Ik geloof er niks van (de grote twijfel)

Sinds gisteren staat het stuk "Bob Dylan: Gelooft u het?" van Wim Boluijt op de website van muziektijdschrift Heaven. Het gaat over Trouble No More - The Bootleg Series vol. 13 / 1979 - 1981 en het (mogelijke) verschil in ontvangst van de muziek uit Bob Dylans zogenaamde religieuze periode toen en nu. Het is zeker geen onaardig stuk.
Oké, er zitten wat oneffenheden in. Zo kreeg Bob Dylan niet in 1965, maar in 1966 tijdens een concert "Judas!" naar zijn hoofd geslingerd, werd Dylan & The Dead in 1989 uitgebracht, niet in 1988 en werd in Nederland "Slow Train" nooit op single uitgebracht. Dan is er nog het essay over Dylans bekering, Boluijt herinnert het zich, maar kan niet meer op de titel van het boek komen. Ik heb het even voor hem opgezocht. Het gaat om het essay "De bekering van Bob Dylan" van Bert Jansen. Het is te vinden in het door Constant Meijers en Boudewijn Büch samengestelde boek Song In The Key Of Life; Popkritiek 1970 - 1980. Eerder (september 1979) werd het essay van Jansen onder de uitstekende titel "De meester heeft zijn Meester gevonden" in HP gepubliceerd.
Het zijn kleine dingen waar ik het nu helemaal niet over wil hebben.

Waar ik het wel over wil hebben is dit: volgens Wim Boluijt beslaat Bob Dylans zogenaamde religieuze periode de albums Slow Train Coming (1979), Saved (1980) en Shot Of Love (1981). Boluijt is daar niet uniek in. Het is inmiddels bijna een mantra binnen de muziekjournalistiek: Bob Dylans religieuze periode beslaat drie albums: Slow Train ComingSaved en Shot Of Love. In mijn oren klopt dit niet. Alleen Slow Train Coming en Saved zijn, in mijn oren, uitgesproken religieuze albums. Shot Of Love is het album van de twijfel.
De grote twijfel.
In "Every Grain Of Sand", het laatste nummer van Shot Of Love, is de twijfel te horen: "Sometimes I turn, there’s someone there, other times it’s only me". De twijfel is niet alleen in deze regel te horen, maar in het hele nummer. "Every Grain Of Sand" is een song over het heen en weer geslingerd worden tussen dat wat vast lijkt te staan (God, religie) en de twijfel daarover.
Of wat te denken van "Property Of Jesus", afgaande op de titel moet dit wel een religieus nummer zijn. De titel bevat tenslotte de naam "Jesus", toch?
Nee dus.
"Property Of Jesus" is geen uitgesproken religieus nummer, "Property Of Jesus" gaat over de sukkels en nitwits die denken de volger van Jezus belachelijk te moeten maken.
Is het een sneer naar alle Dylan-liefhebbers die Slow Train Coming en Saved maar niks vonden vanwege de boodschap? Zeker, maar dat maakt "Property Of Jesus" nog niet tot een religieuze song. "Poperty Of Jesus" is een song over ik tegen de rest. Dat het meningsverschil tussen ik en de rest religie als basis heeft, maakt "Property Of Jesus" niet tot een religieuze song.
En tussen de regels, in Dylans stem op "Property Of Jesus" is de twijfel te horen.
Zo goed komt de Jezus-volger in "Property Of Jesus" er niet van af.
De song is niet zo zwart-wit als vaak in eerste instantie wordt gedacht. Dat geldt voor meer songs op Shot Of Love. Neem nou de titelsong. Draait de tekst van "Shot Of Love" om de liefde van God? Alleen wanneer je als luisteraar die betekenis er in legt is dat zo. Nergens is de song een uitgesproken lofzang op de liefde van God.
En dan zijn er natuurlijk nog de overduidelijk niet religieuze songs op Shot Of Love, zoals "Lenny Bruce" en "Heart Of Mine".

Ook de twijfelaar vindt soms zekerheid. In "In The Summertime" lijkt Bob Dylan niet langer te twijfelen, het geloof zal bij hem blijven, hij hoeft anderen niet meer te overtuigen. Het is goed zoals het is: ieder zijn eigen (on-)geloof:

And I’m still carrying the gift you gave
It’s a part of me now, it’s been cherished and saved
It’ll be with me unto the grave
And then unto eternity

Shot Of Love wordt vaak gezien als de afsluiting van een periode, als de laatste 'stuiptrekking' van een religieus zanger. Ook de samenstellers van Trouble No More, het dertiende deel van The Bootleg Series, lijken zo naar Shot Of Love te kijken, getuigen de tracks van dit album op Trouble No More. Aan de ene kant snap ik die keuze, aan de andere kant vind ik het een gemiste kans.
Shot Of Love is in mijn oren niet een afsluiting, maar een begin van iets nieuws. Het begin van de grote twijfel. De eerste uiting van een nieuwe zoektocht. De eerste stappen in een nieuwe wereld na het verlaten van een wereld waarin alles zeker was en vast stond.
Ik ben blij dat we met Trouble No More een aantal outtakes van Shot Of Love krijgen. Aan de andere kant had ik veel liever gezien dat Trouble No More volledig zou draaien om Slow Train Coming en Saved zodat een toekomstig deel van The Bootleg Series gevuld zou kunnen worden met outtakes van Bob Dylans beste album van de jaren tachtig: Shot Of Love.

Geen opmerkingen: