In Dylan kort #589 kondigde ik aan dat Martijn Muijs zijn Dylan 30 gereed zou maken voor publicatie hier. Vandaag de vijfde aflevering met daarin de nummers 10 t/m 6. De radiouitzending van Martijn Muijs is iedere vrijdag te horen op KX radio tussen 13 en 14 uur.
10. Soms denk ik dat ik op hem lijk. Dat jij mij bent, en ik jou. Tuurlijk, mijn leven voltrekt zich heel anders dan dat van jou, om te beginnen ben jij uit 1941 en ik uit 1982. Een gapende generatiekloof. Ik leid niet het leven van een artiest, bezit niet huizen op alle continenten, wordt niet avond aan avond toegejuicht en ben niet getrouwd met de zoveelste vrouw en daarna toch weer vrijgezel. Maar er is er iets wat ons bindt. Is het niet de geschiedenis, je achtergrond, je opvoeding, dan misschien iets dat diep verborgen zit. Of is het datgene wat ons allemaal verbindt? Zou iedereen uiteindelijk hetzelfde zijn? Is mijn denken en mijn doen universeel? Voelt elke man wat de buurman ook voelt? En de vrouw… zou de vrouw waarover je zingt zichzelf herkennen? Zou ze weten dat zij het is? Zou ze zich aangesproken voelen als je over haar zingt? Zou ze haar ogen neerslaan in het besef dat jij het bent die tegen haar zingt? Zou ze bedenken hoe ze het allemaal weer goed zou maken als jij nu voor haar zou staan? Zou ze veinzen dat het mogelijk zou zijn om alles wat gebroken is te lijmen? Zou ze de scherven oprapen terwijl jij voor haar staat, en het dan zachtjes in jouw hand drukken? Zou ze haar ogen opslaan, je zwijgend aankijken of nog eenmaal zeggen dat ze van je houdt? Zouden haar blauwe ogen je nog eenmaal raken? Of zou je wegkijken, je omdraaien, naar de deur gaan en voor altijd weggaan?Misschien is het dezelfde vrouw. Dezelfde vrouw als alle vrouwen. En zijn wij man zoals alle mannen. Zijn wij één. Kan ik jou troosten zoals ik me laat troosten door jou.
PLAY: It’s All Over Now (Baby Blue) (Live 1975, The Bootleg Series Vol. 5, The Rolling Thunder Revue)
9. Het lot. Komt het van boven? Heb je het zelf in de hand? Is het God? Is het onder een ladder doorlopen? Is het puur toeval?
Het lot. Het leven begint en eindigt ermee. Ons lot op aarde geworpen te worden. En aan het eind één zekerheid te hebben: het lot van doodgaan. Tussendoor proberen we het lot uit de loterij te bemachtigen. Proberen we het lot te bedwingen. Te bezweren. Is het niet met voodoo, dan wel met een verzekering.
Het lot. Oh, we zijn slechts onwetende Dries Roelvinken in een onmetelijk grote ruimte, een oneindig universum. En je houdt de scherven in je handen, de puzzelstukjes vallen uit elkaar.
Het lot. Veel liever had ik in een doorzonwoning gezeten, om elke dag met de trein naar mijn negen-tot-vijf-baan te gaan. Maar Bob was er stellig van overtuigd dat hij zich niet kon ontrekken aan zijn lot: artiest zijn was geen keuze, het was het lot. Gitaar spelen kun je leren, een liedje schrijven tot op zekere hoogte, maar hoe vloeit dan de ene na de andere melodie uit je pen, een tekst met eeuwigheidswaarde en de muziek die collectief in het geheugen gegrift staat? Stellig, dat komt van boven. Een beetje van jezelf, en een beetje magie. En dan maar hopen dat de Grote Hand niet wijkt, het talent van je afneemt en je weer laat verworden tot een onwetende Dries Roelvink in een onmetelijk grote ruimte, een oneindig universum.
Het lot. Alstublieft, hier heeft u het cadeau, u mag het houden, sterker: u mag het niet teruggeven. U krijgt het volledige pakket, inclusief roem, aandacht, lofuitingen. Doe ermee wat u wil, maar misbruik het niet. O, en er komen ook vrouwen op af. Veel vrouwen. De één voor een avondje plezier, de ander voor je geld, weer een ander voor een onschuldige handtekening, een laatste voor je leven. En je zult moeten toegeven, dat is het lot. Je hebt immers iets onmenselijks aangenomen, en je bent maar een mens. En je zult de scherven in je handen houden, de puzzelstukjes vallen uit elkaar. Maar ga niet bij de pakken neerzitten. Schrijf er liever een goed liedje over. Het wordt een mooi lied, want ik ben erbij. Dat is het lot.
PLAY: Simple Twist Of Fate (Blood On The Tracks)
8. Een liedje dat klinkt als rijden in een gestolen auto, waarbij je alle obstakels op weg naar je geliefde omver rijdt, iedereen overhoop rijdt die je ooit in de weg heeft gestaan, terwijl de zon je haren door het open dak streelt en je meeneuriet met een simpel liefdesdeuntje op de radio. Zo zou je het kunnen omschrijven. Of zoals Bob het zelf omschreef: dat dunne, dat wilde kwikzilveren geluid. Of zoals professor Christopher Ricks zei: poëzie die in verschillende opzichten heel bijzonder is en op een suggestieve manier waar is. Of zoals Al Kooper zei: niemand heeft het geluid van drie uur ’s ochtends beter vastgelegd dan hij op die plaat. Niemand krijgt het zo goed, zelfs Sinatra niet. Of zoals fotomodel Edie Sedgwicks dacht: dit nummer gaat over mij. Of zoals sommigen beweren: hij zou hiervoor de nobelprijs voor de literatuur verdienen.
I want you. Dat simpele, dat vanzelfsprekende. I want you, so bad. Je bent jong, en je wilt wat. Je wilt wat, en je krijgt het. Het is 1966 en alles mag, alles kan. Wat wil je nog meer?
PLAY: I Want You (Blonde On Blonde)
7. Het slotstuk. Het piece de resistance. Het beste voor het laatst bewaard. Zo overdonderend als Highway 61 Revisited begint, met een luide klap op het drumstel als startsein voor Like A Rolling Stone, zo verstild eindigt dezelfde plaat. Weg met het lawaai, de versterkers uit, de band naar huis. Er smeulen nog wat peuken na in de asbak, de lichten zijn gedimd.
Nog één keer alles geven. Het laatste vel. De laatste zucht. Vaak zijn de laatste loodjes het zwaarst, in zijn geval zijn de laatste loodjes het langst. Zo heeft hij het 13 minuten lang over de Sad Eyed Lady Of The Lowlands, op het album Time Out Of Mind maakt hij het zelfs nog bonter: een ruim kwartier bezingt hij de Highlands op een handvol akkoorden. En zelfs bij slechte platen is het einde nog de moeite waard: we spreken over midden jaren 80, als Dylan compleet de weg kwijt is en krampachtig aansluiting zoekt bij de videogeneratie van MTV. Hij sluit drumcomputers aan, huurt een hippe producer in. Hij is als Bob Harris in de film Lost In Translation. Losgelaten in Tokio, dezelfde planeet, maar toch een totaal andere wereld. Hij is zichzelf kwijt. En na een paar niemendalletjes, echte doorskippers en tenenkrommende exercities, als je al 10 keer je cd-speler uit het raam had willen gooien, is daar ineens Dark Eyes. Alleen hij, met een gitaar. Zonder opsmuk, maar echt. Dat ene nummer maakt de aanschaf van het hele album waard.
Zeven minuten pure poëzie. Geen idee waar het over gaat, maar ik heb het gevoel dat het waar is wat hij zingt. Met ingehouden adem luister ik, een paar tellen ben ik stil, ik slaak een zucht. De laatste loodjes zijn het mooist.
PLAY: Desolation Row (The Bootleg series vol. 7)
6. De allereerste videoclip wordt het wel genoemd: het filmpje bij Subterranean Homesick Blues. Ok, de band Queen was geloof ik de allereerste die speciaal voor een liedje een video schiet, en de beelden behorend bij dit liedje zijn het startschot voor de documentaire Dont Look Back, maar toch: noem het een videoclip avant la lettre. Bob houdt in één of ander industrieel straatje een verzameling borden vast, met daarop enkele woorden en losse zinnen uit het liedje. Even simpel als doeltreffend, en goed bedacht door Sony bij het uitkomen van verzamelbox nummer zoveel dat je je eigen tekst kon invullen op die borden. Volgens mij had de plaatselijke platenmaatschappij bedacht dat de 20 leukste inzendingen beloond zouden worden met die 3-dubbel-verzamelbox. Mijn tekst zal ongetwijfeld zoiets zijn geweest als: hier had mijn tekst kunnen staan. Hoe dan ook: ik heb nooit gewonnen, en hoewel ik de complete officiële discografie bezit: ik doe niet aan best ofs. Maar in het tekstboekje staat vast een goed ronkende aankondiging, zoiets als: de eerste rapsong ooit. Nou ja, noem het een rapsong avant la lettre. Bob praat inderdaad meer dan dat hij zingt, en van een duidelijke verhouding tussen couplet en refrein lijkt ook al geen sprake. Het is meer een opeenstapeling van losse zinnen, gedachten, leuk bedachte oneliners, goed gevonden kreten. You don’t need a weatherman to know which way the wind blows. De anarchistische terroristische groep Weatherman ontleende er hun naam aan. Net als Radiohead op OK Computer één van de nummers Subterrenean Homesick Alien noemt. Ongetwijfeld een ode aan de meester van het vrije associeren, want zeg nou zelf: weet jij wat Subterranean Homesick Blues betekent? Doesn’t matter: pik er een zin uit, kalk het op een muur, print het op een t-shirt, druk het op een sticker. Don’t follow leaders, watch the parking meters. Wat dat betreft was Bob zijn tijd ver vooruit: in het anno nu van de losse flodders, oneliners, bits en soundbites zou het niet misstaan. Bob was éénentwintigste eeuw avant la lettre.
PLAY: Subterranean Homesick Blues (Bringing It All Back Home)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten