Lay
Lady Lay (1969)
T Bone Burnett is wel dol op het werk van Mickey Newbury. Een prachtige
vondst is “Just Dropped In (To See What Condition My Condition Was In)” in de
uitvoering van Kenny Rogers & The First Edition onder de psychedelische
tripscene in The Big Lebowski. Als
het populaire ‘multimediaplatform’ Garden
& Gun in 2018 vraagt om een ‘Smoking Southern Playlist’ samen te
stellen, selecteert Burnett tien songs, waarbij Newbury’s “Nights When I Am
Sane” trots tussen klassiekers als “Wade In The Water” van The Staple Singers
en Hoagy Carmichaels “Lazy River” prijkt. En in januari 2019 maakt T Bone een
cirkel rond als hij voor de ambitieuze, meesterlijke hitserie True Detectives weer “Just Dropped In”
kiest, nu echter in een nieuwere uitvoering van Mickey Newbury zelf (over de
aftiteling van seizoen 3, aflevering 1).
Mickey Newbury is een groot artiest, maar in de eerste plaats toch een musician’s musician, een hooggewaardeerd
songschrijver die prachtige platen en schitterende liedjes maakt, zijn geld echter
vooral verdient dankzij de royalty’s van de covers. Keith Richards, Joan Baez,
Johnny Cash, Jerry Lee Lewis, Etta James, Roy Orbison... het zijn niet de
minste namen die zijn songs opnemen. En boven alles en iedereen torent
natuurlijk Elvis uit, die Newbury’s “An American Trilogy” verheft tot de canon.
Dylan heeft hem in ieder geval één keer ontmoet, op die memorabele avond 30
april 1969 bij Johnny Cash thuis, waar zich na het eten een verzameling van
enkele van ’s werelds beste songschrijvers rond het haardvuur schaart:
“Ik was uitgenodigd voor een dinertje bij Johnny Cash thuis, even buiten
Nashville. Er waren veel songschrijvers aanwezig. Joni Mitchell, Graham Nash,
Harlan Howard, Kris Kristofferson, Mickey Newberry [sic] en enkele anderen. (...) We zaten in een kring en elke
songschrijver speelde een liedje en gaf de gitaar dan door aan de volgende
muzikant. (...) Ik speelde ‘Lay, Lady, Lay’ en daarna gaf ik de gitaar aan
Graham Nash.”
(Chronicles)
Graham Nash herinnert het zich iets anders, waarbij hij zichzelf,
uiteraard, weer een hoofdrol toeschrijft. Johnny Cash draagt zijn gasten op om
een liedje te spelen.
“Niemand verroerde een vin. Bob zat op de
trap met Sara, beide leken zich ongemakkelijk te voelen. Mickey Newbury, een
befaamde songschrijver uit Nashville, was er ook; en Kris Kristofferson, en
Joni en ik natuurlijk. Iedereen staarde naar die gitaren alsof ze radioactief
waren.”
Maar Graham voelt zich sterk en denkt fuck it.
“Dus ik pakte een gitaar, ging op de kruk zitten en ramde 'Marrakesh
Express' eruit. All abooooard... Ik speelde
het laatste akkoord, wist dat het goed was, zette de gitaar terug op de
standaard... en liep regelrecht tegen een staande lamp op die tegen de vloer sloeg
en in scherven uit elkaar spatte.”
(Wild Tales, A Rock & Roll Life)
Dat breekt het ijs, iedereen lacht en nu durft Dylan ook te spelen: “Lay
Lady Lay” en “Don’t Think Twice”. Kristofferson speelt “Sunday
Morning Coming Down”, Joni Mitchell “Both Sides Now”. Wat Mickey Newbury
speelt verklapt Nash niet, maar we moeten hem nageven dat hij, in tegenstelling
tot Dylan, in ieder geval diens naam wél goed spelt.
Newbury’s meesterwerk Looks Like Rain
zal een half jaar later uitkomen, en voor de hand liggend is dat hij die
avond het prijsstuk van dat album, de magistrale folksong “San Francisco Mabel
Joy” speelt. Op die plaat staan uitsluitend mooie liedjes (“She Even Woke Me Up
to Say Goodbye”, “The Thirty-Third of August”, om twee van de meest gecoverde
te noemen), maar de Dylanliefhebber veert vooral op bij “T. Total Tommy”. Hoewel
de titel een ode aan de country- en bluegrasslegende Tom T. Hall suggereert, maakt
het eerste couplet al duidelijk dat Newbury Dylan op de korrel heeft:
To the sad-eyed misinterpreted
Hung-up child of clay
So the drunken poet’s pretty words
Didn't help you find your way
… en het refrein maakt duidelijk welk stijlfiguur dankzij het intieme
huiskamerconcert resoneert bij Mickey:
T Total Tommy took a toke of tea
Black cats backin' up a big oak tree
Tick tocks ticking out a tune on time
Last words looking for a line to rhyme
Saw fish swimming in the sea-saw-sea
But me, well, I'm only looking
Een uitzinnig allitererend refrein dus, afgesloten met een knipoog naar
“It’s Alright Ma (I’m Only Bleeding)” (het volgende refrein eindigt met I’m only crying), en tussendoor nog wat
Dylanverwijzingen en parafrases.
Newbury heeft Dylan een paar keer Lay
lady lay across my big brass bed horen zingen en vindt dat opdringerige
beginrijm kennelijk typerend genoeg om door te kopiëren naar zijn
Dylanpastiche. Begrijpelijk, maar niet helemaal een voltreffer; alliteratie is
al eeuwen een populair stijlfiguur en eigenlijk elke songschrijver bezwijkt wel eens. Deze zelfde avond heeft Mickey ook gehoord hoe Graham Nash Colored cottons hang in air / Charming cobras in the square allitereert, dat Joni Mitchell And ice cream castles in the air / and feather canyons everywhere zingt, en dat hebben we nog niet eens de Actuele Apostel van de Alliteratiegeneratie, Kris Kristofferson, genoemd:
Well I woke up Sunday morning
With no way to hold my head, that didn't hurt
And the beer I had for breakfast wasn't bad
Andere, evenmin betrouwbare, bronnen vertellen overigens dat Kristofferson
die avond “Me And Bobby McGee” speelt. Maakt niet uit – dat lied heeft óók in
vrijwel elke versregel een beginrijm.
Hoe dan ook: Newbury associeert letterrijmen met Dylan.
Zelf wijt Dylan de openingswoorden aan creatieve armoede, verklapt hij in
het boekje bij Biograph. “Het lied
ontstond uit die eerste vier akkoorden. Daarna vulde ik het in met tekst, met la la la, en nou ja, dat werd Lay Lady Lay, je tong doet hetzelfde,
meer was het eigenlijk niet.”
Het vervolg, lay across my big brass
bed, is ook al niet echt aan een frisse, oorspronkelijke flits te danken:
I take it to my room and lay it 'cross
my big brass bed
I take it to my room and lay it 'cross my big brass bed
I guess I'll be my own singer, neighbours turn cherry red
… uit “Rough Alley Blues”, 1931, van de man die de blues als geen ander kon
zingen, van Blind Willie McTell dus.
Van Nobelprijswaardige new poetic
expressions of andere literaire glans valt de rest van de tekst evenmin te
betichten. Dylan is zelf ook niet al te content ermee, blijkt uit datzelfde Biograph-commentaar. Platenbaas Clive
Davis wil het lied als single uitbrengen. “Ik smeekte hem om het niet te doen.
Ik heb nooit enige warmte voor het lied gevoeld, noch vond ik dat het
representatief was voor iets van mijn werk.”
In interviews laat hij zich vergelijkbaar uit (“er zitten wel betere singles
tussen het nieuwe materiaal,” Melody
Maker, augustus 1969), en ook preciezer:
“Ik heb Lay Lady Lay ook
herschreven. (…) Een heleboel woorden van dat lied zijn nu anders.
Oorspronkelijk nam ik het op tussen allerlei andere songs, voor het Nashville Skyline-album. Het was de toon
van de sessie. Toen we er eenmaal klaar voor zaten, kwam het er zo uit. En voor
dat moment voldeed het, maar ik heb altijd het gevoel gehad dat er meer in dat
lied zat.”
(Playboyinterview, november 1977)
Of Dylan ook inderdaad meer uit het lied heeft gehaald, is discutabel. Tijdens de Rolling Thunder Revue en in de Hard
Rain-versie zijn inderdaad een paar regels anders. Een hol cliché als You can have your cake and eat it too is
vervangen door het niet veel sterkere You
can have love, but you might lose it, bijvoorbeeld (maar duikt op andere
avonden weer op een andere plek in het lied op). Op Hard Rain zijn in totaal 78 (van de 171) woorden anders, dus ja, vooruit,
a lot of words have changed.
En met die warmte of representativiteit lijkt het ook wel mee
te vallen; Dylan heeft het lied meer dan 400 keer gespeeld, speelt het ook in
de eenentwintigste eeuw nog steeds, waarmee “Lay Lady Lay” in ieder geval tot
zijn persoonlijke Top 50 behoort.
Warmte voor het lied voelen eveneens genoeg collega’s. “Lay Lady Lay” heeft
fans als Madonna, The Everly Brothers en Duran Duran, raakt dus meer artiesten
dan alleen de usual suspects als The
Byrds, Richie Havens of Melanie. Véél meer artiesten zelfs; de song staat vermoedelijk
wel in een (niet-bestaande) Top 20 van meest gecoverde Dylansongs.
