Bob Dylan (featuring Johnny Cash) - Travelin’ Thru – The Bootleg Series vol. 15 – 1967 - 1969

Met het verschijnen van Travelin’ Thru, het vijftiende deel van Bob Dylans onvolprezen The Bootleg Series, wordt het (muzikale) gat tussen The Complete Basement Tapes en Another Self Portrait – respectievelijk verschenen als deel elf en tien van The Bootleg Series – gedicht. Travelin’ Thru richt zich op de periode 1967 tot en met 1969, met enkele tracks uit 1970.

Het zijn de jaren waarin de invloed van country steeds duidelijker hoorbaar wordt in de muziek van Bob Dylan. Het is de periode waarin de vriendschap tussen Bob Dylan en Johnny Cash uitmondt in twee sessies waarin de mannen een groot aantal duetten opnemen. Johnny Cash speelt een belangrijke rol op Travelin’ Thru, het is niet voor niks dat hij bij naam genoemd wordt op de hoes. Die rol reikt verder dan zijn aandeel in de zogenaamde Dylan-Cash-sessies, de sessies die een centrale plaats innemen op Travelin’ Thru. Tijdens deze sessies in februari 1969 was Bob Johnston de producer. Hij heeft tijdens een interview wel eens laten vallen dat hij van deze zogenaamde Dylan-Cash-sessies een album wilde uitbrengen. Met Travelin’ Thru is dat album er, al mag Johnston dat helaas niet meer meemaken, hij overleed in 2015.

Door de centrale plaats die deze Dylan-Cash-sessies innemen ontstaat mogelijk een misverstand: Travelin’ Thru kan gezien worden als niet meer dan de uitgave van de Dylan-Cash-sessies, aangevuld met wat outtakes van John Wesley Harding, Nashville Skyline en Self Portrait, en enkele opnamen van televisie optredens – zoals Jan Vollaard op de site van NRC Handelsblad schrijft. Hiermee wordt het vijftiende deel van The Bootleg Series echter flink te kort gedaan. Travelin’ Thru is veel meer dan dat.

Ik hoor in het vijftiende deel van The Bootleg Series vier duidelijk van elkaar te onderscheiden delen. Deze structuur komt het best tot z’n recht wanneer Travelin’ Thru op elpee wordt beluisterd aangezien de verschillende delen een of meerdere afgeronde elpeekanten beslaan.

De vier delen waaruit Travelin' Thru in mijn oren bestaat:

Deel 1: kant A: John Wesley Harding-outtakes

Deel 2: kant B: Nashville Skyline-outtakes

Deel 3: kant C, D en E: Dylan-Cash-sessies

Deel 4: kant F: Dylans countrymuziek na de Dylan-Cash-sessie

Deze structuur geeft de mogelijkheid om Travelin’ Thru niet alleen te beluisteren als een boxset met 48 tracks uit de periode 1967 – 1970, maar ook als een collectie met drie albums + een verzamelalbum, of bootleg zo je wilt. Om misverstanden te voorkomen: die drie albums zijn uiteraard de delen 1 tot en met 3 in bovenstaande indeling, terwijl deel 4, kant F van de elpee Travelin’ Thru, veel weg heeft van een bootleg zoals die sinds eind jaren zestig op de markt worden gebracht: opnamen uit verschillende bronnen, ditmaal thematisch bij elkaar gezocht.

Deel 1: John Wesley Harding

Drie sessies in het najaar van 1967 had Bob Dylan nodig om de twaalf songs voor John Wesley Harding op te nemen. John Wesley Harding veroverde de wereld van de muziekliefhebbers met haar betoverende verstilling in een tijd waarin psychedelica welig tierde in de muziekwereld. Samen met The Bands Music From Big Pink kan dit album gezien worden als het vertrekpunt voor de op traditionele Amerikaanse muziek gestoelde stroming die later de naam Americana kreeg. John Wesley Harding wordt vaak aangeduid als de brug tussen de mid-sixties klassieker Blonde On Blonde (1966) en de countryplaat Nashville Skyline (1969), maar daarmee wordt John Wesley Harding te kort gedaan. Het album is een parel in Bob Dylans omvangrijke oeuvre dat met name de laatste decennia steeds vaker de erkenning krijgt die het verdient: een meesterwerk.

John Wesley Harding is het enige Dylan-album uit de jaren zestig waarvan geen outtakes op bootlegs of een officiële uitgaven zijn uitgebracht. Met het verschijnen van Travelin’ Thru komt daar verandering in. Zeven outtakes van John Wesley Harding – allen opgenomen tijdens de eerste twee van drie sessies – zijn te vinden op de eerste elpeekant van Travelin’ Thru. Tijdens deze twee sessies werd Bob Dylan bijgestaan door Charlie McCoy op basgitaar en Kenneth Buttrey op drums.

Tijdens het beluisteren van deze outtakes is het eerste wat opvalt hoe relaxed Dylan zingt. Dat levert een aantal mooi momenten op, vooral op de momenten waarop hij tegen de melodie lijkt in te zingen, zoals in opener “Drifter’s Escape”, “John Wesley Harding” en vooral in “I Pity The Poor Immigrant”. Met name die laatste opname bewijst dat Bob Dylan een groot zanger is.

Deze eerste plaatkant valt de luisteraar sowieso van het ene in het andere muzikale hoogtepunt. De iets rustiger dan de bekende versie van “I Dreamed I Saw St. Augustine” – de tweede track van Travelin’ Thru – is het eerste hoogtepunt van dit album, een tweede hoogtepunt komt een paar tracks later met “As I Went Out One Morning” in wals-tempo.

De outtake-versie van “All Along The Watchtower” blijft vrij dicht bij de album-versie zoals die op John Wesley Harding te vinden is. Het grootste verschil zit in het ontbreken van de mondharmonica aan het begin van het nummer.

Het John Wesley Harding-deel sluit af met “I Am A Lonesome Hobo” dat in een dusdanig ander ritme dan de bekende versie wordt gespeeld dat je haast van een ander nummer zou kunnen spreken.

Deel 2: Nashville Skyline

Tijdens acht sessies in februari 1969 nam Bob Dylan de tien songs voor Nashville Skyline op. Nashville Skyline is Bob Dylans eerste, en enige echte countryplaat. Het album is met name in Amerika een groot commercieel succes.

Met nog geen half uur speeltijd is Nashville Skyline het kortste album in Bob Dylans oeuvre. Ook is het zijn eerste album met een instrumentale track – “Nashville Skyline Rag” - een duet en een song op herhaling – opener “Girl From The North Country” dat eerder op The Freewheelin’ Bob Dylan (1963) verscheen zingt hij op Nashville Skyline samen met Johnny Cash.

Samen met Sweetheart Of The Rodeo (1968) van The Byrds weet Bob Dylan met Nashville Skyline een brug te slaan tussen twee muziekwerelden die tot dan toe strikt gescheiden blijven: country en pop.

Acht outtakes van de sessies voor Nashville Skyline zijn te vinden op de tweede elpeekant van Travelin’ Thru. Van deze acht songs werd “I Threw It All Away” eerder uitgebracht op Another Self Portrait en was “Lay Lady Lay” eerder als download te krijgen bij de aanschaf in de voorverkoop van Together Through Life (2009) in iTunes.

In 2008 werd via ebay een tape met outtakes van Nashville Skyline verkocht. Om de verkoop te stimuleren, gaf de verkoper korte fragmenten van de songs op die tape vrij. Al snel doken die paar flitsen muziek overal op het internet op. Eén van die fragmenten bleek van een song te zijn die niet op Nashville Skyline te vinden is. Al snel kreeg deze song, met dank aan de gezongen tekst, de titel “Goin’ To Chicago”. Deze song staat op Travelin’ Thru en blijkt geen “Goin’ To Chicago” te heten, maar “Western Road”.

“Westen Road” is een heerlijke blues. Een blues die gek genoeg uitstekend gepast zou hebben op de countryplaat Nashville Skyline. Dat Bob Dylan niet alleen aan country dacht tijdens het opnemen van Nashville Skyline, laat niet alleen “Western Road”, maar ook de eerste take van “To Be Alone With You” horen. Deze versie springt je tegemoet. Let vooral op de piano (Bob Dylan?) en het orgel van Bob Wilson. Deze outtake van “To Be Alone With You” zou naar mijn smaak minder goed passen op Nashville Skyline, maar als song an sich is het een blijvertje.

De alternatieve takes van “One More Night”, “Peggy Day” en “Country Pie” blijven vrij dicht bij de versies van dezelfde nummers zoals ze op Nashville Skyline te vinden zijn. Omdat deze opnamen nieuw zijn en omdat er kleine nuance verschillen zijn met de opnamen zoals die staan op Nashville Skyline, zijn het juist deze opnamen die er voor zorgen dat ik als luisteraar de songs die ik al honderden malen gehoord heb en van haver tot gort ken, opnieuw ga horen.

Tot slot is er nog het eerder via YouTube vrijgegeven “Tell Me That It Isn’t True”. Veel meer dan op de Nashville Skyline-versie van dit nummer vindt Dylan zijn eigen zangmelodie: een zanglijn die het ene moment meegaat met de muziek en het andere moment daar juist haaks op gaat staan. Deze “Tell Me That It Isn’t True” is in mijn oren spannender dan de bekende versie van Nashville Skyline. Daarmee wil ik niet zeggen dat deze take van “Tell Me That It Isn’t True” op Nashville Skyline had moeten staan, allerminst zelfs, maar dat als op zichzelf staande song deze take van “Tell Me That Isn’t True” in mijn oren aangenamer klinkt dan de take op Nashville Skyline.

Deel 3: de Dylan-Cash-sessies

Strikt genomen zijn de Dylan-Cash-sessies natuurlijk ook outtakes van de sessies voor Nashville Skyline. Toch is er een groot verschil tussen de Nashville Skyline-sessies, waarvan opnamen hierboven zijn besproken, en de Dylan-Cash-sessies: de Nashville Skyline-sessies zijn serieuze pogingen om muziek voor een album op de te nemen terwijl de Dylan-Cash-sessies bestaan uit opnamen van twee vakbroeders die samen ergens beginnen, onderweg vooral veel lol hebben en wel zien waar ze uitkomen. Van deze sessies kwam “Girl From The North Country” terecht op Nashville Skyline en “One Too Many Mornings” in de Cash-documentaire The Man – His World – His Music (1969)

In 1994 bracht het label Spank vijftien songs van deze sessies uit op de bootleg The Dylan / Cash Sessions. Deze cd was voor mij de eerste kennismaking met de befaamde Dylan-Cash-sessies. Website Bobs Boots schaart deze uitgave onder de “must have”-bootlegs, mede dankzij de uitstekende geluidskwaliteit van deze bootleg.

Met het verschijnen van Travelin’ Thru komt deze bootleg in een heel ander licht te staan: niet alleen bevat Travelin’ Thru veel meer opnamen van de Dylan-Cash-sessies dan de Spank-bootleg, maar ook is de geluidskwaliteit van die opnamen op Travelin’ Thru vele malen beter dan op de bootleg.

De Dylan-Cash-sessies op dit vijftiende deel van The Bootleg Series geven de luisteraar het gevoel als een vlieg Columbia Studio A in Nashville te zijn binnengevlogen om daar ongezien te kunnen meegenieten van twee mannen die de wederzijdse bewondering voor elkaars muziek tonen door samen te musiceren. Niet voor ‘t echie, maar voor de lol.

De Dylan-Cash-sessies zoals die nu op Travelin’ Thru te beluisteren zijn, bevatten veel aangename verrassingen, te beginnen met “Wanted Man”. Dit door Bob Dylan geschreven nummer werd eerder door Johnny Cash opgenomen, maar een opname van de auteur was tot op heden niet bekend. Met het verschijnen van Travelin’ Thru kunnen we nu Bob Dylan samen met Johnny Cash “Wanted Man” horen zingen.

Op Travelin’ Thru is te horen dat June Carter Cash Johnny Cash aanspoort om Dylan de melodie van “Wanted Man” te laten (voor-)zingen aangezien Cash die is vergeten. June Carter Cash heeft niet alleen de mannen aangespoord tot het zingen van “Wanted Man”, maar ook tot “Girl From The North Country”, zo blijkt uit Travelin’ Thru. Het is maar de vraag of zonder June Carter Cash de mannen “Girl From The North Country” hadden opgenomen. Zonder June Carter Cash had het begin van Nashville Skyline mogelijk heel anders geklonken.

Travelin’ Thru bevat twee versies van “Girl From The North Country” van de Dylan-Cash-sessies, eerst een rehearsal waarbij Bob Dylan een stukje speelt zodat Johnny Cash bekend kan worden met de song en een eerste poging om het nummer samen te spelen.

De Dylan-Cash-sessies bevatten sowieso veel momenten waarop Johnny Cash een stukje voorspeelt voor Bob Dylan en vice versa. Het is met name deze losse, ongedwongen toon die de Dylan-Cash-sessies tot een waar luistergenot maken.

De opnamen laten zich het best beluisteren als een geheel, als een mogelijkheid om vijftig jaar na dato bij deze sessies aanwezig te zijn. En natuurlijk is het aanlokkelijk om er hoogtepunten en opmerkelijke opnamen uit te pikken, zoals de take waarin de heren Dylans “Don’t Think Twice, It’s All Right” en Cash’ “Understand Your Man” door elkaar zingen. Het schitterende “Big River” of het moment – vlak voor “Guess Things Happen That Way” – dat Johnny Cash Bob Dylan voorstelt aan de (niet aanwezige?) auteur van die song: Jack Clement.

De Dylan-Cash-sessies zijn misschien niet overal een muzikaal hoogstandje, maar wel verdomd lekker om naar te luisteren. Deze sessies stemmen de luisteraar vrolijk en dienen regelmatig van voor naar achter beluisterd te worden.

Deel 4: Dylans countrymuziek na de Dylan-Cash-sessie

De laatste elpeekant van Travelin’ Thru bevat opnamen uit drie verschillende bronnen, te beginnen met  drie songs opgenomen tijdens The Johnny Cash Show. Een paar maanden na de Dylan-Cash-sessies en niet lang na het verschijnen van Nashville Skyline, was Bob Dylan te gast in de eerste aflevering van de tv-show van Johnny Cash. Tijdens deze show speelde hij “I Threw It All Away”, “Living The Blues” en – samen met Cash – “Girl From The North Country”.

De eerste en laatste van deze drie songs verschenen in 2010 op de dvd The Best of the Johnny Cash TV Show: 1969-1971. Helaas is de geluidskwaliteit van deze drie opnamen iets minder dan de rest van de opnamen op Travelin’ Thru, maar het historisch belang van deze opnamen – het beslechten van de barrière tussen country en pop – is dusdanig dat deze opnamen wel op Travelin’ Thru terecht moesten komen.

Na de drie songs uit The Johnny Cash Show volgen twee outtakes van de opnamen voor Self Portrait: “Ring Of Fire” en “Folsom Prison Blues”, twee songs bekend gemaakt door Johnny Cash. De opnamen zijn twee dagen na de opnamen voor The Johnny Cash Show gemaakt. Deze opnamen maken duidelijk dat Johnny Cash nog steeds in Dylans gedachten was tijdens de opnamen voor Self Portrait. “Ring Of Fire” is sterk, maar van deze twee Self Portrait-outtakes steelt “Folsom Prison Blues” naar mijn smaak de show. Beide songs hadden uitstekend op Self Portrait gepast.

Travelin’ Thru sluit af met vier songs die Bob Dylan in mei 1970 opnam met Earl, Randy en Gary Scruggs. Het heerlijke “East Virginia Blues” was eerder te horen in de documentaire Earl Scruggs: His Family and Friends (1971) en “Nashville Skyline Rag” is te vinden op het album Earl Scruggs Performing with His Family and Friends (1971).

Nieuw zijn de bluegrass-versies van “To Be Alone With You” en “Honey, Just Allow Me One More Chance” die Bob Dylan tijdens deze sessie ook opnam met Earl Scruggs en zijn zonen. Wat deze werkelijk schitterende opnamen (“To Be Alone With You”!!) laten horen is dat tegen mei 1970 de Nashville-country al weer voor een groot deel uit Bob Dylans muziek is verdwenen.

Conclusie

Travelin’ Thru is een nieuw hoogtepunt in de nimmer aflatende stroom afleveringen van The Bootleg Series. Er is veel tijd en energie gestoken in het samenstellen van de tracklist voor dit album en dat werpt zijn vruchten af. Travelin’ Thru is, zoals eerder gezegd, veel meer dan een verzameling songs rond de Dylan-Cash-sessies. Travelin’ Thru is een tijdsdocument, een weerslag van een cruciale periode in Bob Dylans carrière. Een periode waarin Bob Dylan succesvol die elementen uit country die hem aanspraken wist te integreren in zijn muziek.

Met Travelin’ Thru krijgt de luisteraar de kans om alsnog mee te luisteren tijdens de opnamesessies voor John Wesely Harding, Nashville Skyline en Self Portrait. Met Travelin’ Thru wordt de muzikale vriendschap met en schatplichtigheid aan Johnny Cash in de schijnwerpers gezet, en wij mogen meeluisteren, goddank.

Bob Dylan (featuring Johnny Cash) - Travelin’ Thru – The Bootleg Series vol. 15 – 1967 – 1969 is vanaf vrijdag 1 november te koop op 3 cd, 3 elpee en als download.