"Love And Theft"

Over een week of vier is het achttien jaar geleden dat het album "Love And Theft" verscheen. Na achttien jaar intensief luisteren klinkt het album nog steeds fris, alsof ik het gisteren, misschien vorige week voor het eerst hoorde. Het is tijd voor een klein, persoonlijk eerbetoon aan een van Bob Dylans beste albums: "Love And Theft".

Op deze zomerdag die - als de voorspellingen kloppen - in het water gaat vallen sta ik voor zeven uur naast mijn bed. Niet omdat dat moet, maar omdat ik niet geschikt ben om te blijven liggen. En dus draait "Love And Theft" - niet te hard, de overige bewoners van huize Willems slapen nog wel - terwijl ik de hoogbejaarde buurman in zijn geruite colbertjasje door het raam voorbij zie schuifelen, zijn golden retriever sukkelt in hetzelfde magere tempo mee, en de overbuurman uit zijn auto zie stappen, net thuis van de nachtdienst. De hoogbejaarde buurman wil een praatje maken, de overbuurman niet. Die wil naar bed, slapen.
Ik neem nog een bakkie, smeer voor mezelf een boterham kaas en luister naar "Love And Theft".

In de aanloop naar het het verschijnen van "Love And Theft", september 2001, was de plaat album van de week op Radio 2 en dus hoorde ik songs als "Moonlight" en "Floater (Too Much To Ask)" tijdens autoritten van of naar mijn werk. Ik moet een groot deel van de songs op "Love And Theft" gehoord hebben voor ik het album in handen kreeg en de plaat van voor tot achter tot mij kon nemen. Het album als geheel bleek beter dan de losse delen, de losse songs die ik versnipperd via de autoradio tot mij had kunnen nemen.
Wat zei Bob Dylan ook al weer over "Love And Theft"? Het is een Greatest Hits-album zonder de hits. Zoiets, ik parafraseer. Na bijna achttien jaar luisteren kan ik hem alleen maar gelijk geven.

Achttien jaar.
Na het horen van "Tweedle Dee & Tweedle Dum" raakte ik gefascineerd door die maffe tweeling en vooral de bron waar Bob Dylan ze vond: in hoofdstuk 4 van het boek Through The Looking Glass And What Alice Found There van Lewis Carroll, het vervolg op het bekendere Alice's Adventures In Wonderland. Ik kocht een pocket met beide Alice-boeken, las en raakte gefascineerd.
Achttien jaar later staat er een twee meter hoge boekenkast in de kamer met tientallen edities van de Alice-boeken. Met dank aan Dylans "Love And Theft".

"Love And Theft" is het eerste post-Lanois-album dat door Bob Dylan zelf geproduceerd werd. De muziek is recht in je gezicht, Dylans stem zit voorin de mix. Er is een goede scheiding van instrumenten waardoor de plaat open, toegankelijk klinkt. "Love And Theft" behoort tot de best klinkende platen uit Dylans oeuvre.

"Mississippi" - het tweede nummer op "Love And Theft" - is een overblijvertje van de schrijfsessie die de songs voor Time Out Of Mind opleverde. Een luisteraar kan in "Mississippi" wonen en nooit zichzelf tegenkomen, zo goed is die song. Te goed voor Time Out Of Mind en daarom terecht op "Love And Theft" terecht gekomen.

Well my ship’s been split to splinters and it’s sinkin' fast
I’m drownin’ in the poison, got no future, got no past
But my heart is not weary, it’s light and it’s free
I’ve got nothin’ but affection for all those who’ve sailed with me

Op 10 september 2001 kocht ik de speciale editie van "Love And Theft", de versie in dat kartonnen hoesje met bonus-cd. In de achttien jaar sinds het verschijnen van "Love And Theft" is het album al vaak opnieuw uitgebracht. In 2003 verscheen het album al opnieuw, op SACD. Verder werd het album eerst door Music On Vinyl en onlangs ook door Sony zelf - in de serie We Are Vinyl - opnieuw op elpee uitgebracht.
Van alle versies die ik van "Love And Theft" gehoord heb, is de recente We Are Vinyl-uitgave verreweg de best klinkende versie. Koop die plaat, het is de moeite waard.

"Love And Theft" lijkt meer met de elpee dan de cd in gedachten gemaakt te zijn.
Het album bevat twaalf songs, op de dubbelelpee die "Love And Theft" is betekent dat drie songs per kant.

kant 1:
"Tweedle Dee & Tweedle Dum"
"Mississippi"
"Summer Days"

kant 2:
"Bye And Bye"
"Lonesome Day Blues"
"Floater ( Too Much To Ask)"

kant 3:
"High Water (For Charley Patton)"
"Moonlight"
"Honest With Me"

kant 4:
"Po' Boy"
"Cry A While"
"Sugar Baby"

Wanneer je kijkt naar kant 2 en 3 zie je een duidelijke opzet per plaatkant: een rocker, een crooner en een mid-tempo nummer.
Iedere elpeekant heeft een rocker: "Summer Days", "Lonesome Day Blues", "Honest With Me" en "Cry A While". Zowel kant 2 en 3 hebben ook een crooner en een mid-tempo nummer. Bij kant 1 en 4 is een song uit de genoemde categorie opgeofferd voor een opener of een afsluiter. Op kant 1 is de crooner verdwenen ten gunste van opener "Tweedle Dee & Tweedle Dum", op kant 4 is het mid-tempo nummer verdwenen ten gunste van de afsluiter "Sugar Baby".
Dat geeft "Love And Theft" de volgende structuur:
kant 1: opener - mid-tempo - rocker kant 2: crooner - rocker - mid-tempo
kant 3: mid-tempo - crooner - rocker kant 4: crooner - rocker - afsluiter
De enige plek op "Love And Theft" waarbij de luisteraar twee soortgelijke songs achter elkaar voorgeschoteld krijgt, is in de overgang van kant 2 naar kant 3, van "Floater" naar "High Water", in de overgang van plaat 1 naar plaat 2. Dat is geen toeval.
Er zijn 'spiegels': zowel kant 1 als 3 eindigen met een rocker. Zowel kant 2 als 4 openen met een crooner en vervolgens een rocker.
Het is deze structuur die laat zien dat "Love And Theft" gemaakt is met de elpee, niet de cd, in het achterhoofd.

De ringtoon van mijn telefoon bestaat uit de eerste paar seconden van "Summer Days". Dat heeft ook een nadeel: iedere keer als ik "Love And Theft" draai denk ik na een minuut of tien gebeld te worden.

Met de titel "Love And Theft" laat Bob Dylan zien dat hij geen enkele behoefte heeft zijn manier van schrijven op dit album te verbergen: flarden van teksten van anderen gebruiken om tot eigen, nieuwe teksten te komen. Onlangs schreef een mede-Dylanliefhebber mij dat eigenlijk in al die diefstal-gevallen Dylans nieuwe tekst beter is dan de brontekst. Hij heeft gelijk.
Vlak na het verschijnen van "Love And Theft" ontstond de jacht naar bronteksten.
Nick Cave, Robert Johnson, de folksong "The Coo-Coo Bird", het zijn - naast de eerder genoemde Lewis Carroll - de eerste drie die me te binnen schieten.

Wat voor mij in september 2001 bij het horen van "Love And Theft" echt een schok was, waren de drie crooners: "Bye And Bye", "Moonlight" en "Po' Boy". Bob Dylan had dit niet eerder gedaan. Ik moet bekennen dat ik aanvankelijk erg moest wennen aan deze nummers, al duurde het niet lang voor ook deze songs onder mijn huid kropen.
Achttien jaar later doemt de vraag op of deze songs een voorbode waren voor de drie Sinatra-albums: "Shadows In The Night", "Fallen Angels" en "Triplicate". Het zou kunnen.
Ik hoor de drie genoemde songs van "Love And Theft" honderd keer liever dan welke song ook op "Shadows In The Night", "Fallen Angels" of "Triplicate".
In 1966 bracht Sinatra het album Moonlight Sinatra uit. Is de overeenkomst met Dylans "Moonlight" toeval? Waarschijnlijk wel.

One of the boss’ hangers-on
Comes to call at times you least expect
Try to bully ya—strong-arm you—inspire you with fear
It has the opposite effect

Bij het draaien van "Floater (Too Much To Ask)" moet je gewoon even stil zijn en Dylan zijn verhaal laten vertellen.
Hetzelfde geldt voor "High Water (For Charley Patton)".

I got a cravin’ love for blazing speed
Got a hopped-up Mustang Ford
Jump into the wagon, love, throw your panties on the board

Als ik denk aan "Love And Theft" denk ik misschien vooral wel aan bovenstaande drie regels uit "High Water". Aan dat gevoel van vrijheid, van not giving a fuck, van doen wat op dat moment goed voelt.
"Love And Theft" is misschien wel bovenal het product van een man die voor het eerst in lange tijd niet meer denkt aan verwachtingspatronen van luisteraars, aan bij-de-tijd-zijn, aan producers of platenmaatschappijen, aan critici, aan het eigen verleden. "Love And Theft" lijkt vooral het product te zijn van een man die weet waarom hij muziek maakt.

"Love And Theft" bleek in 2001 een frisse blik op de wereld te bevatten, een frisse blik doorspekt met sentiment, met nostalgie, met al het goede dat ook in de geschiedenis te vinden is. "Love And Theft" is dan misschien wel een album uit de eenentwintigste eeuw, maar dat maakt het album nog niet tot plaat van de eenentwintigste eeuw. "Love And Theft" kon alleen gemaakt worden door een man die de muziek, de cultuur van de twintigste eeuw, van de jaren dertig, de jaren vijftig en zestig heeft opgezogen, heeft beleefd terwijl hij met zijn voeten stevig in de eenentwintigste eeuw stond.
Een man die niet denkt in hokjes, maar uit ieder hokje het ingrediënt haalt dat zijn muziek zal aanvullen, versterken.
"Love And Theft" is een werkstuk vol liefde en diefstal, een album dat in achttien jaar luisteren alleen maar jonger is geworden.

Het loopt inmiddels tegen tienen. De overbuurman ligt al enkele uren op één oor. Na het wegsterven van de laatste klanken van "Sugar Baby" ga ik gewoon weer naar "Tweedle Dee & Tweedle Dum". "Love And Theft" draait inmiddels voor de derde of vierde keer deze ochtend. Er zijn legio goede albums waarbij dat niet zou werken. Bij "Love And Theft" kan dat wel, stoort het steeds weer opnieuw horen niet, is de marathon-aanpak zelfs wel aangenaam.
"Love And Theft" is bijna achttien, bijna meerderjarig, maar volwassen zal het album nooit worden. "Love And Theft" is een springerige puber met de levenservaring van een opa. Dat is wat het album zo aangenaam maakt: de bravoure, de energie, de levensdrang van een tiener gecombineerd met de culturele bagage van twee, drie volle levens.
"Love And Theft" is een opa die zijn middelvinger opsteekt.