The 30th anniversary concert celebrabtion

Eind vorig jaar schreef ik hier mijn herinneringen op aan het voor het eerst zien van The 30th anniversary concert celebration. Vanochtend, ruim eenentwintig jaar later, heb ik weer naar dit concert gekeken. Mijn herinneringen hebben mij bedrogen. Het concert is beter dan ik mij herinnerde, maar daarmee nog niet goed. De net verschenen dvd van The 30th anniversary concert celebration is werkelijk van een verbluffende beeldkwaliteit, maar een matig concert blijft, ondanks de fantastische beeldkwaliteit, een matig concert.
De dvd biedt zo'n veertig minuten extra beeld, achter de schermen, plus (extra) optredens van John Mellencamp, Nancy Griffith & Carolyn Hester, en Booker T. the M.G.'s.

Schaamte
Ongeveer halverwege het concert doopt Neil Young deze extravaganza om van The 30th anniversary concert celebration tot het veel pakkender Bobfest. Helaas is het feest voor mij dan al voorbij. Plaatsvervangende schaamte heeft zich meester van mij gemaakt, mij diep in mijn stoel gedrukt. De gordijnen doen sluiten. Hier wil ik geen deel van uit maken, hier wil ik niet mee geassocieerd worden. Mijn schaamte heeft niks met de muziek te maken, maar met het publiek. Met de horde Dylan-liefhebbers die deze 16 oktober 1992 naar Madison Square Garden zijn gekomen om zich daar als lemmingen over de klif in het ravijn der bekrompenheid te storten.
Ik doel op Sinead O'Connor die het door een joelend publiek onmogelijk wordt gemaakt om 'I believe in you' te zingen. Reden: O'Connor verscheurde een foto van de paus op de Amerikaanse buis.
Met dat joelen kwam er voor mij een voorlopig eind aan dat feestje. Ik wens nooit en te nimmer geassocieerd te worden met dat beschamende gedrag van een groep waartoe ik behoor: Dylan-liefhebbers.
Natuurlijk kwam het feestje ook wel weer van de grond, al blijft de nare smaak de rest van het concert in mijn mond liggen.

Niet de zanger, maar het lied
Een feestje. Bobfest: een viering van niet de man, maar de muziek. Op het concertprogramma van The 30th anniversary concert celebration heet het: 'Columbia Records celebrates the music of Bob Dylan' en in het boekje bij de dvd staat boven de tekst van David Wild 'In the end, it was about the songs.' Bobfest draaide om de componist Dylan, niet om de muzikant. En daar, zo realiseerde ik me vanochtend tijdens het kijken, zit voor mij nou net de reden waarom ik The 30th anniversary concert celebration niet hoog aansla. De reden waarom ik naar Dylans muziek luister, is de combinatie van de componist met de muzikant. Die combinatie ontbrak tijdens grote delen van Bobfest.
En toch, eenentwintig jaar na het voor het eerst zien van The 30th anniversary concert celebration valt me voor het eerst echt op hoeveel goede optredens dit concert heeft. Stevie Wonder ('Blowin' in the wind') is goed, Lou Reed die zich vergrijpt aan 'Foot of pride' is goed, Tracy Chapman ('The Times they are a-changin'') is goed, Willie Nelson ('What was it you wanted') blijkt minder sterk dan ik mij herinnerde, maar is nog steeds goed, Ron Wood ('Seven days') is goed, Neil Young ('Just like Tom Thumb's blues' en 'All along the watchtower') is goed, Eric Clapton ('Don't think twice, it's all right') is goed, The Band ('When I paint my masterpiece') is goed en George Harrison ('Absolutely sweet Marie') is goed.
Voeg daar de werkelijk uitstekende optredens bij en wat blijkt? Het overgrote deel van The 30th anniversary concert celebration is de moeite meer dan waard.
Laat ik het eens niet hebben over de werkelijk tenenkrommende bijdragen (John Mellencamp, June Carter & Johnny Cash - helaas -, Chrissie Hynde en gruwel aller gruwels: Roger McGuinn), laat ik het eens hebben over de uitstekende optredens. (En daarna moeten we het nog even over de man zelf, Bob Dylan hebben.)

Puntje van de stoel
Neem de jonge honden Eddie Vedder & Mike McCready van Pearl Jam. Zet ze op een podium en laat ze 'Masters of war' brengen. Twee muzikanten die tussen de letters van de inmiddels oude tekst weten te kruipen en er alles uithalen wat er ooit in heeft gezeten. Muziek maken draait niet om noten spelen, muziek maken draait om het leven zuigen uit een compositie. Het draait om het kauwen van de woorden. Het draait om het leggen van de tong op het hakblok van het moment en dat is wat Eddie Vedder & Mike McCready hier doen.
Of neem Woodstock-god Richie Havens die na 25 jaar oefenen en verfijnen nog steeds 'Just like a woman' weet te zingen alsof hij voor het eerst de woorden formuleert. Alsof hij de pijn, de liefde, de woede en het verdriet voelt voor hij het in de microfoon laat zinken.
Of wat te denken van de oude Ieren, van The Clancy Brothers & Robbie O'Connell with special guest Tommy Makem. Vijf mannen ogenschijnlijk zo achter de geraniums vandaan getrokken. Geen pretenties, alleen hart en ziel voor het lied.
Of Tom Petty & the Heartbreakers die 'License to kill' tegen de muur hebben gekwakt, de stukken opgepakt en opnieuw levensadem hebben ingeblazen.
Maar ondanks deze fantastische opnamen had ik deze dvd niet bekeken als niet de man zelf er ook op te zien zou zijn.

Bob Dylan
Dylans bijdrage op deze dvd begint met wat voor mij het hoogtepunt is van Bobfest: 'It's alright, ma (I'm only bleeding)'. Het is gespeeld met vaart, met kracht. Het is niet willekeurig gekozen, al kan ik er nog niet helemaal de vinger op leggen waarom deze songkeuze zo veelzeggend is. Ik heb alleen een vermoeden.
Zo goed als 'It's alright, ma (I'm only bleeding)' is het die hele avond in Madison Square Garden nog niet geweest en toch is dit na Dylan-maatstaven maar een matige prestatie. De man heeft betere optredens gegeven, ook in, vlak voor en vlak na 1992.
Vervolgens krijgen we 'My back pages' door Dylan, McGuinn, Petty, Young, Clapton & Harrison, en 'Knockin' on heaven's door' door 'Everyone', zoals het heet op de dvd-doos. Dit zijn de momenten waarop ik het liefst even wegkruip. Dit soort ouwe-jongens-krentenbrood-met-z'n-al-op-'t-podium-dat-staat-leuk-momenten draaien bijna altijd uit op een leuk plaatje, maar slechte muziek. De twee songs op The 30th anniverary concert celebration waarbij meer muzikanten op het podium staan dan goed is voor de muziek zijn geen uitzondering. Het zijn billenknijpers. Momenten om zo snel mogelijk te vergeten.
Het concert sluit af zoals het hoort: Bob Dylan alleen met een gitaar en zijn stem: 'Girl from the North country'. Misschien is deze afsluiter nog wel beter dan 'It's alright, ma (I'm only bleeding)'. Het is een waardig slot van een gedenkwaardige avond in oktober 1992 waarop gepoogd werd om Dylans oeuvre in het zonnetje te zetten door zo'n beetje iedere grote naam uit de muziekwereld op één podium te zetten. Aan het eind, met 'Girl from the North country', blijkt dat daar eigenlijk niet meer voor nodig was geweest dan één man met zijn gitaar en stem.
Maar dat is wijsheid achteraf.