Hoe meer ik er over nadenk, hoe absurder het klinkt. De man was 20, 21 jaar toen hij de nummers voor dit album schreef en opnam. Net 22 toen dit album op de markt kwam. Een broekie was hij nog en toch geldt dit album van hem als een klassieker, als een hoogtepunt in het singer/songwriter genre. Een album vol songs die uitgroeiden tot hoogtepunten, niet alleen in Dylans oeuvre, maar in de muziekgeschiedenis. The Freewheelin' Bob Dylan bevat niet alleen 'Blowin' in the wind', maar ook 'A Hard rain's a-gonna fall', 'Don't think twice, it's all right', 'Girl from the north country' en 'Masters of war'. Er zijn maar weinig songschrijvers die zoveel klassiek geworden songs op hun naam hebben staan en bij Bob Dylan zijn al de genoemde klassiekers te vinden op één album: The Freewheelin' Bob Dylan.
Het is terecht dat dit album niet alleen hier maar ook elders (en vaak) het stempel 'klassieker' krijgt, kijk alleen al naar die eerder genoemde songtitels. En toch zijn het niet die vijf overbekende songs waar ik als eerste aan dacht toen ik me vanochtend realiseerde dat het vandaag 50 jaar geleden is dat The Freewheelin' Bob Dylan uit kwam. Het eerste waar ik aan dacht, waren de songs 'Oxford town' en 'Talking world war III blues'.
'Oxford town' is een korte en krachtige song. Nergens in de tekst wordt James Meredith - de eerste Afro-Amerikaan die werd toegelaten tot de Universiteit van Mississippi (in Oxford) - genoemd en toch lijkt het overduidelijk dat 'Oxford town' gaat over Merediths strijd om toegelaten te worden tot die universiteit. Voorwaarde is natuurlijk wel dat je bekend bent met het verhaal van James Meredith.
Toen ik als tiener voor het eerst The Freewheelin' Bob Dylan - en dus ook 'Oxford town' - hoorde, had ik nog nooit van James Meredith gehoord. En toch had ik toen al een vaag vermoeden waar 'Oxford town' over ging. Ik kon het niet koppelen aan een stuk geschiedenis, simpelweg omdat ik het verhaal niet kende, maar dat 'Oxford town' te maken had met de rassenstrijd in Amerika, had ik wel door.
Daarin ligt de kracht van 'Oxford town' - van veel van Dylans composities. Dylan schets een verhaal dat ook buiten de context van de aanleiding begrepen kan worden. Daarom was 'Oxford town' in mei 1963 al een sterke song en nu, 50 jaar later, nog steeds een sterke song. Het overstijgt de aanleiding.
Aan 'Talking world war III blues' moest ik vanochtend gelijk denken vanwege een discussie op deze blog - al weer een tijdje geleden - onder andere over in hoeverre Dylans studio-opnamen blauwdrukken zijn voor zijn latere live-versies. Toen die discussie nog in volle gang was, dacht ik niet aan 'Talking world war III blues', nu wel.
Dit nummer is misschien wel een uitgelezen voorbeeld van de studio-versie als blauwdruk. 'Talking world war III blues' is een uitermate grappige song. Die song wordt alleen maar grappiger wanneer hij live gebracht wordt en het publiek reageert op, lacht om wat ze voorgeschoteld krijgt.
In de film Dont look back zitten een aantal fragmenten van 'Talking world war III blues' en in die live-versie in die film blijkt Donovan ineens in de kast te zitten. Het publiek lacht hier om. Die regel in an sich al grappig, maar met de tekst van de studio-versie van 'Talking world war III blues' in het achterhoofd (waar Donovan niet in voorkomt) - zoals waarschijnlijk het overgrote deel van Dylans publiek tijdens dat concert wel had - wordt die verandering in de tekst alleen nog maar geestiger.
Het is een grap tussen Dylan en zijn publiek, een grap die in de studio verloren zou gaan. Een grap ook die Dylan alleen op dat moment in Engeland kon maken. Dáár immers schreef de pers over de 'strijd' tussen Dylan en Donovan.
Het is vandaag 50 jaar geleden dat The Freewheelin' Bob Dylan verscheen. Er zijn maar weinig albums die na 50 jaar nog steeds fris en opmerkelijk klinken. Die nog steeds de luisteraar aan het denken zetten of weten te inspireren. The Freewheelin' Bob Dylan is die uitzondering. The Freewheelin' Bob Dylan klinkt nog steeds fris en opmerkelijk. Het weet nog steeds de luisteraar aan te zetten tot denken en te inspireren. Dat maakt de wetenschap dat dit album al weer 50 jaar oud is zo onwezenlijk. Het klinkt niet oud en gedateerd, maar nog steeds fel, komisch, ontroerend en krachtig.
En zo zal The Freewheelin' Bob Dylan over nog 50 jaar nog steeds klinken.
7 opmerkingen:
Ter lering ende vermaeck: http://classicrockmag.nl/classicrockfacts/50-jaar-geleden-bob-dylan-brengt-the-freewheelin-bob-dylan-uit/
Hoewel een meesterwerk, ook direct een voorbeeld hoe Dylan zijn werk vaak liet rammelen en zo ontsnapte aan de doodlopende straat van perfectie, al benaderde hij die onbedoeld bij de grote vier (babh, h61r, bob, bott) die zelfs waar het filler betrof nog stonden als een huis. Ik was in het begin gecharmeerd van de wat mindere nummers, die gaven leven aan Freewheelin', tot ik helaas werd geconfronteerd met de outtakes (iets waar Dylan nooit blij mee was, hij voelde er zich door bestolen, alsof ze iets onafs op de markt gooiden), zoals Let me die in my footsteps en Rocks and Gravel en Walls of Red wing, die wanneer Dylan er het nu toch wat irriterende Honey allow me one more chance, het te primitieve Bob Dylans Blues en meer voor live optredens geschikte maar hilarische I shall be free mee had vervangen, van Freewheelin' een beangstigend en benauwend kunstwerk hadden gemaakt dat misschien niet zo innemend was geweest als de officiele versie die we nu hebben... The Times They are a changing is bijvoorbeeld wel zo af, dat het sommigen afschrikt, hoewel ik er stil van wordt en het mijn dierbaarste plaat is, al vind ik de grote vier (waaraan ik wie weet Tempest nog eens aan ga toevoegen) beter vindt.
Ai wat is dit een puberaal sdtukje geworden, maar ja, ga je denken over zijn platen verval je al gauw in deze oude patronen, stof waarmee je hele avonden vol lulde.
Prachtig eerbetoon aan een album dat 50 jaar geleden in Nederland niet te vinden zal zijn geweest.
@Hans: Ik kan me wel enigszins vinden in wat je schrijft. Sommige outtakes van Freewheelin' zijn zó sterk dat het bijna een misdaad is dat ze niet op het album terecht zijn gekomen.
En toch... Wanneer je - met behulp van een computer, een stapeltje cd's en een cd-r is dat makkelijk te doen - je ideale Freewheelin' maakt, is dat dan een betere plaat dan de plaat die we nu hebben? Mij is het nooit gelukt.
Ook de 'zwakkere broeders' (sorry 'Bob Dylan's blues', 'I shall be free', etc. ik meen het niet echt) hebben een functie om van Freewheelin' een album te maken i.p.v. een verzameling losse songs.
'I shall be free' als afsluiter haalt bijvoorbeeld de spanning van de oren. Bovendien zorgt dit nummer, deze afsluiter ervoor dat ik het album weer vanaf het begin wil opzetten. Zou dat ook het geval zijn bij een andere afsluiter? Ik betwijfel het.
@Cas: Dank voor het compliment. Tsja, Freewheelin' was in mei 63 absoluut niet in Nederland te vinden. Ik denk dat de Franse persing de eerste zal zijn geweest die in Nederland opdook, denk je niet?
De Nederlandse persing kwam pas in 67 uit. In de jaren tot 67 hebben de Nederlandse Dylan-liefhebbers een boel moeten missen of elders moeten vinden.
okay wat heerlijk deze liefde voor dit zo ontwapende en begeesterende album... Mijn broer haalde het binnen ergens in 64/65 na The Times... maar allemaal import nog... Wel beschikbaar zeker vanaf herfst 64, toen via Frankrijk inderdaad, het land dat muzikaal nog heel veel invloed had op Nederland destijds (zelf de Beatles haalden daar hun exemplaar vandaan)
Ik ben in 1965 gaan studeren en deelde een zolder met een vriendin die haar platenspeler weer met mij deelde.
In ons eerste studiejaar hebben wij gezamenlijk de eerste vier albums van Dylan tweedehands gekocht bij Concerto in de Utrechtsestraat...dat betekende er vaak heen gaan en hopen dat je iets vond.
De vriendin ging later samenwonen met iemand die niet van Dylan hield dus de albums bleven bij mij.
Wij zijn nog steeds bevriend en delen nog steeds onze liefde voor de muziek van Dylan.
Mijn exemplaar is een Engelse persing uit 1963.
Het lijkt me wel vreemd dat de Beatles hun exemplaren uit Frankrijk zouden moeten hebben halen...
George Harrison trof in Parijs tijdens een tour in 64 de elpee Freewheelin' aan en was daar zo van onder de indruk geraakt dat hij de plaat bij de andere BEATLES introduceerde, waarbij hij vooral Lennon meekreeg. Tja, die jongens zaten dus net als jij Hilda rond de pick up met hun nieuwe aanwinsten, wat een tijd!
Een reactie posten