Dirge

Avond, in het dorp waar ik doorheen rijd op weg naar huis zitten de mensen voor de buis. En dat terwijl het buiten best aangenaam is, zeker voor september. Het autoraam is open. In de cd-speler Planet waves (1974).
Planet waves is één van de drie albums die altijd wel meedoet in de strijd om de eretitel ‘meest onderschatte Dylanalbum’. De andere twee zijn New morning (1970) en Street legal (1978). De meeste dagen, dit soort lijsten veranderen bijna dagelijks, staat Planet waves in mijn top vijf, New morning in mijn top tien en Street legal ergens onderaan in mijn lijst met ‘beste Dylanalbums’. Daar zal ik wel geen vrienden mee maken, maar daar zit ik niet mee.
Ik heb een zwak voor Planet waves. Een zwak voor het album als geheel en een drietal nummers in het bijzonder: Forever young, Wedding song en Dirge.
Als ik Dylan wil horen zingen, echt zingen – dan bedoel ik niet ‘technisch capabel’, maar met emotie, met vuur – dan draai ik Dirge.
Op weg naar huis, rijdend door dit dorp, waar de mensen voor de buis zitten, wachtend op het tijdstip dat ze naar bed mogen, na twee kopjes koffie en een glaasje prik, op een avond in september, met het raam open, verlang ik naar Dirge. Keer op keer na het wegsterven van de laatste tonen gaat mijn vinger naar de knop waarmee ik de cd-speler kan regisseren, kan sturen naar het begin:

I hate myself for lovin’ you and the weakness that is showed
You were just a painted face on a trip down Suicide Road.

Een piano – niet meer dan een paar ploink-ploink akkoorden – een gitaar die haast kriskras wandelt door de pianoakkoorden en die stem. Die stem die woorden van zelfhaat zingt, maar in intonatie veel meer spreekt over pijn, over verlies, over verdriet. De woorden zijn hard

You were just a painted face on a trip down Suicide Road

maar de woorden zijn alleen maar hard om de pijn te verzachten. Als ik mezelf ervan weet te overtuigen dat je een trut bent, dan is het niet erg dat je weg bent. Dan is het goed. Dan doet het geen pijn meer.
Maar het lukt niet en daarom haat ik mezelf. Ik haat mezelf omdat ik nog van je hou.
Dat lees je niet in de woorden, dat hoor je in de stem.
Stop maar met lezen, draai Dirge. Hard.

Gehoord?
Okee, ik ga verder. Het verhaal, de pijn gaat verder. De Dirge, de klaagzang gaat verder.

I hate that foolish game we played…

Luister na hoe Dylan het zingt, het is tegenovergesteld. Hij haat het spel net zo min als hij haar haat.
Zoals alles omgedraaid is

Heard your songs of freedom and man forever stripped,
Acting out his folly while his back is being whipped.
Like a slave in orbit, he’s beaten ‘til he’s tame,
All for a moment’s glory and it’s a dirty, rotten shame.

Jij schreeuwt om vrijheid, maar hij is degene die gebonden is.
De zanger Dylan, de emotie neemt het over van de techniek, luister naar die laatste paar woorden van dit derde vers: … and it’s a dirty, rotten shame. Je voelt de dirty, rotten shame in die stem.
Dit is zingen.
Dan komt de zelfkennis

There are those who worship loneliness, I’m not one of them

Het gooien met modder

Can’t recall a usefull thing you ever did for me
‘Cept pat me on the back one time when I was on my knees.

De acceptatie

No use to apologize,

met sneer

… what diff’rence would it make?

Om te eindigen zoals het begon, bijna dan

I hate myself for lovin’ you, but I should get over that.

Vinger naar de knop en opnieuw beginnen. Het dorp inmiddels uitgereden. Tussen de weilanden en een minuut of vijf dichter bij huis. Sigaret erbij. Vandaag draai ik niks anders meer.