Never Say Goodbye (1973) - door Jochen

Never Say Goodbye (1973)

Verstopt ergens achteraan op kant twee van Planet Waves schittert een vergeten parel uit Dylan’s catalogus. 'Never Say Goodbye' wordt al sinds verschijnen voornamelijk genegeerd, hier en daar zonder verdere emotie genoemd, terloops als filler afgedaan en een doodenkele keer gewaardeerd. Ook Dylan kijkt niet naar het lied om – in 1973 speelt hij het drie keer, daarna nooit meer. Dat zegt op zich verder weinig, natuurlijk. Dat Dylan een remarkably poor judge van zijn eigen werk is, weten we wel. Maar het zwijgen van de duizenden devote bobheads is opmerkelijk.
Het lied is een van de eerste songs voor Planet Waves. Als de opnames in november 1973 beginnen, heeft Dylan maanden daarvóór (in juni) demo-opnamen van drie liedjes gemaakt: behalve 'Never Say Goodbye' ook 'Nobody ‘Cept You' (dat uiteindelijk pas in 1991 op The Bootleg Series zou verschijnen) en 'Forever Young', de instant-klassieker die in twee verschillende versies op Planet Waves terecht zal komen. Aanvankelijk heeft Dylan nog wel wat met het lied. Roger McGuinn (van The Byrds), die in het voorjaar van 1973 bij Dylan thuis in Malibu nog om een liedje is komen zeuren, herinnert zich: “Hij zei dat hij er net met eentje begonnen was, maar dat hij het waarschijnlijk zelf zou gebruiken, en begon 'Never Say Goodbye' te spelen.” En acht maanden later vindt Dylan het kennelijk nog steeds sterk genoeg om te selecteren voor de nieuwe plaat.

Het Grote Zwijgen daarna is wellicht aan de tekst te wijten. Die is inderdaad richtingloos en onsamenhangend, en wordt ook nog ’s ontsierd door clichématige, loze leegpraat. Enig verband tussen de coupletten, lineair of systemisch of hoe dan ook, is niet te vinden. En zelfs binnen die coupletten gaat het mis; brekende golven die over je heenrollen terwijl je op het zand staat? Dromen van ijzer en staal met een groot, neerhangend, boeket rozen? Okee, er is een verder ondoorzichtige link met de plaathoes; rechtsonder belooft die zelfgetekende hoestekening “Cast-Iron Songs & Torch Ballads”, linksonder staat “Moonglow” en dat heeft wel een lyrisch soort verband met het eerste couplet, en vooruit: het woord “Waves” komt ook langs. Toch heeft de Meister niet zomaar iets uit z’n mouw geschud – na wikken en wegen is er een heel couplet geschrapt, bijvoorbeeld. Tussen couplet 2 en 3 stond oorspronkelijk Time is all I have to give / You can have it if you choose / With me you can live / Never say goodbye. En Clinton Heylin, de officieuze discograaf van alle Dylan-songs, beweert in zijn Revolution In The Air dat Dylan afwijkt van zijn eigen gepubliceerde tekst en eigenlijk you’ve changed your last name zingt. Ook Heylin, echter, beperkt zich tot het zoeken naar duiding van de tekst. Terwijl de ware kracht van deze schoonheid uit Dylan’s repetoire toch echt in de muziek schuilt.

Alleen al aan het intro is ongebruikelijk veel liefde gegeven. Dof rammelt een akoestische gitaar de eerste vier akkoorden, opeens spettert daaroverheen de electrische gitaar van Robbie Robertson, hij knijpt de laatste noten af en maakt ruimte voor een lyrische bas, pompiedom, achterin wordt de piano wakker en dan mag Bob beginnen: Twilight on the frozen lake…  

Voor deze plaat is, zes jaar na de Big Pink, The Band weer opgetrommeld, en dat pakt goed uit. Het Canadese kwintet muzikanten heeft duizenden uren met Dylan gespeeld, is daarom als geen ander ensemble in staat de grillen van de meester te volgen en mag - nogal bijzonder - de baas zelfs overrulen in muzikale discussies; Dylan ziet de multi-instrumentalisten Robbie Robertson, Rick Danko, Levon Helm, Garth Hudson en Richard Manual bíjna als gelijken. The Band is nooit een soepele, strakke band geweest, en zelfs geen al te harmonieuze; het rammelt en schuurt en knettert – maar juist dat harmonieert zo geslaagd met Dylan’s zangstijl en manier van werken. Het tweede nummer van de plaat, 'Going, Going, Gone' is het eerste moment waarop alles, alle grote kwaliteiten van zowel The Band als van Dylan, heel even samenvalt.
De stillere, maar knappere zus van dit liedje is dan 'Never Say Goodbye'. Krap drie minuten lang blijft het lied naar een climax werken die nét niet komt, melodieën buitelen over elkaar heen, géén van de vijf muzikanten plus Dylan voelt zich verantwoordelijk voor zoiets als een solide basis of een strak ritme – zelfs drummer Helm laat het maar een beetje gaan, na een minuutje braaf meetikken – en toch, en toch: alles blijft bij elkaar, het lied staat op zes poten, als het ware. This was a music I'd never heard. Filled with such longing, such unfulfillable longing verzucht Schaffer’s Salieri in Amadeus – en dat bedacht Peter Schaffer vast nadat hij 'Never Say Goodbye' had gehoord.

Covers bestaan er ook al niet van dit nummer. Ja, een paar vlijtige, maar mislukte op YouTube, zonder uitzondering door blanke, al te serieuze veertigers in de huiskamer met akoestische gitaar. Het wachten is op Sinéad O’Connor. Of Bryce Dessner, die zou toch ook de romantiek, de unfulfilled longing in dit lied kunnen verheffen.


Never Say Goodbye

Twilight on the frozen lake
North wind about to break
On footprints in the snow
Silence down below

You’re beautiful beyond words
You’re beautiful to me
You can make me cry
Never say goodbye

My dreams are made of iron and steel
With a big bouquet
Of roses hanging down
From the heavens to the ground

The crashing waves roll over me
As I stand upon the sand
Wait for you to come
And grab hold of my hand

Oh, baby, baby, baby blue
You’ll change your last name, too
You’ve turned your hair to brown
Love to see it hangin’ down