More Blood, More Tracks

Het schokkend oprechte nieuwste deel van Bob Dylans Bootleg Series maant de luisteraar tot bewondering

In januari 1975 brengt Bob Dylan het album Blood On The Tracks uit. Het album wordt door vriend en vijand onthaald als een meesterwerk. Ruim veertig jaar na dato geldt Blood On The Tracks nog steeds als een van de beste albums uit Bob Dylans omvangrijke oeuvre. Nu is er More Blood, More Tracks, het veertiende deel van de onvolprezen Bootleg Series, met op zes cd’s iedere bewaard gebleven noot die Bob Dylan opnam tijdens de sessies voor hét album van de jaren zeventig: Blood On The Tracks.
Tijdens vier sessies in september 1974 in de A & R Studios in New York en twee sessies in Sound 80 Studio in Minneapolis neemt Bob Dylan de songs voor Blood On The Tracks op. Het zijn eerlijke songs vol verdriet, woede en pijn. Persoonlijke songs die in poëtische taal vertellen over het turbulente (liefdes-)leven van de zanger. Het zijn niet alleen de teksten die de songs persoonlijk maken, het is ook de manier waarop Bob Dylan die teksten zingt. De songs op Blood On The Tracks zijn als pagina’s in een opengeslagen boek met het levensverhaal van Bob Dylan. De luisteraar krijgt met Blood On The Tracks flarden uit het leven van de zanger toegeworpen. De luisteraar stapt als het ware voor even in dat turbulente leven van de zanger tijdens het beluisteren van Blood On The Tracks, zo invoelbaar weet Bob Dylan de op dit album tentoongespreide emoties over te brengen.
Niet lang na het verschijnen van Blood On The Tracks in januari 1975 wordt duidelijk dat er een tweede versie van het album bestaat. De door Pete Hamill geschreven hoestekst voor Blood On The Tracks hint naar de tweede versie van het album. Zo citeert Hamill enkele regels uit “If You See Her, Say Hello” die niet op de Blood On The Tracks zoals die sinds januari 1975 in de winkels ligt zijn te vinden. Hamill moet een andere versie van in ieder geval “If You See Her, Say Hello” hebben gehoord om zijn hoestekst te kunnen schrijven. Het is deze tweede versie van Blood On The Tracks, de zogenaamde New York-versie, waar het net verschenen veertiende deel van The Bootleg Series, More Blood, More Tracks grotendeels om draait.

De twee versies van Blood On The Tracks in vogelvlucht:
In september 1974 stapt Bob Dylan met een aantekenboekje vol songteksten A & R Studios in New York binnen. Daar neemt hij in vier sessies de songs op voor zijn nieuwe album: Blood On The Tracks. Er worden testpersingen van het album gemaakt en gedraaid voor vrienden en bekenden. Pete Hamill krijgt de songs te horen en de opdracht om een hoestekst te schrijven. Platenmaatschappij Columbia is helemaal klaar voor het uitbrengen van het nieuwe album van Bob Dylan.
In december 1974 bezoekt Bob Dylan zijn jongere broer David Zimmerman en besluit – al dan niet op aandringen van zijn broer – om een aantal songs op Blood On The Tracks opnieuw op te nemen. In de loop der jaren zijn er verschillende verklaringen voor het opnieuw opnemen van song voor Blood On The Tracks opgedoken: de songs op de New York-versie zouden te (pijnlijk) persoonlijk zijn, of: de songs die in New York zijn opgenomen zouden te veel op elkaar lijken omdat ze allemaal in dezelfde toonsoort gespeeld zijn. Wat de reden ook is, Bob Dylan besluit eind december om vijf songs van het album opnieuw op te nemen in Sound 80 Studio in Minneapolis met lokale muzikanten. De teksten van de songs zijn dan inmiddels hier en daar herschreven. Het gaat om de songs: “Idiot Wind”, “You’re A Big Girl Now”, “Tangled Up In Blue”, “Lily, Rosemary And The Jack Of Hearts” en “If You See Her, Say Hello”. De in januari 1975 uitgebrachte versie van Blood On The Tracks is dus een samenvoeging van vijf in New York opgenomen songs met vijf in Minneapolis opgenomen songs. De zogenaamde Minneapolis-versie is de versie die begin 1975 wereldwijd in de hitlijsten terecht komt.
Het duurt niet lang voor de vijf New York-opnamen die voor het maken van de Minneapolis-versie van Blood On The Tracks geschrapt zijn op bootlegs geperst worden. Al snel weet iedere Dylan-liefhebber dat er twee versies van Blood On The Tracks zijn. En allemaal willen ze die andere versie, de New York-versie horen.
Met het verschijnen van More Blood, More Tracks krijgt de Dylan-liefhebber de kans om veel meer dan alleen die New York-versie van Blood On The Tracks te horen. More Blood, More Tracks bevat verspreidt over zes cd’s alle bewaard gebleven opnamen van de New York-sessies aangevuld met nieuwe, sprankheldere mixen van de vijf in Minneapolis opgenomen songs.
More Blood, More Tracks is een parel in de rijke catalogus van de grootste singer-songwriter van de twintigste en eenentwintigste eeuw: Bob Dylan. Zelfs de meest fanatieke Dylan-liefhebber zal bij het beluisteren van de zes cd’s van de ene in de andere verbazing vallen. More Blood, More Tracks is een luisterervaring om bij stil te vallen.

De 87 (!) songs op More Blood, More Tracks op een rijtje:

cd een
Bob Dylan begint aan de opnamen van wat uiteindelijk Blood On The Tracks zal worden op 16 september 1974 in de A & R Studios in New York. Hij begint de sessie met elf solo-opnamen, songs waarop we alleen Bob Dylan krijg te horen. Deze elf opnamen staan op de eerste cd van More Blood, More Tracks.

1 If You See Her, Say Hello (Take 1) 3:58
Bij de allereerste opname op de allereerste cd van More Blood, More Tracks is het al raak. Dylan brengt in deze allereerste take “If You See Her, Say Hello” zo pijnlijk oprecht dat het haast onmogelijk is om de cd verder te draaien. De luisteraar (ik) heeft adempauze nodig na zoveel schoonheid. En na die pauze dient dit nogmaals gehoord te worden. En nogmaals. Net zo lang tot de song zich onder de huid van de luisteraar vastgehaakt heeft. Pas dan is het mogelijk om te beginnen aan de 86 songs die nog komen gaan.

2 If You See Her, Say Hello (Take 2) 3:43 (The Bootleg Series vol. 1 – 3)
Deze opname is bekend bij Dylan-liefhebbers, hij werd in 1991 uitgebracht op The Bootleg Series vol. 1 – 3. Een iets minder rauwe versie dan take 1.

3 You're a Big Girl Now (Take 1) 5:38
De song opent met mondharmonica. Luister hoe Dylan “Love is so simple, to quote a phrase” zingt. Kippenvel. Rond 3:30 volgt een puik stuk harmonicaspel. Uitstekende versie.

4 You're a Big Girl Now (Take 2) 4:41 (The Best Of The Bootleg Series; Uncut, december 2018)
In de aanloop naar het verschijnen van More Blood, More Tracks wordt deze opname al vrijgegeven, net als de eerste take van “If You See Her, Say Hello”. Verder verscheen deze opname op de cd The Best Of The Bootleg Series, de cd die bij het tijdschrift Uncut van december (maar vanaf de tweede helft van oktober al in de winkels) wordt weggegeven.
Een sterke versie van “You’re A Big Girl Now”. Deze take had prima op Blood On The Tracks gepast.

5 Simple Twist of Fate (Take 1) 4:41
Aan het begin van de opname lijkt Dylan een brok in zijn keel te hebben. Na het zingen van het eerste couplet speelt Bob Dylan een riedeltje op gitaar. Het is wat hij in latere versies op harmonica speelt. In deze take is de uiteindelijke versie van “Simple Twist Of Fate” al hoorbaar en toch is dit zo anders dan de “Simple Twist Of Fate” die uiteindelijk op Blood On The Tracks terecht komt dat het meer is dan ‘slechts een vroege versie van…’

6 Simple Twist of Fate (Take 2) 5:04
Een tweede take van “Simple Twist Of Fate” met wederom dat riedeltje op gitaar. Dit keer speelt Dylan dit riedeltje niet alleen op gitaar, maar ook op harmonica. Verrassend mooi.

7 You're a Big Girl Now (Take 3) 4:14
Ondanks dat Bob Dylan al een schitterende versie van “You’re A Big Girl Now” op band heeft gezet (take 2), neemt hij het nummer nog een derde keer op tijdens deze sessie. Hij lijkt niet in de song te kunnen kruipen zoals hem dat bij take 2 wel lukte.

8 Up to Me (Rehearsal) 0:20
In 20 seconden wordt (een fragment van) “Up To Me” even doorgenomen.

9 Up to Me (Take 1) 6:04
“Up To Me” kwam niet op Blood On The Tracks terecht. In 1985 werd een versie van dit nummer (niet deze versie) op Biograph uitgebracht. Hier de eerste van vele takes op More Blood, More Tracks van dit nummer. Op deze opname is duidelijk hoorbaar hoe een knoop van Dylans kleding tegen de klankkast van zijn gitaar tikt. Bij het horen van deze opname kreeg ik gelijk een zwak voor “Up To Me”, meer dan bij het horen van de versie op Biograph.

10 Lily, Rosemary and the Jack of Hearts (Take 1) 3:15
De multi-trackopname van deze take is niet bewaard gebleven, wel een mono-opname. Dit geldt voor meer opnamen op More Blood, More Tracks. Dat stoort in het geheel niet tijdens het beluisteren van het nieuwste deel van The Bootleg Series. Na ongeveer 3 minuten verslikt Dylan zich in de tekst en wordt de opname afgebroken.

11 Lily, Rosemary and the Jack of Hearts (Take 2) 9:48 (Blood On The Tracks testpressing)
Dit is de eerste keer dat Bob Dylan het lange “Lily, Rosemary And The Jack Of Hearts” van begin tot eind speelt in de studio en het is gelijk de opname die geselecteerd wordt voor Blood On The Tracks. Deze opname wordt op de testpersing van Blood On The Tracks gezet.  In december 1974 besluit Bob Dylan het nummer opnieuw op te nemen en wordt deze werkelijk schitterende versie van “Lily, Rosemary And The Jack Of Hearts” opgeborgen.
Het is goed dat deze opname via More Blood, More Tracks voor een groot publiek beschikbaar komt.

cd twee
Na het opnemen van de elf solo-opnamen is de sessie van 16 september nog niet afgerond. Bob Dylan besluit diezelfde dag nog een aantal opnamen te maken met een band bestaande uit de gitaristen Eric Weissberg, Charles Brown III en Barry Kornfeld, toetsenist Thomas McFaul, bassist Tony Brown, drummer Richard Crooks en – voor het opnemen van overdubs voor “Meet Me In The Morning” en “Call Letter Blues” – steel guitar-speler Buddy Cage.

1 Simple Twist of Fate (Take 1A) 4:57
De opnamen met band beginnen met een laid back-versie “Simple Twist Of Fate”. Een elegante versie met wat gepingel op een gitaar tussendoor. De opname eindigt met mondharmonica (Dylan speelt sowieso veel harmonica op deze opnamen). Bob Dylan zingt op deze take van “Simple Twist Of Fate” erg mooi.

2 Simple Twist of Fate (Take 2A) 1:23
Deze tweede take van “Simple Twist Of Fate” breekt tijdens het tweede couplet af omdat – volgens het commentaar van Bob Dylan – de drummer achterloopt. De akoestische gitaar zit vrij voorin de mix.

3 Simple Twist of Fate (Take 3A)  4:22
Met name het eerste couplet van deze take wordt schitterend gezongen door Bob Dylan. Helaas begint het na zo’n twee minuten een beetje te rommelen in de band. De muzikanten herpakken zich vervolgens weer zodat de opname afgemaakt kan worden. Het nummer wordt afgesloten met harmonica.

4 Call Letter Blues (Take 1) 4:42
“Call Letter Blues” wordt, net als “Up To Me”, opgenomen tijdens de sessies voor Blood On The Tracks, maar komt uiteindelijk niet op dit album terecht. Hoewel Bob Dylan meer nummers schrijft voor hij aan het opnemen van Blood On The Tracks begint, zijn “Call Letter Blues” en “Up To Me” de enige twee composities die hij wel opneemt tijdens deze sessies, maar die niet op Blood On The Tracks terecht komen.
En bijzonder sterke eerste poging om “Call Letter Blues” op te nemen. Na zo’n vier minuten blaast Dylan een heerlijk stuk op zijn harmonica. Op deze opname is de steel-guitar van Buddy Cage niet te vinden.

5 Meet Me in the Morning (Take 1) 5:43 (edit op Blood On The Tracks)
Dit is de eerste poging van Bob Dylan om “Meet Me In The Morning” op te nemen en het is meteen goed. Dit is de opname die op Blood On The Tracks te vinden is. Althans, bijna. Voor het nummer op Blood On The Tracks terecht kwam, werd het ingekort. Een compleet couplet werd uit de opname geknipt. Het gaat om het volgende couplet:

The birds are flyin’ low babe, honey I feel so exposed
Well, the birds are flyin’ low babe, honey I feel so exposed
Well now, I ain’t got any matches
And the station doors are closed

De versie van “Meet Me In The Morning” op More Blood, More Tracks is de volledige versie van dit nummer, dus inclusief bovenstaand couplet.
In deze versie is de steel-guitar van Buddy Cage iets minder prominent aanwezig dan op Blood On The Tracks.

6 Call Letter Blues (Take 2) 4:28 (The Bootleg Series vol. 1 – 3)
Deze take van “Call Letter Blues” – inclusief overdubs door Buddy Cage – wordt in 1991 op The Bootleg Series vol. 1 – 3 uitgebracht. Ik heb de indruk dat de mix op More Blood, More Tracks van deze opname iets afwijkt van de mix op The Bootleg Series vol. 1 – 3 (let op de akoestische gitaar).

7 Idiot Wind (Take 1) 3:47
Voor de vijf takes van “Idiot Wind” die Bob Dylan op 16 september opneemt, laat hij zich alleen begeleiden door bassist Tony Brown die geweldig speelt op deze eerste take van “Idiot Wind”.
De song “Idiot Wind” zit in mijn hoofd als een song vol woede, vol razernij. Dat ik die associatie hebt komt door de opnamen van “Idiot Wind” die ik tot nog toe kende. Dat zijn de opnamen van zowel de New York- als de Minneapolis-versie van Blood On The Tracks, maar ook bijvoorbeeld de concertopname van Hard Rain.
Deze eerste take van “Idiot Wind” breekt mij. Er is geen woede in deze opname, maar pijn. Diep zittende pijn en dat hoor je in iedere klank die Dylan met zijn stem maakt in deze opname. En hoe wrang dat ook klinkt, maar het is deze pijn, deze diepgevoelde ontluistering die Bob Dylan met zijn stem op de luisteraar - op mij - weet over te brengen die er voor zorgt dat ik verloren ben.
De opname is maar 3 minuten en 47 seconden lang en dat is dus geen complete “Idiot Wind”. De opname breekt al bij het twee refrein af. En toch, ondanks dat het een incomplete versie van “Idiot Wind” is, ondanks dat ik als luisteraar maar een deel van het verhaal te horen krijg, behoort deze opname, deze take van “Idiot Wind” tot de buitencategorie van Dylans oeuvre, de categorie waarin slechts dat handje vol van de allerbeste opnamen is opgenomen.
Na deze “Idiot Wind” ben ik gestopt met luisteren. Het moest. Ik heb uren geen zinnig woord uit kunnen brengen. Pas na een wandeling door de koude herfstlucht kon ik verder.
Dit is het neusje van de spreekwoordelijke zalm. Materiaal voor het onbewoonde eiland.

8 Idiot Wind (Take 1, Remake) 5:28
Ook deze tweede poging om “Idiot Wind” vast te leggen breekt voortijdig af. Eerst struikelt Dylan over de woorden in het derde couplet, maar hij herpakt zich. Pas na het zingen van het derde refrein gooit hij de handdoek in de ring. Er is in deze tweede take ten opzichte van de eerste take iets meer woede in Dylans stem te horen.
Er moet nogal een concentratie door Bob Dylan worden opgebracht om de ene na de andere take van “Idiot Wind” er uit te gooien, zo lijkt mij. (“Idiot Wind” dat zing je niet, dat gooi je eruit.)
De opname op More Blood, More Tracks wordt afgerond met een fade out.

9 Idiot Wind (Take 3 with insert) 7:11
Clinton Heylin beschrijft in zijn boek No One Else Could Play That Tune hoe Bob Dylan tegen het eind van het opnamen van take 3 van “Idiot Wind” struikelt over de woorden waardoor de opname wordt afgebroken. Producer Phil Ramone weet Dylan er van te overtuigen om een insert van het laatste couplet op te nemen, aldus Heylin, omdat Dylan inziet dat take 3 van “Idiot Wind” een uitstekende take is.
Er bestaat, aldus Clinton Heylin, een opname van take 3 die wordt afgebroken en een opname van take 3 met insert. Van deze twee versies van take 3 van “Idiot Wind” krijgen we op More Blood, More Tracks alleen de complete versie van “Idiot Wind”, de take met insert.
De opname begint iets vlakker dan de eerste take, maar na de eerste twee coupletten weet Bob Dylan in de song te kruipen. Dit is een heel andere versie van “Idiot Wind” dan de versie op Blood On The Tracks. Een opname om te koesteren.

10 Idiot Wind (Take 5) 0:29
Dit is niet meer dan een valse start. Breekt binnen een halve minuut af.

11 Idiot Wind (Take 6) 8:51 (The Bootleg Series vol. 1 – 3)
In 1991 was deze opname een van de hoogtepunten op The Bootleg Series vol. 1 – 3, nu, 27 jaar later krijgen we de opname nogmaals, maar dit keer in de context van de opnamesessie waarbij dit werd opgenomen. Dit is de eerste versie van “Idiot Wind” waarin Bob Dylan mondharmonica speelt.

12 You're Gonna Make Me Lonesome When You Go (Rehearsal and Take 1) 1:24
De opnamen van “You’re Gonna Make Me Lonesome When You Go” zijn weer met begeleiding van de hele band.
Deze opname bevat zowel een stukje rehearsal als take 1. Klinkt vrolijk.

13 You're Gonna Make Me Lonesome When You Go (Take 2) 0:46
Een instrumentaal fragment van “You’re Gonna Make Me Lonesome”, niet meer.

14 You're Gonna Make Me Lonesome When You Go (Take 3) 1:12
Een derde afgebroken versie. Dylan en band hebben het moeilijk met dit nummer.
De opname begint met mondharmonica. Na een halve minuut valt de drummer weg. Bob Dylan gaat verder alsof er niks aan de hand. De drummer valt later weer in.

15 You're Gonna Make Me Lonesome When You Go (Take 4) 3:11
Een opname zonder drummer. Deze take begint, net als de vorige take, met mondharmonica. Dylan zingt eerst de tweede bridge – tussen couplet 3 en 4 – daarna de eerste bridge.
Een wat rommelige versie, maar wel de eerste complete take van “Lonesome”.

16 You're Gonna Make Me Lonesome When You Go (Take 5) 5:16
Een van de grote verrassingen van More Blood, More Tracks is deze langzame versie van “You’re Gonna Make Me Lonesome When You Go”. Drummer Richard Crooks doet weer mee op deze opname. Erg mooi deze langzame versie. Zeer sterk gezongen door Dylan. Van mij had dit op Blood On The Tracks gemogen.

17 You're Gonna Make Me Lonesome When You Go (Take 6) 1:03
Een “Lonesome” in een hoger tempo. Breekt voortijdig af.

18 You're Gonna Make Me Lonesome When You Go (Take 6, Remake) 0:56
Net als take 6 een korte, voortijdig afgebroken, vrolijk klinkende versie van “Lonesome”.

19 You're Gonna Make Me Lonesome When You Go (Take 7) 0:58
De laatste incomplete take van “Lonesome” van 16 september.

20 You're Gonna Make Me Lonesome When You Go (Take 8) 3:33
Een heerlijke, opgewekt klinkende complete take van “You’re Gonna Make Me Lonesome When You Go” met mondharmonica aan het begin, in het midden en aan het eind van het nummer. Na een groot aantal afgebroken versies is het Dylan en band toch gelukt een complete, uptempo versie op te nemen.

cd drie
De derde cd begint met de laatste opname van 16 september: “Tangled Up In Blue”. Bij deze opname wordt Bob Dylan alleen begeleid door bassist Tony Brown.
De overige veertien opnamen op deze cd zijn van 17 september met, naast Tony Brown op bas, Paul Griffin op toetsen tijdens de eerste acht opnamen van 17 september en Buddy Cage op steel guitar tijdens take 2, remake van “You’re A Big Girl Now”.

1 Tangled Up in Blue (Take 1) 7:19
Tijdens de opnamen voor Blood On The Tracks weet Bob Dylan regelmatig een snaar te raken in de allereerste opname van een nummer (“If You See Her, Say Hello”, “Idiot Wind” en “Meet Me In The Morning”). Ook de allereerste poging om “Tangled Up In Blue” op te nemen is raak. Dit is een langzame, bijna weifelende versie van misschien wel Dylans bekendste nummer uit de jaren zeventig. Het is een opname die mogelijk snel over het hoofd gezien wordt omdat Dylan het klein houdt, maar dat zou zonde zijn. Dit is er eentje om aandachtig naar te luisteren. Steeds weer.

2 You're a Big Girl Now (Take 1, Remake) 4:55
Een mooie “You’re A Big Girl Now” met subtiel spel op het orgel van Paul Griffin. Dylan draait in deze versie de coupletten 3 en 4 om. Verder zingt hij: “You’ve known it all the while”.

3 You're a Big Girl Now (Take 2, Remake) 4:23 (Blood On The Tracks testpressing en Biograph)
Take 2, wederom met Paul Griffin op orgel. Daarnaast speelt Buddy Cage steel guitar op deze take. De akoestische gitaar van Dylan zit behoorlijk voorin de mix.
Dylan zingt “You’ve known it all the time”.
Deze take verscheen eerder op de testpersing van Blood On The Tracks en in een afwijkende mix op Biograph.

4 Tangled Up in Blue (Rehearsal) 0:58
Nog geen minuut, even oefenen voor het echte opnemen begint.

5 Tangled Up in Blue (Take 2, Remake) 6:38
Uptempo versie van “Tangled Up In Blue”. Een verrassend mooie versie. Let vooral op het orgelspel van Griffin. De opname eindigt met een lang stuk mondharmonica.

6 Spanish Is the Loving Tongue (Take 1) 4:56
In 1967 nam Bob Dylan “Spanish Is The Loving Tongue” al eens op. In 1971 verscheen een schitterende pianoversie van dit nummer op de flipside van de single “Watching The River Flow”. Een minder geslaagde versie staat op het album Dylan en een alternatieve take van de pianoversie is te vinden op Another Self Portrait. Bob Dylan heeft een zwak voor “Spanish Is The Loving Tongue”. Hier speelt hij het, zo lijkt het, om even te ontspannen. Om even iets anders te doen dan opnamen maken van zelfgeschreven nummers. Een heerlijk tussendoortje.

7 Call Letter Blues (Rehearsal) 2:03
Een aangename, uitgeklede versie van “Call Letter Blues”. Het is niet meer dan een rehearsal, maar deze opname bewijst dat ook die vaak de moeite van het beluisteren waard zijn.

8 You're Gonna Make Me Lonesome When You Go (Take 1, Remake) 3:11
Een uptempo versie van “You’re Gonna Make Me Lonesome When You Go” met gitaar, piano en bas. Een mooie versie. Dit schurkt tegen de definitieve versie aan. De opname sluit af met bijna een minuut mondharmonica.

9 Shelter from the Storm (Take 1) 6:03 (Jerry Maguire original soundtrack en The Best of Bob Dylan)
Toen in 1996 de soundtrack van de film Jerry Maguire op de markt kwam was de grote verrassing de aanwezigheid van een nooit eerder gehoorde versie van “Shelter From The Storm”, Dylan op akoestische gitaar en een extra couplet. Later verscheen deze opname ook op de verzamelaar The Best Of Bob Dylan.
Een van de grote verrassingen van More Blood, More Tracks is dat de opname van “Shelter Form The Storm” van Jerry Maguire oorspronkelijk naast Dylans gitaar piano en bas bevat. Die bas en piano zijn voor de soundtrack weggepoetst. Dit is die opname met bas en piano. Nu ik de opname met die wandelende piano heb gehoord snap ik niet dat er ooit voor gekozen is om die weg te poetsen. Dit had zo op Blood On The Tracks gekund. Een oorwurm van de bovenste plank. Heerlijk.

10 Buckets of Rain (Take 1) 2:56
Vanaf deze opname wordt Bob Dylan alleen nog door bassist Tony Brown begeleid.
Vanaf de eerste take van “Buckets Of Rain” is de uiteindelijke versie die op Blood On The Tracks staat al te horen. Deze take klinkt iets lieflijker dan de uiteindelijke versie. De opname bevat alleen de eerste vier coupletten waarbij teksten van het derde en vierde couplet iets afwijken van de uiteindelijke versies.
Couplet 3 gaat in deze eerste take zo:

Like your smile
I like your lips
Like the way that you move your hips
I like the cool way you look at me.
I’m takin’ you with me, honey baby,
When I go.

En het vierde couplet eindigt met de twee regels die normaliter couplet 3 afsluiten:

Everthing about you is bringing me
Misery.

11 Tangled Up in Blue (Take 3, Remake) 6:43 (Bootleg Series vol. 1 – 3)
Dit is de take van “Tangled Up In Blue” die in 1991 op The Bootleg Series vol . 1 – 3 werd uitgebracht. Schitterende versie, had prima op Blood On The Tracks gepast.

12 Buckets of Rain (Take 2) 3:20
In deze tweede poging om “Buckets Of Rain” op te nemen zingt Dylan de eerste vier coupletten om af te sluiten met nogmaals het eerste couplet.

13 Shelter from the Storm (Take 2) 4:38
Mooie versie met hier en daar een iets afwijkende tekst. Het extra couplet van de eerste take is verdwenen. De basgitaar valt na het eerste couplet in.

14 Shelter from the Storm (Take 3) 2:22
De opname begint met een valse start. Daarna zet Dylan een snelle versie van “Shelter From The Storm” in. Aan het begin van het zesde couplet wordt de opname afgebroken, helaas.

15 Shelter from the Storm (Take 4) 5:02 (Blood On The Tracks)
Dit is de van Blood On The Tracks bekende opname.

cd vier
De eerste twee opnamen op de vierde cd van More Blood, More Tracks zijn van 17 september. Bob Dylan wordt alleen begeleid door bassist Tony Brown.
Daarna volgen vier pogingen om “Buckets Of Rain” op te nemen van 18 september. Op deze opnamen speelt Bob Dylan solo.
De overige veertien opnamen op deze cd zijn afkomstig van de sessies van 19 september. Op deze laatste opnamedag in New York laat Bob Dylan zich weer begeleiden door bassist Tony Brown.

1 You're Gonna Make Me Lonesome When You Go (Take 1, Remake 2) 3:42
Een erg mooie, rustige versie van “You’re Gonna Make Me Lonesome When You Go”. Waarom voelde Bob Dylan de behoefte om dit nummer nogmaals op te nemen? Er staan immers al enkele sterke versies van dit nummer op band. Deze take is uitstekend, had zo op Blood On The Tracks gekund.

2 You're Gonna Make Me Lonesome When You Go (Take 2, Remake 2) 3:25 (Blood On The Tracks)
Dit is de versie die op Blood On The Tracks te vinden, maar… in een versie van ongeveer een halve minuut langer. Deze opname bewijst dat blijven opnemen ondanks het feit dat er al meerdere goede versies op band staan loont.

3 Buckets of Rain (Take 1, Remake) 3:18
Een schitterende versie rijp om Blood On The Tracks mee af te sluiten, ware het niet dat Dylan in het allerlaatste couplet struikelt over de vierde regel. Dylans gitaar knalt je tegemoet.

4 Buckets of Rain (Take 2, Remake) 3:02
Het gitaarspel lijkt Bob Dylan in deze take net iets minder soepel af te gaan dan in de vorige take. Hij slaat het vierde couplet (Little red wagon…) over.

5 Buckets of Rain (Take 3, Remake) 0:53
Een fragment van “Buckets Of Rain” met, net als in de eerste take van een dag eerder, een wat afwijkende tekst in couplet 3.

6 Buckets of Rain (Take 4, Remake) 2:36
Tussen het tweede en derde couplet maakt Dylan een foutje in zijn gitaarspel. Toch gaat hij door en ook nu weer struikelt hij over de tekst van het laatste couplet.
18 september 1974 was niet Dylans dag. Hij deed vier pogingen om “Buckets Of Rain” op te nemen, maar het lukte niet. Drie schitterende bijna geslaagde pogingen om “Buckets Of Rain” op te nemen houden wij aan deze dag over.

7 Up to Me (Take 1, Remake) 1:16
Op wat de laatste opnamedag voor Blood On The Tracks moest zijn overweegt Dylan blijkbaar nog steeds om “Up To Me” op het album te zetten. (Waarom zou hij het anders nogmaals opnemen?)
Deze opname bevat slechts een fragment van “Up To Me”. Dylan en bassist Tony Brown spelen al een tijdje op het moment dat de opname wordt gestart.

8 Up to Me (Take 2, Remake) 6:47
Na een keer luisteren was ik gelijk verslingerd aan deze take van “Up To Me”. Een wat meer ingetogen versie dan de versie op Biograph. Eentje om vaak naar terug te grijpen.

9 Buckets of Rain (Take 1, Remake 2) 3:08
Dylans gitaar klinkt op deze opname wat rustiger, wat minder prominent dan op de opnamen van “Buckets Of Rain” van een dag eerder. Erg mooie versie, maar ook nu struikelt Dylan over de vierde regel van het laatste couplet.

10 Buckets of Rain (Take 2, Remake 2) 1:02
Een fragment, deze opname bevat alleen couplet 1. Mooie partij op de basgitaar van Tony Brown in deze opname. (Die man verdient sowieso een lintje voor al zijn spel op deze opnamen.)

11 Buckets of Rain (Take 3, Remake 2) 1:54
De opname breekt vroegtijdig af. Net als in de allereerste take van “Buckets Of Rain” laat Dylan de tweede regel van couplet drie eindigen op “lips” in plaats van “fingertips”. Dit is heel dicht bij wat het uiteindelijk moet worden. Je hoort dat de uiteindelijke versie van “Buckets Of Rain” binnen handbereik is.

12 Buckets of Rain (Take 4, Remake 2) 3:23 (Blood On The Tracks)
Die regel in het laatste couplet waar Dylan eerder over struikelde is herschreven. En dan lukt het wel, de definitieve versie van “Buckets Of Rain” staat op band. Dit is de enige juiste manier om een album als Blood On The Tracks af te sluiten.

13 If You See Her, Say Hello (Take 1, Remake) 3:25 (Blood On The Tracks test pressing)
Ondanks dat de knopen van Dylans jas of blouse tegen de klankkast van zijn gitaar rammelen wordt deze take geselecteerd voor Blood On The Tracks. En terecht. Dit is schitterend. Het nummer komt op de testpersing, maar voor het op de uiteindelijke versie van Blood On The Tracks terecht kan komen besluit Bob Dylan het nummer te vervangen voor een nieuwe, in Minneapolis opgenomen take. Ik heb een zwak voor deze New York-versie van “If You See Her, Say Hello”.

14 Up to Me (Take 1, Remake 2) 0:56
“Up To Me” wordt nogmaals opgepakt. Deze eerste poging breekt binnen een minuut, na couplet 2, af.

15 Up to Me (Take 2, Remake 2) 6:47
Het eerste vers klinkt wat geforceerd gezongen, maar daarna weet Dylan alsnog in de song te kruipen en volgt een schitterende versie van “Up To Me”.

16 Up to Me (Take 3, Remake 2) 6:37
En nog een complete take van “Up To Me”. Iets bedeesder dan de vorige take, maar ook erg goed.

17 Buckets of Rain (Rehearsal) 0:53
De definitieve versie van “Buckets Of Rain” staat al op band, maar Dylan lijkt zich dit niet te beseffen. Hij doet nog een poging het nummer op te nemen. Het blijft bij een instrumentaal fragment.

18 Meet Me in the Morning (Take 1, Remake) 4:56 (“Duquesne Whistle” single)
Tijdens de allereerste sessie voor Blood On The Tracks, op 16 september, heeft Bob Dylan de definitieve versie van “Meet Me In The Morning” al opgenomen. Toch doet Bob Dylan nog een poging om “Meet Me In The Morning” op te nemen. Tijdens de eerste opname werd hij begeleid door een band, nu krijgt hij alleen steun van bassist Tony Brown. Dit is de heerlijk relaxte versie die in 2012 op de flipside van de single “Duquesne Whistle” wordt uitgebracht.

19 Meet Me in the Morning (Take 2, Remake) 4:14
En nog een “Meet Me In The Morning”, akoestische blues. Knapperende gitaarsnaren. Heerlijk. Er zullen nog een aantal pogingen volgen om “Meet Me In The Morning” op te nemen.

20 Buckets of Rain (Take 5, Remake 2) 3:27
Een laatste poging om “Buckets Of Rain” op te nemen. Weer begint Dylan couplet drie met “Like your smile / Like your lips / like the way that you move your hips”.

cd vijf
De vijfde cd bevat uitsluitend opnamen van 19 september met, naast Bob Dylan, Tony Brown op basgitaar.

1 Tangled Up in Blue (Rehearsal and Take 1, Remake 2) 3:08
Dit bestaat uit verschillende fragmenten. Het begint met een instrumentale versie van “Tangled Up In Blue” van ongeveer een minuut. Daarna volgt een instrumentaal stukje dat eerder aan “Meet Me In The Morning” dan aan “Tangled Up In Blue” doet denken. Vervolgens krijgen we een klein fragment van “Tangled Up In Blue” te horen. Halverwege het eerste couplet breekt de opname af.

2 Tangled Up in Blue (Take 2, Remake 2) 1:31
Dylans knoop tegen de kast van zijn gitaar is goed hoorbaar. Aan het begin van het tweede couplet zingt Dylan “He was married...” in plaats van “She was married”. Hij breekt de take af en moppert nog wat op zichzelf.

3 Tangled Up in Blue (Take 3, Remake 2) 6:50 (Blood On The Tracks test pressing)
Dit is (een iets langere versie van) de “Tangled Up In Blue” die ook op de testpersing van Blood On The Tracks te vinden is.
Naar mijn smaak is dit dé versie van “Tangled”. Werkelijk schitterend.

4 Simple Twist of Fate (Take 2, Remake) 4:51
Een redelijk ingetogen versie van “Simple Twist Of Fate”. Mooie versie. Mondharmonica na couplet 2, 4 en 6. (volgens Clinton Heylin in zijn boek No One Else Could Play That Tune is er ook een take 1 bewaard gebleven. Dit zou een incomplete take zijn. Deze take 1 ontbreekt op More Blood, More Tracks.)

5 Simple Twist of Fate (Take 3, Remake) 4:22 (Blood On The Tracks)
De versie van “Simple Twist Of Fate” die op Blood On The Tracks te vinden is met mondharmonica na couplet 3 en 6.

6 Up to Me (Rehearsal and Take 1, Remake 3) 2:25
Dit zijn enkele fragmenten. Allereerst een instrumentaal stukje “Up To Me”. Vervolgens een poging om “Up To Me” op te nemen die al bij het eerste couplet afbreekt. Tot slot zingt Dylan coupletten 1, 2 en een deel van 3 voor ook deze poging afbreekt.

7 Up to Me (Take 2, Remake 3) 6:23 (Biograph)
Dit is dezelfde opname als op Biograph. More Blood, More Tracks bevat een afwijkende mix van deze opname. Bovendien heeft de opname op More Blood, More Tracks een kort instrumentaal begin terwijl de versie op Biograph begint met Dylans stem die de eerste regel zingt: “Everything went from bad to worse…”

8 Idiot Wind (Rehearsal and Takes 1-3, Remake) 4:52
In iets minder dan vijf minuten krijgt de luisteraar een  instrumentaal fragment van “Idiot Wind” te horen en daarna enkele verschillende takes waarin Dylan fragmenten van het nummer zingt.

9 Idiot Wind (Take 4, Remake) 9:14
Dit is de versie van “Idiot Wind” die later als basis dient voor de versie op de testpersing van Blood On The Tracks. Ruim negen minuten alleen Bob Dylan en Tony Brown. Ik heb met open mond zitten luisteren. Hemeltergend mooi. Het is sowieso onvoorstelbaar hoeveel rake versies van “Idiot Wind” – al dan niet compleet - Bob Dylan in september 1974 opneemt en (bijna) al deze versies krijgen we nu via More Blood, More Tracks te horen.
Het zijn goede tijden voor de Dylan-liefhebber.

10 Idiot Wind (Take 4, Remake) with organ overdub 8:52
Dit is precies dezelfde opname als de vorige track. Het verschil is dat aan deze opname door Paul Griffin orgel is toegevoegd. Dit zou, aldus de aankondiging van More Blood, More Tracks, de versie zijn die op de testpersing van Blood On The Tracks te vinden is. Op die testpersing is inderdaad take 4 van “Idiot Wind” met orgel overdubs van Paul Griffin te horen, maar… de orgelpartij op deze versie van “Idiot Wind” is niet identiek aan de orgelpartij op de testpersing.
De versie van “Idiot Wind” zoals die te horen is op de testpersing van Blood On The Tracks staat niet op More Blood, More Tracks. In plaats daarvan krijgen we een nieuwe, nooit eerder gehoorde versie van “Idiot Wind”.
De orgelpartij op deze versie is subtieler, wat minder hard dan op de versie op de testpersing van Blood On The Tracks. Het orgel geeft de song iets mysterieus.
Dit is naar mijn smaak de take die op Blood On The Tracks had moeten staan. Kippenvel.

11 You're a Big Girl Now (Take 1, Remake 2) 3:06
Na een lang intro (1 minuut) krijgen we het eerste couplet van “You’re A Big Girl Now” te horen. Een rustige, erg mooie versie. Het is jammer dat het bij dit korte fragment is gebleven. (Heylin heeft het in zijn boek over de sessies voor Blood On The Tracks over twee takes. Op More Blood, More Tracks staat alleen deze eerste take.)

12 Meet Me in the Morning (Take 1, Remake 2) 3:51
En nog een poging om “Meet Me In The Morning” op te nemen. Een rustige versie waarbij de nadruk op Dylans zang ligt. De opname wordt afgesloten met harmonica. Dylan is niet zo onder de indruk van deze take als ik ben. Aan het eind van de opname zegt hij: “just file it.”

13 Meet Me in the Morning (Takes 2-3, Remake 2) 1:42
Een laatste poging om “Meet Me In The Morning” op te nemen. Na een halve minuut suggereert Mick Jagger dat Dylan een slidegitaar moet toevoegen aan “Meet Me In The Morning”. Dylan zegt dit niet te kunnen. Jagger zegt “tuurlijk wel”, waarna Dylan een poging doet en laat horen dat het inderdaad beter is dat hij geen slidegitaar speelt.
Erg geestig.

cd zes
De zesde cd begint met de laatste drie opnamen van 19 september. De cd sluit af met nieuwe mixen van de vijf in Minneapolis opgenomen songs die op Blood On The Tracks terecht zijn gekomen. Alle overige in Minneapolis gemaakte opnamen zijn verloren gegaan. Tijdens de sessies in Minneapolis op 27 en 30 december 1974 wordt Bob Dylan bijgestaan door lokale muzikanten.
Op 27 december zijn dat: Chris Weber (gitaar), Gregg Inhofer (keyboards), Billy Peterson (basgitaar op “Idiot Wind”) en Bill Berg (drums). Tijdens deze sessie neemt hij definitieve versies op van “Idiot Wind” en “You’re A Big Girl Now”.
Op 30 december zijn de muzikanten: Chris Weber (gitaar), Kevin Odegard (gitaar op “Tangled Up In Blue”), Peter Ostroushko (mandoline op “If You See Her, Say Hello”), Gregg Inhofer (keyboards), Billy Peterson (basgitaar op “Tangled Up In Blue” en “Lily, Rosemary And The Jack Of Hearts” en Bill Berg (drums). Tijdens deze sessie worden “Tangled Up In Blue”, “Lily, Rosemary And The Jack Of Hearts” en “If You See Her, Say Hello” opgenomen.

1 You're a Big Girl Now (Takes 3-6, Remake 2) 2:16
Vier verschillende takes van “You’re A Big Girl Now” binnen iets meer dan twee minuten. Ergens tussen de opnamen zegt Dylan: “I can’t get in to it. I think we musta had it on that other one.” Hij heeft gelijk. Een prima “You’re A Big Girl Now” stond al op band. Meerdere versies.

2 Tangled Up in Blue (Rehearsal and Takes 1-2, Remake 3) 5:09
De opname begint met een instrumentale versie van “Tangled Up In Blue”. Na overleg volgt een tweede instrumentale versie. Pas na een minuut of drie volgt de eerste take. De tweede take is de enige gezongen take. Halverwege het eerste couplet volgt een fade out.

3 Tangled Up in Blue (Take 3, Remake 3) 6:31
De New York-opnamen voor Blood On The Tracks eindigen met een complete take van “Tangled Up In Blue”. Dit is een mooie, snelle versie van “Tangled Up In Blue”. Het nummer eindigt met mondharmonica.
Waarom stortte Bob Dylan zich nu nog op het opnemen van “You’re A Big Girl Now” en “Tangled Up In Blue”? De definitieve versies waren toen allang opgenomen.
Bij Bob Dylan komt de twijfel over de gemaakte plaat pas later, in december. In september leek alles in kannen en kruiken.
Blood On The Tracks was opgenomen.

Na maanden leven met de New York-opnamen, na twijfelen over wat op band staat, neemt Bob Dylan in december 1974 vijf songs opnieuw op. Het zijn bekende opnamen, maar nooit eerder klonken ze zo helder en scherp als op More Blood,  More Tracks.

4 Idiot Wind 7:53 (Blood On The Tracks)
“Idiot Wind” zoals we dit kennen van Blood On The Tracks en toch ook weer niet. Ja, dit is de opname zoals die te vinden is op Blood On The Tracks, maar niet alleen speelt deze opname in de snelheid waarin hij werd opgenomen (de snelheid waarmee de songs op Blood On The Tracks spelen werd op verzoek van Dylan met zo’n 2% opgeschroefd), ook worden alle Minneapolis-opnamen hier in een nieuwe mix gepresenteerd.
Die nieuwe mix van “Idiot Wind” is fan-tas-tisch. Glashelder. Nooit eerder is me opgevallen dat er in een piano in “Idiot Wind” te horen is. In deze nieuwe mix is die piano goed te horen.

5 You're a Big Girl Now 4:38 (Blood On The Tracks)
In de nieuwe mix van “You’re a Big Girl Now” valt ineens op hoeveel (akoestische) gitaren er door elkaar spelen: twee. Drie misschien? En dan die piano die er tussendoor wandelt. Ik ontdek met More Blood, More Tracks de Minneapolis-versie van Blood On The Tracks opnieuw.

6 Tangled up in Blue 5:46 (Blood On The Tracks)
Door de tweede gitaar die in de nieuwe mix beter te horen is dan in de originele mix lijkt het alsof ik deze “Tangled Up In Blue” voor het eerst hoor.

7 Lily, Rosemary and the Jack of Hearts 8:58 (Blood On The Tracks)
Met name de bas- en orgelpartij profiteren van de nieuwe mix. Ik heb het idee dat de fade out aan het eind van het nummer net iets later eindigt dan in de originele mix.

8 If You See Her, Say Hello 4:44 (Blood On The Tracks)
Zoals op alle vijf de Minneapolis-opnamen een veel ‘breder’ geluid waarin de verschillende instrumenten beter van elkaar te onderscheiden zijn. Luister naar het orgel en vooral de mandoline. Prachtige mix.

Het is een ware belevenis om naar More Blood, More Tracks te luisteren. Ik dacht dat ik Blood On The Tracks – inclusief outtakes – wel aardig kende, maar met het verschijnen van More Blood, More Tracks moet ik tot de conclusie komen dat ik slechts een fractie kende. En de opnamen die ik al kende zijn op More Blood, More Tracks vaak in een andere, beter klinkende mix te vinden. Soms wijken de versies van bekend veronderstelde opnamen op More Blood, More Tracks zo sterk af van de eerder uitgebrachte versies, dat je haast kan spreken van nieuwe opnamen. Denk maar aan de Blood On The Tracks-versie van “Meet Me In The Morning”, “Shelter From The Storm” van de Jerry Maguirre soundtrack of “Idiot Wind” van de testpersing van Blood On The Tracks. Dit geldt zeker ook voor de nieuwe mixen van de vijf in Minneapolis opgenomen songs.
Met More Blood, More Tracks krijgt de luisteraar de kans om de ontwikkeling van songs als “Shelter From The Storm” en “Idiot Wind” te horen van een eerste poging tot de uiteindelijke versie en alle versies daartussen. Tijdens het beluisteren van More Blood, More Tracks is het net alsof je plaats neemt op een krukje, ergens in het hoekje van de A & R Studios in New York terwijl Bob Dylan sleutelt aan zijn meesterwerk van de jaren zeventig. Het kunnen horen van deze opnamesessies voelt als een privilege, als een unieke kans om geraakt te worden. Dit is de muziek die grondvesten doet schudden, die werelden op z’n kop zet, die klokken tot stilte maant. More Blood, More Tracks is een openbaring.

De zes cd’s van de luxe editie van More Blood, More Tracks zitten opgeborgen in de laatste pagina’s van een boekwerk vol informatie over deze opnamen. Dit boek bevat uitvoerige liner notes van Jeff Slate en schitterende foto’s van Barry Feinstein en Ken Regan.
Dit boekwerk zit samen met een tweede boekwerk in een stevige slipcase, zoals inmiddels gebruikelijk bij de luxe edities van The Bootleg Series.
Het tweede boek bij More Blood, More Tracks draagt de titel Stories In The Press. In dit boek staan niet alleen foto’s, afbeeldingen van recensies, covers van tijdschriften, testpersingen en reguliere persingen van Blood On The Tracks en andere memorabilia, maar ook afbeeldingen van iedere pagina van het kleine rode notitieboekje waarin Bob Dylan de songs voor Blood On The Tracks schreef. In dit notitieboekje staan niet alleen (vroege versies van) de teksten van bekende songs als “Tangled Up In Blue” en “Idiot Wind”, maar teksten van songs die nooit werden opgenomen, zoals “There Ain’t Gonna Be Any Next Time”, “Belltower Blues”, “Where Do You Turn”, “It’s Breakin’ Me Up” en “Don’t Want No Married Woman”.
Dit alles samen maakt More Blood, More Tracks tot een ware schatkamer voor de Dylan-liefhebber.

Naast de hier besproken zes cd’s telende luxe editie van More Blood, More Tracks verschijnt er op 2 november ook een standaard editie van More Blood, More Tracks op één cd of dubbelelpee.