Erick S. Gray is een bijzonder succesvol en vruchtbaar auteur uit Queens, New York, die sinds 2003 met bewonderenswaardige regelmaat een boek per jaar schrijft. Zijn werken worden – niet helemaal terecht – in het hokje hip hop literatuur gezet. De hoofdpersonen komen doorgaans uit de zwarte getto’s, spreken straattaal, klooien met drugs en seks, en jagen op geld en macht, wat ze meestal gelijk stellen met “respect”. De meeste vrouwen hebben een vergelijkbare rol als de dames in de videoclips van rap-artiesten: ze worden veelal met bitches of met sista aangeduid en de omvang van bips en borsten is vele malen belangrijker dan hetgeen de dame eventueel heeft te melden. Je zou Gray, kortom, niet gauw van vrouwvriendelijkheid of politieke correctheid verdenken. Maar: hij heeft zijn p.r. op orde. Bovenstaand citaat is al jaren een hit op Facebookpagina’s, blogs, in “inspirational quotes”-verzamelingen en zelfs bij zelfverklaarde feministen. In de helft van de gevallen wordt het overigens foutief toegeschreven aan de eerbiedwaardige Nobelprijswinnaar William Golding, voorafgegaan door twintig woorden die inderdaad van Golding zijn (“I think women are foolish to pretend they are equal to men. They are far superior and always have been”).
Enigszins frappant is de populariteit wel. Ze maken baby’s, kunnen goed poetsen en zo lekker koken… sec beschouwd zegt Erick S. Gray dat vrouwen zulke geweldige huismoedertjes zijn. Hetzelfde dus als Dylan zoekt in “Is Your Love In Vain?”- een keukensloofje, handig met naald en draad en houdt de voortuin goed op orde (“Can you cook and sew, make flowers grow”). Maar Dylan krijgt ten tijde van verschijnen (1978) niet zo’n applaus als Erick S. Gray. Integendeel zelfs. Recensenten en journalisten beschuldigen hem van misogynie, van een Archie Bunkermentaliteit en van seksisme. Greil Marcus construeert een wat moeizame metafoor: “Hij praat tegen die vrouw als een sultan die een veelbelovende dienstmeid op een geslachtsziekte onderzoekt.”
Ook in interviews wordt hij ter verantwoording geroepen, zoals, met een laf omweggetje, door Jonathan Cott in Rolling Stone (november 1978):
JC: Moeten we Is Your Love In Vain letterlijk nemen? Je bent ervan beschuldigd seksistisch te zijn in dat lied, vooral door die regel “Can you cook and sew make flowers grow?”
BD: Die kritiek komt van mensen die vinden dat vrouwen karate-instructeur of vliegtuigpiloot moeten zijn. Ik wil daar niet op afgeven – iedere vrouw moet kunnen worden wat ze worden wil – maar als een man een vrouw zoekt, zoekt hij niet een vliegtuigpilote. Hij wil een vrouw die hem helpt en ondersteunt, die haar deel doet terwijl hij zijn deel doet.
JC: Is dat het type vrouw dat jij zoekt?
BD: Waarom denk je dat ik een vrouw zoek?
Met die wedervraag zegt de vermoeide dichter feitelijk wat hij al tientallen keren heeft uitgelegd: mijn songs zijn niet per se autobiografisch. Je est un autre, “ik” is iemand anders, zegt hij, met Rimbaud. We vragen immers ook niet met welke koningen Dylan heeft gedineerd, of waar en hoe hij vleugels kreeg aangeboden (“I have dined with kings, I’ve been offered wings”). Er druppelen heus wel particuliere opvattingen of werkelijk doorleefde impressies zo’n lied in, zoals Paul McCartney ook toegeeft: “Als ik schrijf, schrijf ik alleen maar een song, maar ik denk wel dat er thema’s omhoog borrelen. Daar doe je niets tegen. Wat je belangrijk vindt, komt er op de een of andere manier toch wel in” (Conversations met Paul du Noyer, 2015). En dat wordt weer bevestigd in het interview dat Dylan in januari 1978 heeft met Barbara Kerr, voor de Boston Herald, waarin hij minder omfloerst dan gebruikelijk over zijn gestrande huwelijk en vrouwen in het algemeen uitweidt:
Vrouwen zijn sentimenteel. Ze hebben veel meer gevoel voor dat romantische gedoe. Ik zie dat als voorspel. Vrouwen zetten romantiek en hartstocht in om je murw te maken. Een man is in dat spel alleen maar een slachtoffer. (…) Geef mij maar een vrouw die kan koken en naaien, dat heb ik veel liever dan die hartstochtelijkheid.
You give me a woman who can cook and sew… daar hebben we dan zo’n particuliere opvatting die een song binnendruppelt.
Maar verder? Verder is het vooral een lied waarin de protagonist lucht geeft aan zijn onzekerheid, ongeveer zoals Presley’s hoofdpersoon in “Are You Lonesome Tonight?”. Daarmee vergelijkbaar is ook de vorm: een serie vragen, die allemaal illustreren dat de verliefde verteller weinig doortastend is en enorm veel bevestiging nodig heeft voordat hij zijn move durft te maken. “Hou je echt van me, of ben je alleen maar aardig?” “Kan ik je vertrouwen, of is jouw liefde leeg?” Dat zijn toch ontroerende, van kwetsbaarheid getuigende woorden. Waarin Greil Marcus die vrouwverachtende sultan ziet, is lastig te zien – de twijfel van deze breekbare vrijer is overduidelijk, zoals heel kant twee van Street Legal, waarvan “Is Your Love In Vain?” het openingsnummer is, gekenmerkt wordt door weifel en dubio: in die vijf songs stelt de zanger drieëntwintig keer een vraag.
Is Your Love In Vain?
Do you love me, or are you just extending goodwill?
Do you need me half as bad as you say, or are you just feeling guilt?
I’ve been burned before and I know the score
So you won’t hear me complain
Will I be able to count on you
Or is your love in vain?
Are you so fast that you cannot see that I must have solitude?
When I am in the darkness, why do you intrude?
Do you know my world, do you know my kind
Or must I explain?
Will you let me be myself
Or is your love in vain?
Well I’ve been to the mountain and I’ve been in the wind
I’ve been in and out of happiness
I have dined with kings, I’ve been offered wings
And I’ve never been too impressed
All right, I’ll take a chance, I will fall in love with you
If I’m a fool you can have the night, you can have the morning too
Can you cook and sew, make flowers grow
Do you understand my pain?
Are you willing to risk it all
Or is your love in vain?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten