Highway 61 revisited

In 2005, vlak voor de release van The Bootleg series vol. 7; No direction home - the soundtrack schreef ik een stuk over Highway 61 revisited. Ik was eigenlijk al lang vergeten dat ik het ooit heb geschreven - inmiddels al weer zes jaar geleden - maar tijdens het struinen door oude bestanden, vond ik het terug. Ik plaats het hier.
Inmiddels hebben we natuurlijk de alternatieve takes van een aantal nummers van Highway 61 revisited die op The Bootleg series vol. 7 zijn verschenen kunnen horen, maar toen ik onderstaande schreef, had ik deze alternatieve takes nog niet gehoord.

Highway 61 revisited

'I’m not going to be able to make a record better than that one. Highway 61 is just too good. There’s a lot of stuff on that record I would listen to.' (Bob Dylan)

Op 30 augustus 1965 verscheen het album Highway 61 revisited van Bob Dylan – één van de meest revolutionaire albums ooit gemaakt, vol surrealistische teksten, springerige blues en rock ’n roll. Het album nam Dylan in de zomer van 1965 op met een messcherpe back-up band met o.a. Mike Bloomfield, Al Kooper en Charlie McCoy. Highway 61 revisited was Dylans eerste volledig electrische album.
Na veertig jaar klinkt Highway 61 revisited nog steeds fris. Al veertig jaar proberen fans de code te breken tot 'Desolation row'. Na veertig jaar is nog steeds niet duidelijk wie Mister Jones is.
Op 30 augustus 2005 – precies veertig jaar na de release van Highway 61 revisited verschijnt van Bob Dylan de dubbel-cd The Bootleg Series vol. 7: No direction home; the soundtrack met daarop alternatieve versies van vijf van de negen songs van Highway 61 revisited. Reden genoeg voor een herbeluistering – track voor track:

Like a rolling stone
'Like a rolling stone' werd in juli 1965 op single uitgebracht – een muzikale waterval van ruim zes minuten, in die tijd ongehoord lang voor een single. De song begint zoals menig sprookje begint: 'Once upon a time..' om daarna, zoals Dylan heeft gezegd '[to tell] someone something they didn’t know. Revenge.' De vraag wie deze someone is, heeft al meerdere theorieën opgeleverd. Zo zou deze someone achtereenvolgens Joan Baez, Dylan-side-kick Bobby Neuwirth en Bob Dylan zelf zijn.
Dylan heeft een gedetailleerde beschrijving gegeven van het ontstaan van 'Like a rolling stone'. Terugkerend naar Amerika, na de Britse tournee van 1965, begon Dylan in het vliegtuig te schrijven, 'this song, this story, this long piece of vomit about twenty pages long, and out of it I took "Like a rolling stone".' Later draait Dylan dit enigszins terug: '"Like a rolling stone", man was very vomitific in it’s structure… It seemed like twenty pages, but it was really six.' En ook het verhaal van het vliegtuig bleek niet te kloppen: 'My wife and I lived in a little cabin in Woodstock, which we rented from Peter Yarrow’s mother. I wrote the song [Like a rolling stone] there, in this cabin. We had come up from New York, and I had about three days off up there to get some stuff together. It just came, you know. It started off with that La Bamba riff.'
Op 15 juli 1965 dook Dylan Columbia studio A in New York in om 'Like a rolling stone' op te nemen, zonder veel succes. Een dag en vele takes later werd de versie zoals die op Highway 61 revisited zou verschijnen opgenomen met Al Kooper op orgel, een instrument dat hij nog nooit eerder had bespeeld. Al zoekende, zoals hij zelf omschreef 'like a little kid fumbling in the dark for a light switch', vond hij het juiste deuntje.
Wat de inspiratie voor 'Like a rolling stone' is geweest, is al jaren onderwerp van debat. De meest waarschijnlijke kandidaat is 'Lost highway' van Hank Williams met daarin de tekst 'I’m a rolling stone, all alone and lost'. De film Dont look back bevat een scène waarin Dylan 'Lost highway' zingt. Ook het nummer 'Rolling stone' van Muddy Waters en de uitdrukking a rolling stone gathers no moss worden wel genoemd, naast natuurlijk de 'La Bamba' riff waar Dylan zelf op heeft gewezen.
Eén alternatieve versie van 'Like a rolling stone' verscheen op The Bootleg series vol. 1 – 3; rare and unreleased (1991), een hele serie takes verscheen op de cd-rom Highway 61 interactieve (1995).
'Like a rolling stone' is één van de weinige songs uit de popmuziek waar een geheel boek, geschreven door Greil Marcus, aan gewijd werd.

Tombstone blues
'Tombstone blues' is een snelle blues shuffle met een Chuck Berry gevoel en fantastisch gitaarwerk van Mike Bloomfield. In bijna zes minuten tijd komen o.a. Jack the Ripper, John the Baptist, Gypsy Davey, Galileo, Cecil B. DeMille, Ma Rainey en Beethoven voorbij in een absurdistisch verhaal met memorabele regels als 'The sun’s not yellow it’s chicken' en 'the National Bank at a profit sells road maps for the soul'.
'Tombstone blues' is de eerste song waarvan een alternatieve take, mogelijk de versie met the Chambers Brothers, zal verschijnen op The Bootleg series vol. 7.

It takes a lot to laugh, it takes a train to cry (werktitel: 'Phantom engineer')
Een langzame blues met een grote rol voor de piano, opgenomen op 29 juli 1965. 'It takes a lot to laugh, it takes a train to cry' werd voor het eerst live gespeeld, net als 'Like a rolling stone', tijdens het legendarische Newport folkfestival van 1965. Dylan gebruikt de regels 'Don’t the clouds look lonesome shining across the sea / Don’t my gal look good when she’s coming after me?' van Brownie McGee en Leroy Carr’s 'Solid road' voor zijn eigen 'It takes a lot to laugh, it takes a train to cry'.
De song werd eerder op 15 juni 1965 in een snellere versie opgenomen onder de werktitel 'Phantom engineer'. Deze versie verscheen in 1991 op The Bootleg series vol. 1 – 3; rare and unreleased. Op The Bootleg series vol. 7 zal nog een andere alternatieve versie verschijnen.

From a buick 6 (werktitel: 'Lunatic princess')
'From a buick 6' is een stuk rock ’n roll als een ritje in de achtbaan met een bloedstollende harmonica-solo en een tekst vol humor over een vrouw, een junkyard angel, die loopt als Bo Diddley.
Door een fout verscheen op vroege Amerikaanse en Japanse persingen van Highway 61 revisited een alternatieve take van 'From a buick 6', wat deze platen zeer geliefd maakt bij verzamelaars.
Door Dylanologen wordt, als inspiratiebron voor 'From a buick 6', gewezen naar 'Milk cow blues' van Sleepy John Estes.

Ballad of a thin man
Een put-down song met een afterbite, opgenomen op 2 augustus 1965. De song gaat over Mister Jones die niets van het hippe wereldje waarin Dylan verkeerde heeft begrepen. Al veertig jaar wordt er onder fans gespeculeerd over de ware identiteit van Mister Jones. Rolling Stone Brian Jones was er van overtuigd dat de song over hem ging, commentatoren hebben gewezen naar Joan Baez (Ms Joan), Judson Manning, de journalist van Time uit de film Dont look back, de student Terry Ellis uit dezelfde film en journalist Jeffrey Jones die Dylan in 1965 voor Time interviewde. Dylan zelf is nooit behulpzaam geweest bij de zoektocht naar de ware identiteit van Mister Jones, zo antwoordde hij tijdens een interview op de vraag wie Mister Jones was: 'He’s a real person. You know him, but not by that name… I saw him come into the room one night and he looked like a camel. He proceeded to put his eyes in his pocket. I asked this guy who he was and he said, "That’s Mr. Jones".'
Het is niet waarschijnlijk dat de ware identiteit van Mister Jones ooit achterhaald zal worden, wat de mythische werking van de song alleen maar versterkt. Het zoeken naar de ware identiteit van Mister Jones gaat zelfs zo ver dat absurdistische theorieën boven komen drijven. Zo zou Ballad of a thin man een drug-song zijn aangezien Jones slang is voor een drugsverslaving of een homo-erotische song, Jones is ook slang voor penis. Door aanhangers van de laatste theorie wordt er nog gewezen op de regels: 'Well, the sword swallower, he comes to you / And then he kneels.'
Mister Jones vormde zelf de inspiratie voor twee andere songs, 'Yer blues' van the Beatles met de tekst 'I feel so suicidal / Just like Dylan’s Mr. Jones' uit 1968 en 'Mr. Jones' uit begin jaren negentig van the Counting Crows.
Het idee voor de titel vond Dylan – een filmliefhebber - bij de film Song of the thin man uit 1947 van regisseur Edward Buzzell, de laatste in een serie van zes Thin man-films.

Queen Jane approximately
'Queen Jane approximately' is een bluesy tussendoortje, opgenomen op 2 augustus 1965. Voor de ware identiteit van Queen Jane wordt al snel gewezen naar, wederom, Joan Baez, the queen of folk music. Een waarschijnlijker inspiratiebron is de vroeg zestiende-eeuwse Engels-Schotse ballade 'The death of Queen Jane' (Child-ballad no. 170). Dylan loste het probleem op Dylanesque wijze op door op de vraag wie Queen Jane is te antwoorden met 'Queen Jane is a man.'

Highway 61 revisited
Highway 61 is de weg die vanuit het noorden van Amerika – Minnesota, de staat waar Dylan werd geboren en grootgebracht – loopt naar het zuiden tot de golf van Mexico. Deze weg fungeerde voor Dylan als de ontsnappingsroute.
De song begint met een hippe hervertelling van het bijbelverhaal over het offeren van Izaäk door Abraham, om daarna nog vier verhalen in vier verzen te vertellen, allemaal ongeveer met dezelfde strekking.
De song is een springerig stuk rock ’n roll met, naast de gebruikelijke instrumenten, een fluitje, volgens de muzikantencredits op de hoes een policecar bespeeld door Dylan.
Een alternatieve versie van 'Highway 61 revisited' zal verschijnen op The Bootleg series vol. 7.

Just like Tom Thumb’s blues
Een song over vervreemding en eenzaamheid, gesitueerd in Juarez, Mexico. De titel is een verwijzing naar het gedicht 'Ma Bohème' van Arthur Rimbaud. Veel in de tekst doet denken aan de boeken On the road, Tristessa en Desolation angels (de zinsnede over 'Housing project hills') van Jack Kerouac. Ook is de song vergeleken met 'The love song of J. Alfred Prufrock' van T.S. Eliot, de dichter die in de volgende song van Highway 61 revisited zal terugkomen.
Een alternatieve versie van 'Just like Tom Thumb’s blues' zal verschijnen op the Bootleg series vol. 7.

Desolation row
De laatste song van het album, 'Desolation row' - soms omschreven als het moderne broertje van Dante’s hel of Allen Ginsbergs 'Howl' – is er één om de tanden in vast te bijten. De titel ontleende Dylan aan Desolation angels van Jack Kerouac en Cannery row van John Steinbeck. Uit Desolation angels ‘leende’ hij de regels 'perfect image of a priest' en 'her sin is her lifelessness.'
De openingszin, 'They’re selling postcards of the hanging', lijkt absurd, maar in de jaren twintig van de twintigste eeuw werd in Duluth, Minnesota – de geboorteplaats van Dylan – een ansichtkaart verkocht met daarop de verhanging van drie zwarte mannen. En dit is nog maar het begin. In ruim elf minuten tijd, onder het genot van een dromerige melodie en een tekst die meer aan een nachtmerrie doet denken, trekt een stoet bekende en minder bekende karakters, vaak in absurdistische situaties, voorbij, onder wie Cinderella, Romeo, Cain & Abel, The Hunchback of Notre Dame, Ophelia, Einstein vermomd als Robin Hood, the phantom of the opera, Casanova, Ezra Pound en de eerder genoemde T.S. Eliot.
Deze song met een geheel ander instrumentarium dan de andere songs op Highway 61 revisited – twee gitaren, geen drums, bas, piano of orgel – past desalniettemin goed in het geheel en is de perfecte afsluiter van het album.
Ook van 'Desolation row' zal een alternatieve versie verschijnen op The Bootleg series vol. 7.

de hoes
De foto van Daniel Kramer op de voorzijde van de hoes is een portret van een zittende Dylan in kleur. Wat bij beter kijken opvalt is dat achter Dylan een man staat – alleen zijn benen en middel zijn zichtbaar – met in zijn hand een fotocamera. Een plaatje dat menig familiealbum, door het afgeknipte beeld, niet zou hebben gehaald, maar als albumhoes werkt het, het roept vragen op als wie is die man die klaar staat om de toeschouwer te fotograferen? De hoes kijkt, via de camera, terug.
De achterzijde van de hoes bevat drie foto’s en een hoestekst van de hand van Dylan (de Engelse persing heeft slechts één foto en een iets afwijkende hoesttekst) – een prozagedicht met een luisteradvies voor Highway 61 revisited: 'the songs on this specific record are not so much songs but rather exercises in tonal breath control ….. the subject matter – tho meaningful as it is – has something to do with the beautiful Strangers ….. the beautiful strangers, Vivaldi’s green jacket & the holy slow train'
Misschien moet de lezer bovenstaande maar allemaal vergeten en Highway 61 revisited opnieuw opzetten en op zoek gaan naar the beautiful strangers ……