Luister, ik doe je na #4

Voor deze vierde aflevering heb ik weer een behoorlijk stapel covers beluisterd, van tenenkrommend tot (bijna) eindlijst-materiaal, maar voor ik me op die covers stort, kan ik niet ongemerkt voorbij gaan aan het stuk van YapYap, hieronder.
Mijn eerste reactie op YapYaps stuk is drieledig, zo schreef ik YapYap gisteren:
1. eindelijk iemand die valt over de provocerende titel!
2. (Bijna) alle negatieve stukken over covers komen van mij [tot nog toe wordt mijn aanname dat 90% van de covers bagger is alleen maar bevestigd tijdens de lange luistersessies]
3. De door YapYap genoemde cd's staan allemaal in de kast & komen nog aan de orde (de drie genoemde nummers maken goede kans om ook op mijn eindlijst te komen, maar eerst herbeluisteren, alles op z'n tijd)

Okee, allereerst die provocerende titel: Aanvankelijk wilde ik er 'mini playback show' bovenzetten, maar ik realiseerde me al snel dat dit wel héél flauw zou zijn. Alleen er iets als 'covers' boven zetten, dekte voor mij de lading niet. Immers, ik heb nogal sterke (negatieve) gedachten over coverversies van nummers van Dylan. Het doel van het herbeluisteren van al die covers (en de teksten hierover op de blog), is het toetsen van mijn vooringenomenheid. Klopt het wel dat ik altijd roep dat covers altijd moeten onderdoen voor het origineel? Dat er hooguit 5 à 10 goede covers zijn gemaakt? Dat 90% van de gemaakte covers bagger is?
Ik ben nog niet aan het eind van mijn zoektocht & een antwoord heb ik dus nog niet. Vanwege mijn negatieve gedachten over covers - en het toetsen hiervan is het uitgangspunt voor de stukken - moest er mijns inziens ook een negatieve titel boven.
De grap is natuurlijk dat een goede cover ontstaat doordat de maker ervan juist niet Dylan nadoet, maar het nummer oppakt & zich eigen maakt. [Het gros van de slechte covers ontstaat doordat het de maker niet is gelukt om zich het nummer eigen te maken, vaak doordat een stukje Dylan-imitatie - al dan niet bewust - is doorgesijpeld in de opname.]

Het tweede punt: bijna alle negatieve stukken over covers op de blog, komen van mij. Er komen behoorlijk wat reacties op 'Luister, ik doe je na', vooral via de e-mail. Dat is goed, ieder mag het zijne vinden van covers. Ik zal ook alles dat ik ontvang - indien ik toestemming van de auteur heb - hier plaatsen. Veel van de reacties die ik mag ontvangen, bevatten tegengas voor mijn negatieve luisterervaringen. Vaak zijn het 'tips', adviezen waar ik ook eens naar moet luisteren omdat het echt wel de moeite waard is. Veel reacties proberen dus juist te benadrukken dat er wel degelijk goede covers zijn.

En dan het derde punt: genoemde cd's komen nog langs. Vooral 'Going to Acapulco' op de cd I'm not there vind ik een ijzersterke cover. Ik kan je na al wel verklappen dat die in de eindlijst gaat komen. Maar alles op z'n tijd.
Wanneer ik de reeds ontvangen 'tips' op een rijtje zet & deze leg naast mijn eindlijst zoals die er tot nog toe uitziet (& de nummers in mijn achterhoofd die waarschijnlijk nog op de eindlijst komen), dan zie ik overeenkomsten tussen wat lezers aandragen & wat ik hoor. Het zal me dan ook niet verbazen wanneer de uiteindelijke eindlijst niet alleen heftige discussies zou kunnen opleveren, maar ook tevredenheid-op-punten.
Zover is het nog lang niet, het duurt nog even voor mijn eindlijst klaar is. Ik moet nog zo veel beluisteren...

YapYaps veronderstelling dat het opnemen van covers door Dylan - die zijn toch zeker ook mooi? - ook maar iets te maken heeft met coverversies van nummers van Dylan, is naar mijn idee volledig verkeerd.
In een poging om uit te leggen waarom ik dat vind, moet ik terug naar de essentie: waarom luister ik naar Dylan? Waarom raakt Dylan mij?
Neem 'It's alright, ma (I'm only bleeding)' - één van mijn persoonlijke favorieten. Een nummer, een stuk muziek valt uit elkaar in twee elementen: Er is het nummer, de compositie, en er is de zanger / muzikant.
De compositie is uiteraard essentieel voor mijn 'geraakt worden' door 'It's alright, ma (I'm only bleeding)'. Het ritme, de alliteratie, de tekst waar ik in een leven lang in kan rondwandelen. De compositie is essentieel voor mijn bewondering voor dit nummer. Als mijn bewondering, mijn 'geraakt worden' bepaald wordt door de compositie, dan zou het niet uitmaken wie dit nummer zingt / speelt, zolang de compositie maar accuraat gespeeld wordt.
En toch, wanneer ik 'It's alright, ma (I'm only bleeding)' hoor in de versie van Roger McGuinn of Hamell on trial, dan raakt het me niet zoals Dylans versie me raakt. Hoe kan dat nou?
Het antwoord is simpel: het tweede element, de zanger / muzikant: dictie, accenten leggen met de stem, enz. Dit tweede element is essentieel: Dylan-de-zanger. Dylan is een verhalen-verteller. Een nummer, een compositie is niet een serie noten, maar een verhaal & een verhaal behoeft een verteller.
Dáár schort het bij veel covers aan: de makers lijken zich vooral te focussen op de compositie, niet op het verhaal, waardoor een essentieel element onderbelicht blijft of zelfs helemaal niet aanwezig is. Ik heb er al eens eerder over geschreven, over 'de Dylan-rammel'.
En nou de omkering: Dylan neemt covers op. Wanneer Dylan een cover opneemt, dan brengt hij (uiteraard) niet het element van de compositie in, maar wel het element van de zanger, de verhalenverteller. Dat is nou precies de reden waarom - voor mij - het wel werkt wanneer Dylan een cover opneemt.

Door het uit elkaar trekken van de essentiële delen van de goed nummer - de compositie & de zanger / muzikant - ontstaat een andere interessante vraag: welke zanger(-es) zou een goede cover van een nummer van Dylan op kunnen nemen? De compositie is er dan al, de vraag is dus welke zanger(-es) verhalenverteller genoeg is om mij te raken.
De eerste naam die gelijk bij mij boven komt, is Jacques Brel. Stel je voor hoe het geklonken zou hebben wanneer Brel een nummers als 'Love minus zero / no limit' had opgenomen, ik denk dat het zou werken. En ergens betreur ik het dan ook dat Brel nooit iets van Dylan heeft opgenomen.
Nog zo'n naam: Janis Joplin. Luister naar hoe zij 'Ball and chain' zingt, of 'Summertime', en stel je voor hoe het zou klinken wanneer zij lang genoeg zou hebben geleefd om een nummer als 'Dirge' op te nemen. [Joplin heeft overigens een cover van Dylan opgenomen, pas decennia na haar dood officieel uitgebracht. Helaas is het opgenomen op een dag dat ze blijkbaar niet helemaal lekker in haar vel zat.]
Er zijn wel meer zangers en zangeressen die een Dylan-compositie recht zouden kunnen doen - ik noem een Tim Buckley - maar helaas, ook hij heeft het niet gedaan.

Tot zover een reactie op het stuk van YapYap [waarvoor dank!], het is goed wanneer er een beetje tegengas komt, ik ben ook maar één man met eigenwijze oren. Ik heb niet de wijsheid in pacht, alleen mijn eigen verwrongen mening.

* * *

En dan is het nu tijd voor de covers, van tenenkrommend tot eindlijst-materiaal.
Ik ga vandaag (wederom) geen vrienden maken, vrees ik. Bovenaan mijn lijst voor vandaag staat namelijk wederom een cover-kanon: The Byrds.
En als ik ergens wel een enorme, onbeheersbare, alles verzengende jeuk van krijg, dan is het wel het gejengel op zijn Rickenbacker door Byrds-frontman Roger McGuinn.
Eén van de redenen waarom ik zelden tot nooit meer naar de radio luister, is omdat ik dan het risico loop onverwachts geconfronteerd te worden met 'Mr. Tambourine man' door The Byrds.
Tot zover de vooringenomenheid.

The Byrds
Ik heb allereerste geluisterd naar de cd The Byrds play Dylan en daarna nog naar een aantal losse nummers van de boxset The Byrds. Alles bij elkaar leverde dat 17 verschillende covers op, waarvan één ('My back pages') al eerder voorbij is gekomen. Het totaal komt hiermee op 187 covers.
De titels:

All I really want to do
Chimes of freedom
It's all over now, baby blue (2 versies)
Just like a woman
Lay down your weary tune
Lay lady lay (2 versies)
Mr. Tambourine man
Nothing was delivered
Paths of victory
Positively 4th street
Spanish Harlem incident
The Times they are a-changin'
This wheel's on fire
You ain't goin' nowhere

Ik kan kort zijn, ik vind het eigenlijk allemaal niks. Maar ik moet wel toegeven dat een aantal nummers, bij herbeluistering, mij meevielen. Die pik ik eruit:

'You ain't goin' nowhere' mist (goddank) de Rickenbacker-jengel en springt er daarom al - voor mij - in positieve zin uit. Een aardig country-deuntje.
'It's all over now, baby blue' op the Byrds play Dylan is naar mijn smaak véél te langzaam. Des te aangenamer bleek de versie op de boxset the Byrds waarbij het tempo een stuk hoger ligt. Een aardige versie.
'Lay lady lay' op The Byrds play Dylan bevat een koortje waar ik niet tegen kan. Op de boxset The Byrds staat dezelfde opname, maar zonder koortje, wat de opname een héél stuk aangenamer maakt, bijna acceptabel zelfs.
De beste cover door The Byrds is, naar mijn smaak 'Just like a woman'. Zeker geen eindlijst-materiaal, maar voor Byrds-begrippen goed.

Dan wil ik nog even de aandacht vestigen op 'The Ballad of Easy rider': Dylan werd gevraagd een nummer te schrijven voor de soundtrack van Easy rider. Dylan schreef twee, drie regels op een servet, gaf het aan de vrager & zei 'geef dit maar aan Roger McGuinn, die weet wel wat hij er mee moet doen'. McGuinn schreef de rest van 'The Ballad of Easy rider', naar mijn smaak één van de beste nummers van The Byrds.

Tot zover The Byrds. Dan nu de serie May your song always be sung, een serie bestaande uit drie delen, stampvol covers van Dylan. Grofweg: deel 1 is matig, deel 2 is goed & deel 3 is een absolute must voor liefhebbers van covers van Dylan.

May your song alway be sung
[19 tracks, waarvan 1 met achtergrond zang door Dylan (deze tel ik dus niet mee). Hierdoor komt het totaal op 205 covers.]
Grofweg over de helft van de hier gepresenteerde nummers kan ik alleen maar ronduit negatief zijn, de andere helft schurkt soms tegen het aardige aan. Niks noemenswaardig.

May your song always be sung again
[20 tracks, waarvan 1 geen cover is & 1 cover reeds eerder beluisterd is. Totaal: 223 covers]
De nummers die e in positieve zin uitspringen:

Etta James - 'Gotta serve somebody': Wat een stem, mooi. Muzikaal net niet sterk genoeg voor de eindlijst / twijfellijst.

Articolo 31 - 'Come una pietra scalciata (Like a rolling stone)': Een rap-versie van 'Like a rolling stone' doorspekt met samples uit Dylans origineel. Ik houd niet van rap of samples, maar dit werkt wonderwel bijzonder goed. Na lang wikken en wegen komt deze op de twijfellijst.

Patti Smith - 'The Wicked messenger': Nog een zangeres die absoluut een goede cover van een nummer van Dylan zou kunnen opnemen. Dijk van een stem, een verhalenvertelster in optima forma. Dat gezegd hebbende, vind ik haar versie van 'The Wicked messenger' aardig, maar niet helemaal briljant. ik denk dat Patti Smith een nog veel betere cover zou kunnen opnemen. Twijfelgeval.

Nina Simone - 'Just like Tom Thumb's blues': En nòg een zangeres die het in zich heeft... enz. Nina Simone komen we later nog een paar keer tegen. Mooi, maar te langzaam. De eerste helft van het nummer ben ik zéér onder de indruk, de tweede helft wordt de neiging om het origineel te horen te sterk. Hierdoor net niet op de eindlijst / twijfellijst.

Odetta - 'Paths of victory': Zangeres nummer drie op rij die het in zich heeft om... In tegenstelling tot de voorgaande twee zangeressen heeft Odetta covers opgenomen die een plek verdienen op de eindlijst. Haar versie van 'Paths of victory' hoort daar net niet bij, twijfellijst. Odetta komt nog terug, ze heeft een heel album opgenomen met covers van Dylan & daar zitten zeker nummers (meervoud, inderdaad) bij voor de eindlijst.

Tot zover dit tweede deel. Van de 18 covers zijn er drie op de twijfellijst terecht gekomen. Deel 3 van May your song always be sung bevat nog veel meer moois.

May your song alway be sung vol. 3
[ 30 songs waarvan 1 geen cover is & 1 cover reeds eerder beluisterd is. Daarnaast werd 'This wheel's on fire' door Dylan & Rick Danko samen geschreven. Danko's versie van 'This wheel's on fire' zou ik dan ook geen cover willen noemen. Totaal: 250 covers]

Rick Danko - 'This wheel's on fire': Geen cover, in mijn optiek, maar zeker de moeite van het horen waard.

Robert Deeble with Mandy Troxel - 'Boots of Spanish leather': Het nummer 'Boots of Spanish leather' bestaat uit een dialoog tussen een man en een vrouw. Deeble & Troxel zingen het ook als een dialoog wat bijzonder goed werkt. Twijfellijst materiaal, geen eindlijst, daarvoor is het naar mijn smaak net iets te 'gladjes'.

Billy Goodman - 'Billy 1': Twijfellijst (zie ook het stuk 'Dylanrammel' waarnaar ik eerder in dit bericht linkte.)

Martin Simpson - 'Highway 61 / Highway 61 revisited': Ga achterover zitten & zuig dit in. Simpson speelt eerst het bluesnummer 'Highway 61', waarna hij doorgaat met Dylans 'Highway 61 revisited'. Alleen een stem en een slidegitaar. Hier krijg ik kippenvel van. Briljant! Eindlijst? Absoluut!

Develish Doubledylans - 'Shot of love': Een zéér onderkoelde, relaxte versie. Dit kruipt onder de huid. Wederom: eindlijst.

Ronald Born - 'Black diamond bay': Weer zo'n nummer waar ik langer over getwijfeld heb. Alleen gitaar, harmonica en zang, wat ik een briljante vondst vind voor dit nummer. Maar Born weet mij (helaas) niet niet voldoende te overtuigen als zanger. Valt dus buiten de eindlijst / twijfellijst.

Na het beluisteren van 250 covers zien de eindlijst en de lijst met twijfelgevallen er als volgt uit:

eindlijst:
The Band - 'When I paint my masterpiece'
Wilco & Fleet foxes - 'I shall be released'
Guy Davis - 'Sweetheart like you'
Suzzy & Maggie Roche - 'Clothes line saga'
Martin Simpson - 'Highway 61 / Highway 61 revisited'
Develish Doubledylans - 'Shot of love'

twijfelgeval:
The Low anthem - 'Dignity'
Ramblin' Jack Elliott - 'Don't think twice, it's all right'
Articolo 31 - 'Come una pietra scalciata (Like a rolling stone)'
Patti Smith - 'The Wicked messenger'
Odetta - 'Paths of victory'
Robert Deeble with Mandy Troxel - 'Boots of Spanish leather'
Billy Goodman - 'Billy 1'

Er volgt nog meer, nog véél meer...

Geen opmerkingen: