4th time around - deel 2

deel 1 staat hier
III - Play fuckin’ stoned!

Tijd voor een bekentenis. Toen ik, ergens eind jaren tachtig, Blonde on blonde voor het eerst hoorde, was het een tegenvaller. Ik had te vaak gelezen dat Blonde on blonde één van Dylans beste, zo niet Dylans beste album is. De verwachtingen waren te hoog gespannen om de klasse van Blonde on blonde te kunnen horen, laat staan dat de schoonheid van 4th time around mij opviel. Zoals ik eerder schreef, de song ligt verborgen.
Het duurde tot 12 oktober 1998 voor mijn oren opengingen. Die dag verscheen de dubbel-cd The Bootleg series volume 4[1] met daarom het concert van 17 mei 1966 opgenomen in de Free Trade Hall in Manchester.
Op de dag van de release rende ik naar de platenwinkel om de dubbel-cd aan te schaffen. Dit was het concert waar Dylan werd uitgescholden voor Judas waarop hij reageerde met I don’t believe you, you’re a liar om zich vervolgens tot de band te richten en na een Play fuckin’ loud de meest harde, schedelsplijtende versie van Like a rolling stone over het publiek uit te storten. Aldus de mythe. Dat moest ik horen.
Voor het zover was, was er eerst nog de eerste cd met daarop het deel van het concert van voor de pauze. Dylan alleen met een gitaar, een mondharmonica en een stem zo ongelooflijk stroperig en intens geworden door wat hij dan ook maar gerookt, geslikt of gesnoven mocht hebben, zo mooi dat het bijna pijn doet.
Toen gebeurde het. De eerste cd, tweede track. Beng! Er slaat iemand met een sloophamer tegen mijn voorhoofd, ik hóór het.
12 oktober 1998, ergens in de middag, 4th time around, Manchester Free Trade Hall, 17 mei 1966, tranen biggelen over mijn wangen en ik weet niet meer of het nou 1998 of 1966 is. De wereld is weg, alleen geluid, een stem.
Hoeveel wereld past er in iets onder de vierenhalve minuut? Stemmen, een enkele aanslag op de gitaar. Mondharmonica. De druipende stem:

And she said “Don’t be cute”
So I forced my hands in my pockets
And felt with my thumbs

And gallantly handed her my very last piece of gum

Het zoeter klinkende laatste vers, tot die laatste handvol regels

And I
I never took much
I never asked for your crutch
Now don’t ask
For mine.

De song is rond, terug bij het begin, de mondharmonica. Beschaafd applaus.
Applaus van een publiek dat 4th time around nog nooit eerder heeft gehoord. Blonde on blonde lag nog niet in de winkels. In de stilte, in het beschaafde applaus hoor je het publiek denken, zong hij echt crutch?
Het zong het echt.
Die dag, 12 oktober 1998, ben ik niet toegekomen aan de tweede cd van The Bootleg series volume 4. Zo werd ik opgezogen, in beslag genomen door de eerste cd in het algemeen en 4th time around in het bijzonder.

IV – Twee jaar later, bijna dan

Twee jaar na de release van The Bootleg series volume 4, op 27 september 2000 gaf Dylan een concert in sportpaleis Ahoy’ te Rotterdam. Ik zit op stoel 9, rij 24. De man naast mij steekt de ene camel met de andere aan en praat tussen het trekken aan zijn sigaret over de vele Dylanconcerten die hij heeft bijgewoond. Uitdraaien van tracklists van voorgaande concerten worden doorgenomen en vergeleken met wat Dylan vanavond speelt.
Na Like a rolling stone moet Forever young komen, hij wijst het aan op zijn stapeltje papieren.
Tijdens het wegsterven van het applaus slaat Dylan andere akkoorden aan op zijn gitaar, in een driekwartsmaat.
Al het bloed trekt uit het gezicht van mijn camelrokende buurman, hij spuugt met alle lucht uit zijn longen ‘motherfucker’ richting podium en beent weg.
Dan begint Dylan te zingen:

When she said,
‘Don’t waste your words, they’re just lies,’
I cried she was deaf.

Ik zit te schudden op mijn stoeltje. De oerkreet van mijn buurman, de schoonheid van 4th time around.
Dylan moet de verwensing gehoord hebben, maar reageert niet. Het wordt nooit meer 17 mei 1966, het is vandaag, vierendertig jaar later.
Vandaag is ook al weer even geleden.

[1] The Bootleg series vol. 4 – Bob Dylan Live 1966: the ‘Royal Albert Hall’ concert (Columbia Legacy 491485 2)

3 september: met dank aan Peerke en Thomas voor de reacties.