Getuigeverslag van Bob Dylan 1981 Londen - door Silvester van der Pol

Met jeugdvriend Wim V. (met wie ik overigens al tientallen jaren geen contact meer heb) toog ik naar Londen. Helaas weet ik er niet al te veel meer van. Wat ik me nog wel kan herinneren wil ik hier graag delen.

Om te beginnen moeten de Europese concerten uit 1981 niet los worden gezien van die uit 1978. Dylan was in ’78 voor het eerst sinds lange tijd weer in Europa voor concerten en dat was daarom wel bijzonder. Dat was vooral zo in Groot-Brittannië, waar hij in 1978 precies ook het aantal van zes concerten aaneen in Earl’s Court deed, en daarnaast natuurlijk (als klapstuk) het fameuze openluchtconcert in Blackbushe. Maar helemaal uniek was het voor de Nederlandse fans, die zoals bekend voor het eerst Dylan op eigen grond konden aanschouwen. Dat was wel wat. Het was de eerste keer dat de Kuip voor een dergelijk doel werd afgehuurd. Zoveel mensen voor één popconcert (in wezen bijna een mini-popfestivalletje met totaal vier acts) was nog niet eerder vertoond in Nederland. Er was een sfeer die een beetje deed terugdenken aan de hippiedagen van weleer (denk: Kralingen 1970).

Maar toen raakte Dylan bekeerd. En dat veranderde nogal wat hier in Nederland. Schreef Muziekkrant Oor in 1978 al vrij negatief over het concert in Rotterdam, omdat men ten burele in die dagen volkomen bekeerd was tot de punk en Dylan door die bril natuurlijk de oud garde vertegenwoordigde, zo was het rond 1981 al helemaal gedaan met Bob Dylan. Niet alleen omdat hij geen punk of new wave speelde, maar vooral omdat hij sinds 1979 in de Heer was en naar het zich liet aanzien bleef, en – op een enkele Jesusfreak na – de complete hippiegeneratie diezelfde Heer juist had afgeschaft. Shot Of Love, dat de eerste tekenen vertoonde van seculiere songs was immers nog niet uitgebracht in de lente van ’81. En was Slow Train Coming nog iets wat veel mensen, veelal uit nieuwsgierigheid, kochten, lag daartegenover het unaniem neergesabelde Saved al akelig snel in de uitverkoopbakken. Ik herinner me van de recensies over Shot Of Love vooral dat ze vooral lauw of negatief waren, op "Every Grain Of Sand" na dan natuurlijk, daar kon niemand omheen. Ook al leek Dylan dan voorzichtig terug op het gewenste seculiere pad, het waren andere tijden geworden: punk en new wave waren hot, en mainstream rock had afgedaan. Tenminste, bij de hippe trendvolgers: in praktijk verkocht Rod Stewart nog steeds veel meer platen met één enkel nieuw album, dan alle Sex Pistols- en The Clashplaten bij elkaar, maar dit terzijde.

Om deze redenen zal promotor Mojo het niet hebben aangedurfd om Dylan in 1981 opnieuw naar Nederland te halen. Niemand zal weten wat er zou zijn gebeurd als Dylan zich toen niet tot het christelijk geloof zou hebben bekeerd, maar ik kan me goed voorstellen dat hij dan zeker wel opnieuw zou zijn uitgenodigd door Mojo, en wellicht niet opnieuw de Kuip compleet zou hebben uitverkocht, maar toch zeker wel een Ahoy voor minstens twee keren, zoals later in 1984.

Hoe dan ook, ik kan gelukkig opschrijven dat ik erbij was, zowel in de Kuip als in Londen drie jaar later. Ook omdat ik zelf ook gelovig christen was (en nog steeds ben), wilde ik Dylan dolgraag opnieuw zien, al waren de nieuwsberichten over zijn keuze om voor een deel zijn oude, seculiere werk te spelen allang doorgedrongen tot de Nederlandse popmedia.

Ik weet nog goed dat ik zeer verbaasd was dat uitgerekend het oppervlakkige en super commerciële Veronica aanbood om georganiseerd naar Bob Dylan in Londen te gaan. Wellicht had men daar de tienduizenden Kuipgangers (lees: klanten) nog in gedachten uit 1978, of werkten er wellicht toch nog een of twee echte muziekliefhebbers, ik weet het niet. Ondanks mijn grote principiële bezwaren tegen Veronica (vandaag de dag nog steeds aanwezig, overigens), maakte ik toch dankbaar gebruik van hun aanbod. Wel zo gemakkelijk.

Jeugdvriend Wim liet zich snel overhalen voor een tripje naar Londen. We waren allebei nog single en hadden beiden een volledige baan, dus er was geld zat. Van de reis weet ik alleen nog dat we op vrijdagavond per auto naar Hoek van Holland gingen en daar per nachtboot verder gingen naar Harwich. We kregen een kleine en benauwende hut ergens heel erg onderin dat enorme schip, en ik weet nog dat ik toen dacht: als er vannacht iets misgaat dan komen we hier nooit meer levend weg. Het schip zonk niet en we gingen per trein verder naar het immense London. Daar hadden we de hele zaterdag nog de tijd om de stad te verkennen. Wat ik nog herinner is dat we in een bekende winkelstraat meerdere platenzaken bezochten om te kijken of er nog wat moois lag. Bijzondere Dylan items waren er waarschijnlijk niet, want die heb ik toen niet gekocht (later wel de Britse 12 inch singles trouwens). Wat ik me van het hotel herinner is dat we helemaal bovenin het oude pand een enorme zolderkamer kregen toebedeeld, die we moesten delen met een stel andere fans (m/v). De bedden stonden overigens heel ver van elkaar, zodat we geen last hadden van schaamte bij het aan- en uitkleden. En dan het ontbijt: dat was vooral goedkoop en tamelijk smerig. Het ergste was de koffie, die was echt niet te zuipen, weet ik nog. Nooit zulk walgelijke drab gehad als daar. Daarom heb ik dat zo goed onthouden!

Maar dan het concert. Tja, de herinneringen daaraan zijn toch vaag. Ik weet wel dat ik bij het betreden van de zaal dacht: dit is een heel groot uitgevallen Ahoy, wat ook aardig klopte. Geen mooi gebouw, maar vooral functioneel. Er gingen geruchten op de tribunes: Dylan zou de dag ervoor aan de zaal hebben gevraagd wat ze wilden: de gospelsongs of het oude werk. Hij zou hebben gevraagd om vooral hard te klappen bij de gewenste songs. Dit leek me al vrij sterk, en op onze avond bleek dat Dylan net zo weinig zei als altijd. De ‘gospelraps’ uit 1979 en 1980 bleven (gelukkig of helaas: het is maar hoe je het bekijkt) uit.

En de muziek? Die was echt indrukwekkend. Het geluid was prima en de respons van het publiek ook. Ik heb inmiddels de grote box van Trouble No More in huis, met natuurlijk daarop uitgerekend precies het zaterdagavond Earl’s Court-concert waar ik bij was, maar de magie en de breedte en de volheid van de muziek die avond hoor ik toch niet meer zo terug (misschien de volumeknop wat harder gezet?). Ik herinner me vooral dat "Dead Man, Dead Man" prachtig door de grote zaal schalde: voor mij heel indrukwekkend en kippenvel bezorgend. Als ik dat nu terugluister op de boxset, klinkt het eigenlijk heel gewoontjes. Bijna zo gewoon, dat ik denk: bedriegen mijn herinneringen mij zo, of was het vooral de fraai echoënde akoestiek van de zaal die avond? De gospelsongs van de zangeressen van die avond zijn, zoals bekend, gesneuveld op de box, wellicht slim, want je wilt toch vooral Dylan zelf horen. Maar op die avond pasten ze goed vooraf en soms even tussendoor.

Verder weet ik nog dat ik het officiële concertprogramma kocht die avond, en ook twee Dylanbuttons die ik ook nog steeds heb. Ik ga straks op zoek naar mijn bewijsstukken, en daar hoort natuurlijk ook de ticket zelf bij.

Eén ding weet ik nog heel goed: ik heb nooit een cent spijt gehad van onze trip naar Engeland. Het was het geld zeker waard. Ondanks het feit dat Dylan later keer op keer op keer naar Nederland zou komen. Zo’n bijzonder gospel/retrospective-concert als in 1981 heeft hij nooit meer gegeven.

Silvester van der Pol