde staan, blijf ik met een vraag zitten: hoe kan “California” een vroege versie van “Outlaw Blues” zijn als Bob Dylan “California” opnam na een eerste opname van “Outlaw Blues” gemaakt te hebben?
“California” is ook te vinden op The Best Of The Cutting Edge.
15. Love Minus Zero/No Limit – Take 3 remake Complete
Een derde opname van “Love Minus Zero / No Limit” gemaakt tijdens deze sessie. Dit is de eerste opname van de sessies voor Bringing It All Back Home waarop Bob Dylan zich door een volledige band laat begeleiden. Deze opname bewijst dat de eerder beschreven mythe over de sessie van 13 januari 1965 niet klopt. Dit is een mooie, ingetogen versie.
16. She Belongs To Me – Take 2 remake Complete
Ook op deze opname laat Bob Dylan zich begeleiden door een band. Deze versie van “She Belongs To Me” wordt door Bob Dylan iets relaxter, gezongen dan take 1 van dit nummer, opgenomen aan het begin van deze sessie.
Op deze take is de tekst veranderd in “Paint the daytime black”.
Deze versie van “She Belongs To Me” verscheen in 2005 op het zevende deel van The Bootleg Series. In de liner notes van die uitgave staat dat de versie van “She Belongs To Me” take 2, remake van 14 januari 1965 is. Dat klopt niet. De take 2, remake van 14 januari kwam terecht op Bringing It All Back Home terwijl take 2, remake van een dag eerder op The Bootleg Series, vol. 7 terecht kwam.
17. Outlaw Blues – Take 1 remake False start.
Deze valse start van “Outlaw Blues” is alleen te beluisteren op The Cutting Edge Collector’s Edition.
18. Outlaw Blues – Take 2 remake Complete
Deze laatste opname van de eerste sessie voor Bringing It All Back Home is de werkelijk heerlijke versie van “Outlaw Blues” die ook te vinden is op The Best Of The Cutting Edge. De versie met twee elektrisch versterkte gitaren, een mondharmonica en Dylans zang.
Dit swingt als een gek. Een van de hoogtepunten van The Cutting Edge.
5 opmerkingen:
Vakwerk Tom! En ja, ook ik twijfel aan de te gemakkelijke typering van California als een raw draft, hij probeert teksten in verschillende context uit. De hele intonatie is ook anders en niet alleen door de piano begeleiding, meer blues gericht en hij schetst een net ander verhaal, minder bijtend, eerder Chaplin dan Lenny Bruce. Verder valt me op hoe I'll Keep it with Mine minder 'waterig' klinkt op The Cutting Edge, de piano meer up front en de zang tegelijk duidelijker, terwijl dat gesproken fragment ervoor de emotionele sfeer er na alleen maar haast absurd nog penetranter maakt. Ben benieuwd naar je verdere bevindingen. Overigens valt me aan de hand van The Best Of The Cutting Edge op hoe wat vaak als de minor songs of terechte outtakes werd gezien, nu in deze context beter tot zijn recht komt dan op de officiële uitgaven of zelfs de eerdere Bootlegs. En oja, even over je eerdere recensie van The Best Of, voor mij is Visions of Johanna echt een revelatie, anders, maar niet direct minder! En eerlijk gezegd, die rare On the Road Again bevalt mij wel, zou zo op The Basement Tapes kunnen!
Prachtig om te lezen. Kan niet wachten op je volgende stuk over the Cutting Edge. Zoveel moois!
Nummer 16 She belongs to me staat overigens ook op BS vol. 7
Groet, Floater
Tom,
Volgens mij is Outlaw blues twee keer opgenomen op 13-01-65. Beide versies staan op de deluxe box. In het begeleidend boekje wordt vermeld dat take 1 eerder al op BS vol. 1-3 is uitgebracht. Dit is niet juist!
De false start die alleen op Complete staat is m.i. van 14-01-65.
Gr. Floater
Hallo Floater,
"She Belongs To Me" klopt, die staat op BS 7, mijn fout. Ik heb het inmiddels aangepast.
"Outlaw Blues": de tracklist van de grote box geeft 3 versies van "Outlaw Blues":
9. take 1
17. take 1 remake false start
18. take 2 remake
Wanneer je luistert naar de cd is het inderdaad 3 keer "Outlaw Blues", al is de titel van track 17 - de valse start - wat misleidend. Deze valse start bestaat uit de aankondiging van Tom Wilson en wat aanslagen op een gitaar waarna het (bijna) vloeiend overloopt in track 18.
In plaats van track 17 "Outlaw Blues - take 1 remake false start" te dopen, had Sony er beter aan gedaan om het "intro Outlaw Blues" o.i.d. te noemen.
Dank voor de correcties!
groet,
Tom
Een reactie posten