STICK 3 - Speciaal Bob Dylan nummer

In Dylan kort #327 had ik het over verrassend drukwerk, daar gaat ie:
Jarenlang heb ik gedacht, en waarschijnlijk ben ik daar niet de enige in, dat de door Ko Lankester geschreven stukken de eerste stukken waren die over Dylan in het Nederlands werden geschreven, op de hielen gezeten door het boek Bob Dylan bij benadering van Jan Donkers en Jan Stroop uit 1973 (zie hier). Niet dus.
In juni 1969 verscheen de derde aflevering van STICK, een maandelijks verschijnend blad met in de eerste aflevering vooral aandacht voor de politiek en in de tweede aflevering overwegend aandacht voor de popmuziek. Het derde nummer is een dubbeldik nummer en een Speciaal Bob Dylan nummer. Tweeënveertig bladzijden geheel over Dylan. Deze aflevering van STICK is geheel geschreven door Rein van der Pot. Mogelijk dat die naam een belletje doet rinkelen, Rein van der Pot zat niet alleen in de redactie van STICK, schreef niet alleen STICK 3 geheel vol over Dylan, maar heeft ook jaren geschreven voor Hitweek. (Wie door zijn oude afleveringen van Hitweek of het boek Het beste uit Hitweek 1965 - 1969 bladert, kan de initialen RvdP tegenkomen.) Daarnaast werd hij n.a.v. STICK 3 voor de Volkskrant geïnterviewd door Jan Donkers, schreef Wim Noordhoek een lovend stuk in Hitweek over deze STICK en nodigde diezelfde Wim Noordhoek hem uit voor zijn radioprogramma, en verscheen Rein van der Pot in Wim de Bie's t.v.-programma.
Tot voor kort had ik nog nooit van STICK gehoord. Maar daar kwam verandering in toen Rein van de Pot mij een e-mail stuurde. Rein van der Pot stuurde mij STICK 3 op, zomaar. Voor zoveel vriendelijkheid maak ik een diepe buiging.
STICK 3 bestaat uit 22 A4-tjes, 44 bladzijdes, bij elkaar gehouden door drie nietjes. De voor- en achterzijde zijn in zwart, wit en groen, alle overige bladzijdes zijn in zwart-wit. De tekst is keurig op een typmachine getikt, in twee kolommen, her en der voorzien van eenvoudige, maar goed gelijkende tekeningen van Dylan, vaak niet meer dan een paar lijnen. Ook deze tekeningen zijn van de hand van Rein van der Pot. Daarnaast bevat deze STICK een aantal foto's van Dylan, niet allemaal even scherp afgedrukt, maar dat zal te maken hebben met de druktechnieken die de maker(s) tot zijn / hun beschikking had(den) in 1969.
Rein van der Pot liet mij in een e-mail weten dat STICK werd gestencild in een oplage van 200 stuks en dat een aantal illustraties gesilkscreened zijn. Vanuit zijn woonplaats ging Rein van der Pot in die dagen met de trein naar de hoofdstad waar STICK werd verkocht via de Atheneum boekhandel en de Real Free Press. STICK 3 werd binnen enkele dagen uitverkocht en nooit meer bijgedrukt.
Verder schrijft hij mij dat hij de tweede Dylan-biografie ter wereld, de eerste was Folk-rock: the Bob Dylan story van Sy en Barbara Ribakove, schreef met zéér beperkte middelen, zoals artikelen uit Engelstalige muziektijdschriften als Melody maker, NME, Record mirror, Disc & music echo en Rolling stone. Het boek van Sy en Barbara Ribakove had hij niet tot zijn beschikking, wel het fotoboek van Daniel Kramer en het boekje over Dont look back.
Gezien de beperkte bronnen die Rein van der Pot tot zijn beschikking had, is deze STICK bijzonder goed geschreven. Natuurlijk bevat deze STICK een aantal fouten en onvolkomenheden, maar het gros daarvan kan ik de schrijver makkelijk vergeven gezien de tijd waarin hij schreef, gezien de zeer beperkte bronnen die hij tot zijn beschikking had.
Wat duidelijk uit Rein van der Pot's verhaal over Dylan blijkt, is dat hij werkelijk inzicht heeft in Dylan's muziek. Tussen de regels spat het respect en de liefde voor Dylan's muziek je tegemoet. Dit verhaal bevat nou eens niet de algemeenheden over 'de protestzanger' en de schok van Newport 1965 of de veranderde stem op Nashville skyline. In het verhaal komen ze alledrie aan bod, maar met inzicht, met begrip.
Blz. 7: Inplaats van de verhalende, vaak romantische teksten, die zijn eerste plaat kenmerkten, was deze elpee [The Freewheelin' Bob Dylan] een aaneenschakeling van kritiek op de amerikaanse maatschappij. Had men eerst geprobeerd Dylan bij de folk-music in te delen, nu had men, eveneens tegen zijn zin, iets nieuws voor hem verzonnen: Bob Dylan, de protestzanger. (...) Door heel veel jongeren, werd hij als voorbeeld genomen en als held vereerd, terwijl zijn "The Times They Are A-Changin'"  door hen tot een soort volkslied werd verheven, waarmee ze hun ouders er op wezen en wilden zeggen, dat ze hun kinderen echt niets meer hoefden te vertellen. Dylan zelf trok steeds vollere zalen en op het laatst kon er wel van een Dylan-cult worden gesproken. In interviews bleef hij volhouden, dat hij evenmin een protestzanger als een folk-zanger was, maar dat kon niet verhinderen, dat het een rage werd om zingend tegen alles en nog wat te protesteren. Dylan zelf trok zich hiervan niets aan en zijn vierde elpee "Another Side Of Bob Dylan" bewees dat. De teksten waren nu veel moeilijker te begrijpen. Hij hield zich nu veel meer met zich zelf dan met de buitenwereld bezig. Men begon eindelijk te begrijpen, dat Bob Dylan alleen bij Bob Dylan ingedeeld kon worden en wachtte af wat zijn volgende stap zou zijn.
Rein van der Pot vertelt chronologisch het verhaal van Dylan t/m Nashville skyline, met aan het eind nog wat aandacht voor de country-muziek, The Band en de Dylan / Cash-sessie en Dylan's optreden tijdens The Johnny Cash show. Op de laatste twee bladzijdes is nog een beknopte discografie en bibliografie opgenomen. Het verhaal wordt afgewisseld / verrijkt met goedgekozen fragmenten uit interviews met o.a. Mike Bloomfield, Tom Wilson, Dana Gillespie en uiteraard Dylan zelf, alles keurig in het Nederlands vertaald. Rein van der Pot besteedt uitvoerig aandacht aan de Engelse tournee van 1965 - en de documentaire van deze tournee, Dont look back - en de wereldtournee van 1966. Vooral deze wereldtournee van 1966 krijgt ruim aandacht in STICK 3, waarbij de nadruk ligt op de concerten in Dublin en Londen, en het Playboy-interview uit 1966. Wat ik jammer vind, is dat er totaal geen aandacht wordt geschonken aan het concert in Parijs op 24 mei 1966 [of het moet op de in mijn editie van STICK 3 ontbrekende bladzijdes 29 en 30 staan], vooral omdat ik van Rein van der Pol via de e-mail heb begrepen dat hij bij dit concert aanwezig was.
Verder bevat de discografie, zowel het lijstje aan het eind van STICK 3, als in het verhaal zelf, nogal wat fouten. Of deze fouten zijn ontstaan door een gebrek aan informatie, of door slordigheid, durf ik niet te zeggen, al kan ik me niet voorstellen - gezien de kwaliteit van de rest van het verhaal - dat slordigheid de oorzaak is van deze fouten.
Nog een citaat, uit het stuk over de wereldtournee van 1966, blz. 24: Ook nu begon hij de eerste helft weer zichzelf alleen begeleidend op akkoestische gitaar en mondharmonica. Toen hij een paar minuten gezongen had, hield hij echter ineens op en begon tegen het publiek te praten. "Ik ben niet van plan om ooit nog een koncert in Engeland te geven," kondigde hij aan. "Daarom wil ik alleen maar zeggen dat het volgende nummer datgene is, wat jullie muziekbladen een 'drug-song' noemen. Nog nooit van mijn leven heb ik een 'drug-song' geschreven en ik zal het ook nooit doen. Dit is geen 'drug-song', het is alleen maar vulgair." Hij ging door met "Visions Of Johanna", gevolgd door nummers als "Desolation Row" en "It's All Over Now, Baby Blue". Na de pauze kwam hij terug met de groep, begroet door kreten als "Ga naar huis!" en "Val dood, Dylan". Spottend riep Dylan terug: "Oh, jullie lieve mensen," en het eerste nummer kondigde hij aan met "Hè, dat spul klinkt allemaal hetzelfde." Na het eerste nummer verklaarde hij: "Ik houd van al m'n oude nummers. Het is alleen zo dat alles voortdurend veranderd, dat weet iedereen. Ik heb nooit gezegd dat het 'rotzooi' is. Dat woord gebruik ik nooit. Al lag het woord 'rotzooi' op het podium en kon ik het oprapen, dan zou ik het nog niet gebruiken."
Tot slot, opmerkelijk is de hoeveelheid (terechte) aandacht die Rein van der Pot geeft aan het herdenkingsconcert voor Woody Guthrie, een concert dat in veel boeken niet veel verder komt dan een voetnoot, blz. 31: Misschien wel de belangrijkste dag sinds het mysterieuze motorongeluk was 20 januari 1968. Na anderhalf jaar niet meer in het openbaar te zijn verschenen trad hij toen op in de New Yorkse Carnegie Hall, ter gelegenheid van de herdenking van Woody Guthrie, die in october '67 was overleden. (...) Als hij [Dylan] z'n gitaar oppakt en naar de microfoon loopt, barst er een enorm applaus los, gevolgd door een nog grotere stilte, terwijl Bob Dylan met z'n gitaar als enige begeleiding [sic], Woody's "Big Grand Coulee Dam" inzet. Het applaus hierop begroet hij met een verlegen glimlach en daarna volgt, ditmaal begeleid door de Band, "Dear Mr. Roosevelt" en tenslotte het nummer "Ain't Got No Home In This World Anymore". Alle zenuwachtigheid schijnt nu vergeten te zijn en lachend en pratend met de anderen loopt hij het toneel af, meer dan blij er bij te zijn.
Ondanks die schoonheidsfoutjes / het ontbreken van het concert in Parijs in 1966, behoort STICK 3, zeker gezien de beperkte informatie die Rein van der Pot tot zijn beschikking had, tot het beste dat er over Dylan in het Nederlands is geschreven.