Zes songs van Bob Dylan illustreerde Theo Bogart in een keur aan stijlen voor Bob Dylan illustrated. Dit boek is zó krankzinnig goed dat iedere Dylan-liefhebber er verstandig aan doet om nu, gelijk naar de boekhandel te rennen om Bob Dylan illustrated aan te schaffen.
Zes songs illustreerde Theo Bogart (= Theo van den Boogaard) voor Bob Dylan illustrated. Het gaat om: 'Moonlight', 'Simple twist of fate', 'Winterlude', 'When the ship comes in', 'Can't wait' en 'I'll be your baby tonight'. De keuze voor uitgerekend deze zes songs is opmerkelijk. Geen grote hits, geen overbekende nummers als 'Blowin' in the wind', 'The Times they are a-changin'', 'Like a rolling stone', 'Knockin' on heaven's door' of 'Make you feel my love'. Deze eigenzinnige keuze spreekt voor Bogart, hij gaat zijn eigen weg. Hij lijkt zich niet te laten leiden door wat van een boek over Bob Dylan verwacht kan worden.
Grofweg bij iedere regel songtekst uit deze zes nummers heeft Bogart een beeld geschapen. Soms bestaat een illustratie uit een zo letterlijk mogelijke weergave van de tekstregel, maar vaak is het beeld veel poëtischer. Soms bijna abstract, ogenschijnlijk haast niet meer dan een paar gekleurde vlekken (waar bij betere beschouwing altijd een beeld in verborgen blijkt te zitten), soms zeer concreet en strak.
Theo van den Boogaard is bij het grote publiek vooral bekend als de tekenaar van Sjef van Oekel, de strip die hij samen met schrijver Wim T. Schippers maakte. De tekeningen in Bob Dylan illustrated zijn van een geheel andere orde dan de tekeningen van Sjef van Oekel. Alleen de illustraties bij 'I'll be your baby tonight' vertonen overeenkomsten met Boogaards tekeningen voor Sjef van Oekel.
Theo Bogart heeft het zichzelf niet makkelijk gemaakt. Sla de tekst van 'Moonlight', 'Can't wait' en vooral 'Winterlude' er maar eens op na. Probeer vervolgens maar eens beelden bij de woorden te vinden. Dat lijkt een haast onmogelijke opgave en toch is het Theo Bogart gelukt.
'Moonlight'
De illustraties bij 'Moonlight' variëren onderling sterk van elkaar. Allereerst in techniek, maar ook in kleur. Waar de ene tekening de wazigheid van een aquarel heeft gekregen, is een andere tekening zeer strak van lijn en cartoonesk. Voor de ene illustratie is bijna uitsluitend één kleur gebruikt, terwijl een andere tekening juist bruist van de kleuren.
Het knappe is dat de vele soorten illustraties bij 'Moonlight' ondanks de grote verscheidenheid aan kleuren en technieken toch een geheel vormen. Dat geheel wordt mede gesmeden door de bijna op iedere illustratie terugkerende man met de cowboyhoed.Het is overigens niet zo - en dat spreekt zeer voor Bogart - dat de verschillende technieken en kleuren willekeurig gekozen zijn. De gekozen techniek is steeds weer passend bij zowel de bijbehorende tekstregel als het beeld. Een goed voorbeeld hiervan is de gebruikte techniek in de illustratie bij de regel 'Yet I know the time is right to strike'.
In de illustraties bij 'Moonlight' komen een aantal overbekende figuren voorbij, zoals Popeye & Olivia, en - jawel - Robin Hood. (Voor wie bij de naam Robin Hood - net als ik - gelijk denkt aan de regel 'Einstein, disguised as Robin Hood' uit 'Desolation row': ook Einstein komt in één van de illustraties in dit boek voorbij)
'Simple twist of fate'
De illustraties bij 'Simple twist of fate' zijn van een compleet andere orde dan de illustraties bij 'Moonlight'. Bijna alle illustraties zijn in dezelfde techniek gemaakt. Ook zijn alle illustraties bij deze song geheel in zwart, wit en rood gemaakt. (In de uitzonderingen is zwart weggelaten of grijs toegevoegd.)
De beelden zweven tussen werkelijkheid en droom, soms worden deze elementen gecombineerd in een beeld, soms lijkt uitsluitend de werkelijkheid of juist de droom beeld te zijn geworden.
Het is onvoorstelbaar wat Bogart met schaduw en licht doet in de illustraties bij 'Simple twist of fate' met alleen rood, wit en zwart tot zijn beschikking. Let bijvoorbeeld eens op de illustratie bij de regel 'And stapped into a strange hotel with a neon burnin' bright'.
'Simple twist of fate' is de enige van de zes songteksten die niet helemaal geïllustreerd is. Het laatste vers van dit nummer is - zonder illustraties - afgedrukt in Bob Dylan illustrated.
'Winterlude'
Van de zes door Bogart gekozen songteksten lijkt mij 'Winterlude' het moeilijkst om te illustreren. Toch is het Bogart gelukt om ook deze songtekst van beeld te voorzien. Hij neemt de toeschouwer mee in een soort (winterse?) droomwereld die zich pas bij herhaalde beschouwing prijs lijkt te geven. Zo dacht ik bij eerste beschouwing van de illustratie bij de regel 'Oh, I see by the angel beside me' niet meer dan een lichte vlek tegen een donkere achtergrond te zien. Pas bij het zien van de zes illustraties daarna realiseerde ik me dat er veel meer te zien valt dan alleen een vlek.
De illustraties bij 'Winterlude' zijn zéér intrigerend. Het zijn beelden - met name de eerste twaalf - om steeds weer opnieuw in te verdwalen.
'When the ship comes in'
De illustraties bij 'When the ship comes in' zijn - in tegenstelling tot de beelden bij 'Winterlude' - over het algemeen zéér strak en concreet. Toch heeft Bogart voor deze illustraties, net als bij 'Moonlight', verschillende technieken gebruikt. Het op vele illustraties terugkerende beeld bestaat dit keer uit - hoe kan het ook anders - een schip en de zee. Ook in deze illustraties wisselen droom en werkelijkheid elkaar af of worden ze in één beeld gecombineerd.
'Can't wait'
De illustraties bij 'Can't wait' lijken qua techniek terug te grijpen op de illustraties bij 'Simple twist of fate'. Strakke lijnen, weinig kleuren (zwart, wit, rood en paars). Net als in de illustraties bij 'Moonlight' domineert ook hier weer één figuur bijna alle tekeningen. Een man met een hoge hoed (Dylan?) wiens gezicht we niet tot nauwelijks te zien krijgen.
Deze songtekst heeft in de illustraties van Bogart letterlijk een rode draad gekregen, een rode draad waarover de eerder genoemde man met de hoed balanceert.
Bladerend door de illustraties bij 'Can't wait' blijven de ijzersterke beelden elkaar maar opvolgen.
'I'll be your baby tonight'
'I'll be your baby tonight' is een wat luchtige Dylan-compositie met een lichte sexuele spanning. De tekeningen van Bogart bevatten dezelfde luchtigheid gecombineerd met de sexuele spanning die ook in de Dylan-compositie te vinden is.
De tekeningen bij 'I'll be your baby tonight' doen sterk denken aan de tekeningen die Theo van den Bogaard maakte van Sjef van Oekel. In twee door elkaar lopende verhalen verbeeldt Bogart de tekst van 'I'll be your baby tonight' (bijna) letterlijk.
Bob Dylan illustrated is een ware aanwinst voor de toch al uitpuilende boekenkast vol Dylan-boeken. Theo Bogart weet in een keur aan stijlen en beelden zes songteksten van Bob Dylan perfect in beeld te vangen en tot leven te roepen. Bob Dylan illustrated is een boek om steeds weer opnieuw uit de kast te pakken en door te bladeren.
Dit boek is zo krankzinnig goed, dat Bob Dylan illustrated bestempeld kan worden tot verplichte kost is voor iedere liefhebber van Bob Dylans muziek.
Bob Dylan illustrated wordt vanavond gepresenteerd in Concerto te Amsterdam, zie hier.
Zaterdag 5 oktober is Theo Bogart te gast in het programma Opium op radio 1.
3 opmerkingen:
"Verplichte kost is voor iedere liefhebber van Bob Dylans muziek". Dat is nogal een uitspraak!
Wat doet dit boek dan precies? Maakt het de teksten beter? Geeft het iedere Dylan-liefhebber een extra dimensie aan de muziek? Ga je de teksten beter begrijpen?
Het gaat hier tenslotte slechts om een handvol liedjes van Dylan. En het boek kost maar liefst 35 Euro!
Het boek dat je hieronder beschrijft (van Jim Beviglia)spreekt mij eerlijk gezegd meer aan dan het prentenboek van Theo Bogart. Maar ook hier zou ik nooit het etiket "verplichte kost is voor iedere liefhebber van Bob Dylans muziek" op plakken...
Goede vragen. Ik zal proberen zo goed en zo kwaad als dat gaat antwoord te geven.
Allereerst: het boek van Beviglia en Bogart zijn niet met elkaar te vergelijken. Het zijn twee totaal verschillende boeken.
Het boek van Beviglia is - naar mijn idee - niet geslaagd omdat de inhoud niet strookt met wat de kaft beloofd, omdat het een 13-in-een-dozijn-boek. Het vertelt niks nieuws. Daarnaast bevat het boek fouten in de feiten.
Het boek van Bogart vind ik zéér geslaagd. Zoveel moge duidelijk zijn uit mijn eerdere stuk. De tekeningen van Bogart maken de tekst niet beter. Dat kan ook niet. De tekst is wat het is. Wat de tekeningen wel doen, is een nieuwe (Bogarts) blik werpen op die teksten. De tekeningen helpen de toeschouwer als het ware om een andere blik dan de eigen blik op de songteksten te werpen.
Het boek is een interpretatie in beeldtaal. Nou heb je interpretaties van Dylans songteksten die de geest eerder doodslaan dan iets toevoegen. Dat geldt niet voor de tekeningen van Bogart. De tekeningen belichten als het ware de songtekst van meerdere kanten. De ene tekening is een letterlijke verbeelding van de tekst, de andere tekening een persoonlijke interpretatie van Bogart. Wat dit boek de Dylan-liefhebber te bieden heeft is een anders gekleurde bril om naar de reeds bekende songteksten te kijken.
(Daarnaast zijn de tekeningen gewoon bijzonder mooi)
Ik ben het met je eens dat €35,- voor een boek best veel is. Echter, in het geval van Bob Dylan illustrated valt die prijs enorm mee. Sterker nog: wanneer je kijkt wat je krijgt voor dat bedrag, dan is de prijs eigenlijk heel laag. Het boek bevat een enorme hoeveelheid pagina-grote afbeeldingen in kleur. Het boek is erg mooi gedrukt. Zo bekeken is €35,- zeker niet veel.
Een oordeel blijft altijd persoonlijk. Mijn oordeel over deze twee boeken is dan ook niet meer dan mijn oordeel.
Maar het boek van Beviglia was ik na lezing - voor ik het in de kast zette - al min of meer vergeten terwijl inmiddels al minstens 8, 9 keer door de tekeningen van Bogart heb zitten bladeren (en ik ben nog lang niet klaar met dit boek).
Ik ontdek ook steeds meer in de tekeningen van Bogart.
Kijkend naar mijn eigen ervaring: het boek van Bogart blijft na aanschaf en eerste keer bekijken boeien terwijl het boek van Beviglia nauwelijks indruk maakt. De - voor mij - blijvende waarde van Bogarts boek is voor mij mede reden geweest om dit boek sterk aan te bevelen.
groet,
Tom
Ik heb het op mijn wenslijst gezet. :-)
Een reactie posten